قىمباتتى سايلاۋشىلار، سەرىكتەستەر، دوستار!
سايلاۋ ءوتتى.
سايلاۋدان سوڭ لەزدە، 10 ماۋسىم كۇنى تاڭەرتەڭ مەن شتابتا ارىپتەستەرمەن، ۇگىت-ناسيحاتشىلارمەن، باقىلاۋشىلارمەن جانە باق وكىلدەرىمەن كەزدەسىپ، سايلاۋ ناتيجەلەرىن تالقىلاپ، سۇراقتارعا جاۋاپ بەرگەن بولاتىنمىن. كەزدەسۋ تىكەلەي ەفيردە كورسەتىلدى.
مەنى قولداعان بارشا سايلاۋشىعا شىن جۇرەكتەن العىسىمدى ايتامىن! وسى كۇندەرى شارشاماي-شالدىقپاي، ءبىر تيىن قارجىلاي كومەكسىز ازاماتتىق پارىزىن ادال اتقارعان شتاب وكىلدەرى مەن بارلىق ۆولونتەرلەرگە – ناسيحاتشىلار مەن باقىلاۋشىلارعا العىسىم شەكسىز! مەن سىزدەرگە ءومىر بويىنا قارىزدار بولىپ وتەمىن!
مەن ەمەس، ءدال سىزدەر قوعامدى وياتتىڭىزدار!
وسى سايلاۋدىڭ جاڭاشا ءبىر ەرەكشەلىگى باقىلاۋشىلار بولدى دەپ سانايمىن! سىزدەردىڭ باقىلاۋلارىڭسىز قورىتىندى باسقاشا بولار ەدى!
مەنىڭ پرەزيدەنت سايلاۋىنا ءتۇسۋىمنىڭ سەبەپتەرى مەن ىشكى يىرىمدەرى تۋرالى مەن سىزدەرگە و باستان اشىق ايتقانمىن.
كەيبىر بۇرىنعى ارىپتەستەرىم قولداۋدان باس تارتۋىنا قاراماستان، سايلاۋ ناۋقانى ويداعىداي ءوتتى دەپ سانايمىن. ءبىز ەلەكتورالدى ناۋقاننىڭ بارلىق مۇمكىندىكتەرىن پايدالانا وتىرىپ، ءوز باعدارلامامىزدى قالىڭ كوپشىلىككە جەتكىزۋگە تىرىستىق. جانە دە ول ويلارىمىزدى قوعامنىڭ ءبىراز بولىگى قولداعانىن ءوز كوزىمىزبەن كوردىك.
ءوز باسىم سوراقى سايلاۋلاردى دا كورگەنمىن: بەلسەندىلەردى ءولتىرىپ جاتتى، ۇگىت-ناسيحات ماتەريالدار تيەلگەن ماشينالاردى ورتەپ جاتتى، بىزگە قارسى سۇمدىق ارانداتۋ مەن قوقان-لوققى كورسەتىلىپ جاتتى. بۇل جولى ونداي ماسقارا بولعان جوق.
مەنى قولداپ سايلاۋشىلاردىڭ 16 پروتسەنتى داۋىس بەردى، ول - ءبىر جارىم ميلليون قازاقستاندىق دەگەن ءسوز. قازاقستان وپپوزيتسياسىنىڭ ءبىر دە ءبىر وكىلى (تۇتاس پارتيالار مەن قوزعالىستاردى قوسقاندا!) وسىعان دەيىن بولعان پرەزيدەنتتىك جانە پارلامەنتتىك سايلاۋدا ءدال وسىنداي كورسەتكىشكە قول جەتكىزە المادى.
بۇل ءبىزدىڭ بارشامىزدىڭ ورتاق جەتىستىگىمىز!
ماعان قاتىستى ايتىلعان سىني پىكىرلەردى دە مەن ەسكەرەمىن، ول شىنايى دەموكراتيا، ءسوز بەن پىكىر بوستاندىعىنىڭ بۇلجىماس شارتى. وسى كۇندەرى قالىپتاسقان احۋالدى باعالاپ، تاياۋ ارادا بولاشاق قيمىل-ارەكەتتەرىمىزدىڭ نوبايىن ارىپتەستەرمەن بىرگە تالقىلاپ، انىقتايمىز.
ارتىندا مىقتى پارتيا جوق تاۋەلسىز كانديداتتىڭ قوعام قولداۋىنا يە بولۋى وسى سايلاۋ ناۋقاننىڭ ءوزىندىڭ ءبىر ەرەكشەلىگى بولدى دەپ سانايمىن.
تاعى دا قايتالاپ ايتايىن، ەندىگى جەردە بيلىك بالاما پىكىر بار ەكەنىن مانسۇق ەتە المايدى. تازا اريفمەتيكالىق فاكت مىناداي: بيلىك وكىلىنەن باسقا قالعان بەس كانديداتتىڭ وسى سايلاۋدا جيعان داۋىسىنىڭ سانى ماعان، وپپوزيتسيا وكىلىنە بەرگەن داۋىسقا جەتپەي تۇر. ەندى وسى اريفمەتيكالىق فاكت ساياسي فاكتورعا اينالۋى شارت! سوندىقتان دا مەنىڭ باعدارلامامنىڭ ۇستىنى بولعان ساياسي رەفورمالار دەرەۋ قولعا الىنۋى ءتيىس!
وسى كۇندەرى مەنىڭ ەكزيت-پۋلدان كەيىن بەرگەن مەنىڭ كوممەنتاريىمە قاتىستى ءبىراز سىن ايتىلىپ جاتىر.
بىراق وسى ورايدا ءبىر جايتتى اشىق ايتايىن.
سايلاۋ قارساڭىندا جانە ونىڭ بارىسىندا ءبىز، قاتارىمىزدا بار ساياساتكەرلەر، ساياساتتانۋشىلار، اۋىل-ايماقتاعى بەلسەندىلەر بولىپ، جابىق زەرتتەۋلەر جۇرگىزبەنبىز. سوندا مەنى تانۋشى، قولداۋشىلاردىڭ سانى 30-40 پايىزدان اسپادى. قوعام بىركەلكى ەمەس ەكەنى انىق، ايماقتاردا دا، سايلاۋشىلاردىڭ جاس مولشەرىنە قاتىستى توپتاردا دا مەنىڭ رەيتينگىم الا-قۇلا ەدى: ءبىر جەردە قولداۋ بارشىلىق، ال ءبىر جەرلەردە تانىمالدىق ءتىپتى از بولىپ جاتتى.
قازاقستان وپپوزيتسياسىنىڭ 2005 جىلدان بەرى پرەزيدەنت سايلاۋىنا قاتىسپاۋى، ءبىزدىڭ جەرگىلىكتى جەرلەردە كوپتەن بەرى ناقتى ءارى جۇيەلى جۇمىس جۇرگىزبەۋىمىز – وسىنىڭ ءبارى وسىنداي تسيفرلارعا نەگىز بولدى دەپ سانايمىن. سوندىقتان دا مەن ءوز سۇقباتتارىمدا ەكىنشى تۋر بولۋى مۇمكىن دەپ ايتقان ەدىم.
بىراق سايلاۋ بارىسىندا مەنىڭ دىتتەگەن مەجەگە جەتۋىمە كەدەرگى بولعان جايتتار پايدا بولدى.
ولار – ءابليازوۆ مىرزا مەن وعان جاقىن تۇلعالاردىڭ مەنى (بيلىك كانديداتىن ەمەس!) كۇنى-ءتۇنى قارالاپ، كۇيە جاعۋى، وپپوزيتسيا ساپىنداعى كەشەگى ارىپتەستەرىمنىڭ مەنى قولداماۋى (جاسىراتىن نەسى بار، ماعان قارسى ۇگىت-ناسيحات جۇرگىزۋى!), داۋىس بەرۋ سەكىلدى ازاماتتىق ارەكەتتەن باس تارتۋعا شاقىرعان «بويكوتشىلار». بۇعان وپپوزيتسيا وكىلىنە ۇلتتىق بۋرجۋازيانىڭ قول ۇشىن بەرمەگەنىن، ياعني قارجى تاپشىلىعىن قوسىپ قويىڭىز. وسىنىڭ ءبارى، ءسوز جوق، مەنىڭ مەيلىنشە جوعارى جەتىستىككە قول جەتكىزۋىمە ءوز سالقىنىن تيگىزدى.
سايلاۋ الدىندا بيلىك ءوز زەرتتەۋلەرىندە ماعان 5 جانە 7,9 پايىز بەرەتىندەي سىڭاي تانىتقانىن وزدەرىڭىز بىلەسىزدەر. ونداي بولجاۋلاردى ءبىز سىنادىق، قابىلدامادىق.
سوندىقتان دا داۋىس بەرۋ بارىسىنداعى ەكزيت-پۋل كەزىندە 15,9 پايىز جاريالانعانىن ءوز باسىم ءدال سول كەزدە ودان دا تومەن تسيفرلارمەن سالىستىرعاندا وڭ ناتيجە دەپ ساناپ، سونداي كوممەنتاري بەرگەنىم راس. ونىڭ ۇستىنە ادەتتە ەكزيت-پۋل مەن رەسمي ناتيجەنىڭ اراسى الشاق بولمايدى ەمەس پە؟
مەن وسى كۇنگە دەيىن جاريا ەتىپ كەلە جاتقان ەشبىر باعدارلامالىق مالىمدەمەلەرىم مەن پرينتسيپتەرىمنەن باس تارتپايمىن! دەموكراتيالىق قۇندىلىقتاردى قورعاۋ مەن قوعام مەن بيلىك اراسىنداعى ديالوگتى ورناتۋ جولىندا قىزمەتىمدى جالعاستىرا بەرەمىن!
توڭكەرىسسىز، بۇلىكسىز وزگەرىستەردى قالايتىن اعايىن مەنىڭ وسى باعىتتاعى جۇمىسىمدى قولدايتىنىنا مەن سەنىمدىمىن. جانە دە ءبىز، بىرىگە وتىرىپ، قوعامدى دا، بيلىكتى دە وزگەرتە الامىز دەپ ويلايمىن!
سايلاۋ وپپوزيتسيانى دا وزگەرتىپ جاتىر. ەلەكتورالدى ناۋقاننىڭ بار اۋىرتپالىعىن بىرگە كوتەرىسكەن سەنىمدى سەرىكستەستەر پايدا بولدى. ءبىر قۋانارلىعى – اراسىندا جاستار كوپ! ول جاستار بيلىكتىڭ عانا ەمەس، دەموكراتيالىق كۇشتەردىڭ ستراتەگياسى مەن تاكتيكاسىنىڭ زامان تالاپتارىنا ساي وزگەرۋىن تالاپ ەتىپ وتىر. سونىمەن بىرگە، ارامىزدا جولى بولەك ادامدار دا بار ەكەنى انىقتالدى.
ءبىز بيلىك وزگەرۋى ءتيىس دەپ جاتامىز. مەنىڭشە، وپپوزيتسيا دا وزگەرۋى ءتيىس. سونىمەن بىرگە ونىڭ ىشىندەگى كۇشتەر ءوز تاڭداۋىن جاساپ، باعدارلامالىق جانە قيمىل-ارەكەت باسىمدىقتارىنا ساي ءوز ورنىن انىقتاپ الۋى ءتيىس سياقتى.
مەنىڭ ەندىگى ميسسيام – دەموكراتيالىق پرينتسيپتەردى تاباندى دا تەگەۋرىندى قورعاپ وتىرىپ، بيلىك ءۇشىن زاڭ اياسىندا كۇرەسەتىن قوعام بەلسەندىلەرىنىڭ جاڭا تولقىنىنا، جاڭا وپپوزيتسياعا ينستيتۋتتىق سيپات بەرۋ. ويتكەنى، جاڭاشا جاعدايدا وپپوزيتسيالىق كوڭىل-كۇيلەر سايلاۋ بارىسىندا لەگيتيمدەندى، قوعامداعى ەكىنشى كۇشكە اينالدى!
وسى كۇندەرى ءوتىپ جاتقان نارازىلىق اكتسيالارىنا قاتىستى باسا ايتقىم كەلەدى.
جاڭاوزەن قاندى قىرعىنى كەزىندە جاراقات العان جاستاردى اقتاۋ اۋرۋحاناسىندا كورگەننەن كەيىن ساياساتكەر رەتىندە مەن مىناداي ءبىر شەشىمگە كەلگەنمىن: بيلىككە قارسى كۇرەستى زاڭ اياسىندا جۇرگىزەمىن، ەرتەڭگى كۇنى بەلگىلى ءبىر ارانداتۋدىڭ كەسىرىنەن ادام ايتقىسىز تراگەدياعا، رەپرەسسياعا اكەپ سوعۋى ىقتيمال زاڭسىز ارەكەتتەرگە شاقىرمايمىن. بيلىك ءۇشىن تالاستا اعايىننىڭ، سونىڭ ىشىندە، جاستاردىڭ ءبىر تامشى كوز جاسى مەن ءبىر تامشى قانى تامباۋى ءتيىس! بۇل ءپرينتسيپتى ۇستانىمىم تۋرالى مەن سايلاۋ الدىندا جانە ونىڭ بارىسىندا بارشاعا اشىق ايتقانمىن!
سوندىقتان دا، الدىن-الا ايتقانىمداي، مەن «پرەزيدەنت بولا المادىم» دەپ، ازاماتتاردى زاڭسىز اكتسيالارعا شاقىرا المايمىن! ارينە، راديكالدى اعايىن مەنى وسى پوزيتسيام ءۇشىن سىناپ جاتار، بىراق مەنىڭ ازاماتتىق تاڭداۋىم وسىنداي!
سونىمەن بىرگە، وسى كۇندەرى نارازىلىق اكتسيالارىنا شىعىپ جاتقان ازاماتتارعا قارسى كۇشتەۋ ادىستەرىنىڭ قولدانۋىنا، ولاردى تۇتقىنداۋعا قارسى ءوز نارازىلىعىمدى بىلدىرەمىن. تۇتقىنداعىلار دەرەۋ بوستاندىققا شىعارىلسىن!
PS. سايلاۋ بارىسىندا كۇنى-ءتۇنى ۇيقىسىز ءجۇردىم. شارشاعانىم بار. جۇرەك پەن جۇيكەگە ءبىراز سالماق تۇسسەك كەرەك. كەشە اۋرۋحاناعا ءتۇسىپ قالدىم. سول جاقتان جازىپ وتىرمىن.
ءامىرجان قوسانوۆ
"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى
