ءار مەملەكەت ساياساتىنىڭ ەڭ ماڭىزدى قۇرامداس بولىگى – ونىڭ قۇقىقتىق نەگىزى بولىپ تابىلادى. قۇقىقتىق نورمالار ساياساتقا ونى انىقتايتىن، امبەباپ قۇقىقتىق كەڭىستىكتى قۇرايتىن، ساياسي پروتسەسكە قاتىسۋشىلاردىڭ قۇزىرەتتىلىگىنىڭ نەگىزىن بەلگىلەيتىن پروگرەسسيۆتى ديناميكانىڭ ماڭىزدى بولىگىن قۇرايدى. قازىرگى قوعام ومىرىندە قۇقىقتىڭ ءرولى كۇرت وسكەنىن، ءارى قاراي دا ولشەۋسىز وسەتىنىن ايتا كەتكەن ءجون. بۇل ءبىزدىڭ قوعام، جەكە جانە زاڭدى تۇلعالار وزدەرىنىڭ وزەكتى ماسەلەلەرىن شەشۋ ءۇشىن زاڭدى بەلسەندىرەك پايدالانا باستاعانىمەن تۇسىندىرىلەدى. قازاقستانداعى قۇقىق سالاسىنىڭ دامۋىنا دا وسى فاكتور سەبەپ بولدى.
قازاقستان – دەموكراتيالىق، زايىرلى، قۇقىقتىق مەملەكەت. ءاربىر زايىرلى، قۇقىقتىق مەملەكەتتەردەگى سەكىلدى قازاقستاننىڭ دا ەڭ باستى بايلىعى - ادام جانە ادامنىڭ ءومىرى، قۇقىقتارى مەن بوستاندىقتارى. ءار ادام ساياسي نەمەسە باسقا دا نانىم-سەنىمدەرىنە، تىلىنە، دىنىنە، ۇلتتىق، نەمەسە الەۋمەتتىك تەگىنە، ناسىلىنە، ءتۇر-تۇسىنە، جىنىسىنا، الەۋمەتتىك توپتارىنا نەمەسە باسقا دا بەلگىلەرىنە قاراماستان تەڭ قۇقىلى. جانە دە ءاربىر ادام ءوز قۇقىقتارى مەن بوستاندىقتارىن سوت ارقىلى قورعاۋعا، قالپىنا كەلتىرۋ ءۇشىن سوتقا جۇگىنۋگە قۇقىعى بار. ءاربىر ادامنىڭ جانە ازاماتتىڭ قۇقىقتارىنىڭ زاڭ الدىندا تەڭ بولۋى قازاقستان رەسپۋبليكاسى كونستيتۋتسياسىمەن كەپىلدەندىرىلگەن. قازاقستاندا ادام قۇقىعى قالاي قورعالادى؟ وسى ساۋالعا جاۋاپ بەرەيىك. ادام قۇقىقتارى دەگەنىمىز – ادامنىڭ ءوز ويىن، ماقساتىن، مۇددەسىن زاڭ اياسىندا جۇزەگە اسىرۋ مۇمكىندىگى. جالپى ادام قۇقىقتارى تابيعي جانە الەۋمەتتىك بولىپ ەكىگە بولىنەدى. تابيعي قۇقىقتار دەگەنىمىز – ادام تىرشىلىگىنەن تۋىندايتىن قۇقىقتار. ياعني، ادامنىڭ ەركىن ءومىر ءسۇرۋى، ونىڭ بوستاندىعىنا قول سۇعىلماۋى ت.ب. ال الەۋمەتتىك قۇقىلار دەگەنىمىز – ادامنىڭ مەملەكەتپەن ءوزارا ارەكەتى پروتسەسىندە پايدا بولاتىن قۇقىقتار. ياعني ءبىلىم الۋ، ەڭبەك ەتۋ، ازاماتتىق الۋ، سوت ادىلدىگىنە جۇگىنۋ، ەركىن ءجۇرىپ-تۇرۋ ت.ب.
سول سەبەپتى، قۇقىقتىق نورماتيۆتەردىڭ ىسكە اسىرىلۋىن زەرتتەۋگە بايلانىستى قوعام جاڭا شەشىمدەردى تالاپ ەتەدى. بۇل مەملەكەتتىڭ قۇقىقتىق ساياساتى سالاسىنداعى ءتيىستى باعدارلامالاردى، زاڭنامالىق جۇمىستىڭ ۇزاق مەرزىمدى جانە جىلدىق جوسپارلارىن جانە ەلدىڭ نورماتيۆتىك قۇقىقتىق اكتىلەرىن ازىرلەۋ ءۇشىن نەگىز بولىپ تابىلادى. ونىڭ مەملەكەتتىك قۇقىقتىق مىندەتتەرگە قول جەتكىزۋدىڭ ماڭىزدى قۇرالى بولىپ تابىلاتىن مەملەكەتتىك بيلىك ينستيتۋتتارىنىڭ ءتيىمدى جۇمىسىن قامتاماسىز ەتۋگە باعىتتالۋى وزەكتى ماسەلە. ەلىمىزدىڭ الداعى جىلدارداعى قۇقىقتىق ساياساتىنىڭ نەگىزگى باسىمدىقتارىن ايقىندايتىن تۇجىرىمداما قۇقىق سالالارىن بەلسەندى جەتىلدىرۋگە جانە قازاقستاندىق زاڭنامانىڭ جاڭا بۋىنىن قالىپتاستىرۋعا عانا ەمەس، سونىمەن بىرگە ازاماتتاردىڭ قۇقىقتارى مەن بوستاندىقتارىن ناقتى قورعاۋداعى سوت جانە قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنىڭ ءتيىمدى جۇمىسىنا باعىتتالۋى كەرەك. قازاقستاندا قۇقىقتىق مەملەكەتتى قالىپتاستىرۋدىڭ نەگىزگى مىندەتى كونستيتۋتسيالىق نورمالاردىڭ ومىرشەڭدىگىن، زاڭ مەن سوت الدىندا بارلىعىنىڭ تەڭدىگىن، ەكى جاقتىڭ دا ءوزارا جاۋاپكەرشىلىگىن قامتاماسىز ەتەتىن ساياسي، قۇقىقتىق جانە باسقا دا كەپىلدىكتەر جۇيەسىن قۇرۋدى كوزدەيدى. ادىلەت مينيسترلىگى جىل سايىن مەملەكەتتىك ورگاندارمەن بىرلەسىپ جەكە سوت ورىنداۋشىلارىنىڭ، نوتاريۋستار، زاڭ كونسۋلتانتتارى پالاتالارىنىڭ، ادۆوكاتتار القالارىنىڭ، ۆولونتەر-ستۋدەنتتەردىڭ جانە ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىمداردىڭ قاتىسۋىمەن حالىقتىڭ قۇقىقتىق مادەنيەتىن، قۇقىقتىق مىنەز-قۇلىق داعدىلارىن جانە قۇقىقتىق ساناسىن قالىپتاستىرۋعا باعىتتالعان «ادىلەت كەڭەس بەرەدى»، «اشىق ەسىك كۇندەرى» «قوعامدىق قابىلداۋ»، «حالىق زاڭگەرى»، «زاڭ كەرۋەنى» قۇقىقتىق كونسۋلتاتسيا بەرۋ اكتسيالارىن وتكىزەدى.
مۇنداي شارالاردىڭ ماقساتى – ازاماتتاردىڭ قۇقىقتىق نورمالارى تۋرالى ءبىلىمىن ارتتىرۋ، ازاماتتاردىڭ ءوز قۇقىقتارى مەن مۇددەلەرىن قورعاۋدى، ناقتى جاعدايلاردا قۇقىقتىق ءبىلىمدى پراكتيكالىق قولدانۋدى ۇيرەتۋ، ازاماتتار ءۇشىن قۇقىقتىق اقپارات پەن ءبىلىم بەرۋ رەسۋرستارىنىڭ قولجەتىمدىلىگىن ارتتىرۋ، وسىلايشا اركىم قۇقىقتىق ماسەلەلەر بويىنشا قاجەتتى ءبىلىم مەن تۇسىنىك الا الادى. سونداي-اق 2023-2024 جىلدارعا ارنالعان «قۇقىقتىق مادەنيەت» ارنايى جوباسىنىڭ تۇجىرىمداماسىن ىسكە اسىرۋ بويىنشا جۇمىستار جاسالۋدا. «قۇقىقتىق مادەنيەت» ارنايى جوباسىنىڭ ماقساتى – قازاقستان حالقىنىڭ قۇقىقتىق مادەنيەتى مەن قۇقىقتىق ساناسىن قالىپتاستىرۋ، قۇقىقتىق مىنەز-قۇلىق داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ. ارنايى جوبا اياسىندا جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگانداردىڭ ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىمدارمەن (ۇەۇ) جانە قوعامدىق بىرلەستىكتەرمەن، حالىقتى جۇمىسپەن قامتۋ ورتالىقتارىمەن، باسقا دا وقۋ ورىندارىمەن ىنتىماقتاستىققا مۇددەلى ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارىمەن ارىپتەستىك بايلانىسى جۇزەگە اسىرىلۋدا. وسىلايشا، مەملەكەت ازاماتتاردىڭ قۇقىقتىق ساۋاتتىلىعى مەن قۇقىقتىق ساناسىنىڭ دامۋىن، ولاردىڭ اكىمشىلىك جانە سوت وندىرىسىندە زاڭمەن قورعالاتىن مۇددەلەرىن، سونداي-اق حالىقتىڭ كەڭ اۋقىمىنىڭ بىلىكتى زاڭ كومەگىنە قول جەتكىزۋىن قامتاماسىز ەتەتىن جاعدايلار جاسايدى.
