Elimizde bıyl "etegin qymtap ustamaǵan" 200 oqýshy abort jasatypty

2029
Adyrna.kz Telegram

Elimizde jyl basynan beri 14 jasqa tolmaǵan 10 qyz túsik jasatqan. Al jalpy kámeletke tolmaǵandardan 200-ge jýyǵy júktiligin jasandy túrde toqtatypty. Mundaı soraqy statıstıkany Densaýlyq saqtaý mınıstrligi jarııalady. Vedomstvo málemetinshe, eń kóp abort jasatqan qaraǵandylyq jáne aqtóbelik boıjetkender eken. Al dárigerler erte jasta júktiligin toqtatqan qyzdardyń bedeý bolyp, bolashaqta ana baqytyn sezine almaıtyndyǵyn aıtyp dabyl qaǵýda.

"Qyzym úıde, qylyǵy túzde". Syrtta júrgende shalys basyp, jańylysqan boıjetkender Qazaqstannyń jaǵymsyz statıstıkasyna qosyp jatqan úlesi az emes. Máselen,  kámelet jasyna tolmaǵan qyzdardyń túsik jasaýy boıynsha elimiz  álem elderi ishinde alǵashqy ondyǵyna enipti. Densaýlyq saqtaý mınıstrliginiń málimetinshe, elimizde jyl basynan beri 14 jasqa tolmaǵan 10 qyz túsik  jasatqan. Eń kóp derek Qaraǵandy jáne Aqtóbe oblystarynda tirkelgen. Al kámeletke tolmaǵandar arasynda  196 boıjetken júktiligin jasandy túrde toqtatqan eken. Bul tek resmı tirkelgenderi ǵana. Iaǵnı, jaǵymsyz kórsetkish budan da kóp bolýy bek múmkin.  Mamandardyń sózinshe, shalys basatyndardyń deni  qalaǵa arman qýyp kelgen aýyldyń qyzdary kórinedi. Jeke ómirge kelgende bilimi az, saýaty tómen olar súıiktileriniń mahabbatyna mastanyp, qalaı aldanyp qalǵandaryn bilmeı qalady eken.

"Myna mektepte oqıtyn qyzdardyń "papıgi" bar kórinedi. "Papık degen ne?" dep surasa, úlken-úlken kisiler qyz balalardyń basyn aınaldyryp, qymbat-qymbat zattaryn alyp berip, qydyrýǵa shaqyrady eken. Jańaǵydaı 14-15 jasqa kelip túsik jasatyp jatqan qyzdardyń kóbeıip, olardyń taǵdyryna osylaı áser etip jatqan mundaı azamattar dep oılaımyn", - deıdi qoǵam belsendisi Aısha Qurmanǵalı.

Áli besikten beli shyqpaǵan oqýshy qyzdyń júktiligi - baryp turǵan qylmys. Sondyqtan ony mundaı hálge jetkizgen adam zań aldynda jaýap berýi tıis, deıdi quzyrly organ ókilderi.  "14 jastaǵy boıjetkender bizde jaýapkershilikke tartylmaıdy. Nege? Óıtkeni, olardyń áreketterine jaýap beretin ata-anasy, sosyn zańdy ókili. Opekýn solar, jaýapkershilikke tartylady", - zańger Saıda Súleımenova.  Tek byltyrdyń ózinde 6000 oqýshy qyzdyń aıaǵy aýyr bolyp, 3500-ge jýyǵy túsik jasatypty. Tipti, abort bylaı tursyn, "on ekide bir gúli ashylmaǵandar" arasynda túrli venerologııalyq aýrýlardy juqtyrǵandary da  barshylyq eken.  Al dárigerler bolsa, erte jasta júktiligin toqtatqandar, bolashaqta ana baqytyn sezinýi ekitalaı ekenin aıtady.  "Eger osy kezde júktilik bolǵan jaǵdaıda, ony túsik tastaǵan jaǵdaıda árıne kóptegen asqynýlar, jynys aǵzalarynyń qabynýy, qan ketýi,  mınýstrııaaldyq ıkldiń buzylýy, sozylmaly qabyný aýrýlary,  analyq jatyr men beziniń fýnııasynyń buzylýy, ári qaraı bedeýlikke ákelip soqtyrýy múmkin", - deıdi gınekolog Janerke Ajetova.    Bir qyzyǵy, halqy bizden bes-alty ese kóp elderde "túsik" degen uǵym múldem joq eken. Bolǵan kúnniń ózinde neken-saıaq kezdesedi deıdi mamandar. Al, halyq qalaýlylary bolsa, "barmaq tistep" qalmas úshin tárbıeni kúsheıtý kerektigin aıtady.  "Jastardyń jaýapkershiligin arttyrý kerek. Mektepte sonaý erte jastan, tárbıege mán bólý kerek. Nege ol ekiqabat bolady? Osy ǵoı másele.  Qorǵana bilý kerek, saqtala bilý kerek, Túsiný kerek, tárbıe jumystary ǵoı bul jerde", - deıdi QR Parlament májilisiniń depýtaty Záýresh Amanjolova. Mamandardyń aıtýynsha, shetelde  túsikti aldyn-alý jumystary qarqyndy júredi. Iaǵnı, oqýshylaryna mektep qabyrǵasynan bastap, úıli bolýdyń mán-jaıy túsindiriledi. Al bizde bul qansha kóterilgenimen, uıat degenge salynyp, tek keıinge shegerilýde. Qoǵam belsendileri ulttyń óshýin emes, kerisinshe ósýin qalasaq, tez arada jasandy túsik boldyrmaýdyń joldaryn qarastyrý qajettiligin aıtady.

 

Derekkóz: kaz.tengrinews.kz
"Adyrna" ulttyq portaly

 

Pikirler