الماتى اكىمى ەربولات دوساەۆ پەن الماتى وبلىسىنىڭ اكىمى مارات سۇلتانعازيەۆ الماتى اگلومەراتسياسىنىڭ جەرگىلىكتى كەڭەسىنىڭ ءۇشىنشى وتىرىسىن وتكىزدى. كەزدەسۋ بارىسىندا الماتى قالاسىنىڭ قالا ماڭىنداعى ايماعىن قالا قۇرىلىسىن جوسپارلاۋدىڭ كەشەندى سىزباسىن وزەكتەندىرۋ، الماتى اۋماعىنان ونەركاسىپتىك وبەكتىلەردى شىعارۋ جانە «سولتۇستىك» كولىك- اۋىسىپ وتىرۋ تورابىن (كات) سالۋ ماسەلەلەرى قارالدى.
الماتى قالاسىنىڭ باسشىسى ەربولات دوساەۆ اتاپ وتكەندەي، الماتى اگلومەراتسياسىنداعى حالىق سانى ءوسۋىنىڭ جوعارى قارقىنىن ەسكەرە وتىرىپ، الماتىنىڭ قالاماڭىنداعى اۋماقتارىندا قالا قۇرىلىسىن جوسپارلاۋدىڭ كەشەندى سىزباسى باستى قۇجات بولىپ تابىلادى.
«الماتى اگلومەراتسيا ورتالىعى بولىپ قالا بەرەدى جانە ماياتنيكتىك كوشى-قوندى ەسكەرە وتىرىپ، قالانىڭ كۇندەلىكتى حالقى شامامەن 3 ملن ادامدى قۇرايدى. سوندىقتان ءبىز قالا ماڭىنداعى ايماقپەن كولىكتىك بايلانىس، ونى سۋ بۇرۋمەن، ەنەرگيامەن جابدىقتاۋمەن، جۇمىس ورىندارىمەن قامتاماسىز ەتۋ جونىندەگى جۇمىستى ۇيلەستىرۋىمىز كەرەك»، - دەدى ەربولات دوساەۆ.
الماتىنىڭ قالاماڭى ايماعى اۋماقتارىنىڭ قالا قۇرىلىسىن جوسپارلاۋدىڭ وزەكتى كەشەندى سىزباسىن الماتى وبلىسىنىڭ ءماسليحاتى وتكەن جىلدىڭ 26 جەلتوقسانىندا بەكىتتى. جەرگىلىكتى كەڭەستىڭ وتىرىسى بارىسىندا وسى قۇجاتتى قر ۇكىمەتىنە بەكىتۋگە جىبەرۋ تۋرالى شەشىم قابىلداندى.
«قازاقستان پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ تاپسىرماسىن ورىنداۋ اياسىندا الماتى اگلومەراتسياسىن دامىتۋ جوسپارىندا 130 ءىس - شارا وتكىزۋ قاراستىرىلعان، ونىڭ 77-ءسى الماتى وبلىسىندا جۇزەگە اسىرىلۋى ءتيىس»، - دەدى الماتى وبلىسىنىڭ اكىمى مارات سۇلتانعازيەۆ.
وتىرىس بارىسىندا بىرقاتار ونەركاسىپتىك كاسىپورىنداردى الماتىدان تىس جەرلەرگە كوشىرۋ ماسەلەسى قارالدى. بۇل شارا الماتى قالاسىنىڭ 2040 جىلعا دەيىنگى باس جوسپارىندا جانە ەگجەي-تەگجەيلى جوسپارلاۋدىڭ (ەتج) جاڭا جوبالارىندا كوزدەلگەن ەكولوگيالىق تالاپتارعا نەگىزدەلگەن. بۇگىنگى تاڭدا الماتى جانە وبلىس اكىمدىكتەرى كاسىپورىن باسشىلارىمەن كەلىسسوزدەر جۇرگىزۋدە. وسىلايشا، 16 ۇيىمنىڭ 4-ءى قايتا ورنالاستىرۋعا دايىن ەكەندىكتەرىن ءبىلدىردى. مىسالى، «تەمىربەتون-1» جشس الماتى وبلىسىنداعى «قايرات» يندۋستريالدى ايماعىنىڭ اۋماعىندا جاڭا ءوندىرىس سالۋدى باستاۋدى جوسپارلاپ وتىر.
الماتى جانە الماتى وبلىسىنىڭ اكىمدەرى ونەركاسىپتىك كاسىپورىنداردى كوشىرۋ جوسپارىن قۇرۋدى جانە كەلىسىلگەن جاعدايدا كاسىپكەرلەردىڭ وبلىس اۋماعىنا كوشۋى ءۇشىن بارىنشا قولايلى جاعداي جاساۋدى تاپسىردى.
وتىرىستىڭ كۇن تارتىبىندە تۇرعان ماڭىزدى ماسەلەلەردىڭ ءبىرى مەملەكەت باسشىسىنىڭ بيىلعى 25 قاڭتاردا الماتىعا ساپارى بارىسىندا ماقۇلداعان الماتى ق. كولىك قاڭقاسىنىڭ شەبەر -جوسپارىنىڭ ماڭىزدى ەلەمەنتى – «سولتۇستىك» كولىككە اۋىسىپ وتىرۋ تورابى ورنالاساتىن جەردى انىقتاۋ بولدى. بۇل ۋچاسكەدە سىيىمدىلىعى ءارتۇرلى سىنىپتاعى 400 اۆتوبۋسقا دەيىنگى بىرەگەي اۆتوبۋس پاركىن سالۋ جوسپارلانۋدا. پارك جوباسىنىڭ قازاقستاندا كولىك قۇرالدارىن زاريادتاۋ جانە تولتىرۋ ءۇشىن جوسپارلانعان ينفراقۇرىلىم بولىگىندە بالاماسى جوق.
وتىرىس بارىسىندا كوممۋنالدىق قىزمەت كورسەتۋ جانە ەنەرگەتيكا جۇيەسىن جاڭعىرتۋ، شاعىن ونەركاسىپتىك پاركتەر مەن قوسىمشا يندۋستريالدى ايماقتار سالۋ ءۇشىن الماتى جانە الماتى وبلىسىنىڭ اكىمدىكتەرى وتكىزۋلەرى ءتيىس ءبىرىنشى كەزەكتەگى ءىس-شارالار تالقىلاندى. «الماتى اگلومەراتسياسىندا وڭدەۋشى ونەركاسىپتى دامىتۋ اياسىندا الماتى وبلىسىندا جاڭا يندۋستريالدى ايماقتاردى قۇرۋعا باستى نازار اۋدارىلدى. بۇگىنگى تاڭدا قالا ەكونوميكاسى قۇرىلىمىنداعى وڭدەۋ ونەركاسىبىنىڭ ۇلەسى 4,8% -دى قۇرايدى. 2023 جىلدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا ماشينا جاساۋ سالاسىندا - 46%، تاماق ونەركاسىبىندە – 24,1%، قۇرىلىس ماتەريالدارى وندىرىسىندە – 6,4%، ەڭ جوعارى كورسەتكىشتەرگە قولجەتكىزىلدى. وڭدەۋشى ونەركاسىپتىڭ ودان ارعى پەرسپەكتيۆالارى الماتى يندۋستريالدى ايماعىن، «الاتاۋ» اەا يتپ دامۋىنىڭ ەكىنشى كەزەڭىمەن جانە الماتى وبلىسىندا جاڭا يندۋستريالدى ايماقتاردى، سونداي - اق شاعىن ونەركاسىپ پاركتەرىن قۇرۋمەن تىكەلەي بايلانىستى»، - دەپ اتاپ ءوتتى وتىرىس بارىسىندا بايانداما جاساعان الماتى اكىمىنىڭ ورىنباسارى الىشەر ابدىقادىروۆ.
ايتا كەتەرلىگى، الماتى اگلومەراتسياسىن دامىتۋدىڭ 2029 جىلعا دەيىنگى كەشەندى جوسپارى قر پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ تاپسىرماسى اياسىندا ازىرلەنىپ، 2023 جىلدىڭ جەلتوقسانىندا قر ۇكىمەتى بەكىتكەن بولاتىن.
اگلومەراتسيا-بۇل ءبىر نەمەسە بىرنەشە ءىرى قالالاردىڭ اينالاسىنداعى ەلدى مەكەندەردىڭ جيناقتالۋى. وزەگى الماتى بولىپ تابىلاتىن الماتى اگلومەراتسياسىنا اۋداندىق ماڭىزى بار قالالار، 31 اۋىلدىق وكرۋگ جانە شامامەن 3 ملن ادام تۇراتىن 98-گە جۋىق ەلدى مەكەن كىرەدى. اگلومەراتسيا اۋماعى ءوزىنىڭ وڭىرلىك دامۋ جوسپارلارى مەن مەملەكەتتىك جوسپارلاۋدىڭ باسقا دا باعدارلامالارى بار 2 اكىمشىلىك-اۋماقتىق بىرلىكتى (الماتى ق.جانە الماتى وبلىسى) قامتيدى.
