بيلىك ءترانزيتى باستالعاندا جاڭا پرەزيدەنت پەن ەسكى پرەزيدەنتتىڭ كەڭسەسىندە قاتار قىزمەت اتقارعان اباي بيسەمباەۆ سوڭعى كەزدە بۇرىنعى باسشى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ كونسيلەريى اتانىپ ءجۇر. ونىڭ ەكس-پرەزيدەنت قاسىنان تابىلۋى ءبىر بۇل ەمەس. ول كىم، بۇل نە؟
الەۋجەلىدە كەي وقىرمان ەكس-پرەزيدەنتكە قاتىستى كەيبىر مالىمەتتەردى ەرسى كورەتىنىن جازادى. الايدا ەلدى 30 جىل بويى ۇزدىكسىز بيلەپ، مەملەكەتتە ءبىر اۋلەتتىڭ عانا قاس-قاباعىنا قارايتىن جۇيە قالىپتاستىرعان، حالىقتىڭ قازىرگى دەڭگەيىنە سەبەپشى بولعان باسشىنىڭ ءاربىر قادامى قوعام ءۇشىن ماڭىزدى.
جۋىردا ەكس-پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ تۋعان اۋىلىنا بارىپ، وتباسى مۇشەلەرىمەن سۋرەتكە تۇسكەنى الەۋمەتتىك جەلىدە جاريالانعان بولاتىن. ىلە شالا بەلگىلى جۋرناليست اسەت ماتاەۆ ەكس-پرەزيدەنت ءوز دۇنيە-مۇلكىن كونسيلەريى، ياعني كومەكشىسى اباي بيسەمباەۆ ارقىلى دۇنيە ءجۇزى بويىنشا ساتىپ جاتقانىن حابارلادى.
اباي بيسەمباەۆ كىم جانە ول نۇرسۇلتان نازارباەۆ ءۇشىن قانشالىقتى سەنىمدى ازامات؟
اقوردا مەن كىتاپحانادا قاتار قىزمەت اتقارعان
قازىر 56 جاستاعى اباي بيسەمباەۆ اقمولا وبلىسىندا دۇنيەگە كەلگەن. ياعني ول ەكس-پرەزيدەنتتىڭ ەڭ جاقىن تۋىسى بولاتىنداي الماتى وبلىسىنان شىقپاعان.
ول ەڭبەك جولىن ول 1984 جىلى كوكشەتاۋ وبلىسىنىڭ قۇرىلىس-مونتاج باسقارماسىنىڭ جۇمىسشىسى رەتىندە باستاعان. 1992-1994 جىلدارى مەملەكەتتىك مۇلىك كوميتەتىنىڭ جەتەكشى مامانى، ءبولىم باسشىسى، جاپپاي جەكەشەلەندىرۋ باسقارماسىنىڭ باستىعى بولسا، 1994 جىلى مينيسترلەر كابينەتىنىڭ اكىمشىلىك اۋماقتىق دامۋ ءبولىمىنىڭ باس ينسپەكتورى قىزمەتىن اتقارعان. ودان كەيىن پرەزيدەنت جانىنداعى ەكونوميكالىق كەڭەسشىلەر كەڭەسىنىڭ كونسۋلتانتى، باعالى قاعازدار جونىندەگى ۇلتتىق كوميسسيانىڭ مۇشەسى (1995-1996) جانە 1996-1997 جىلدارى «مەملەكەتتىك ازىق-تۇلىك كەلىسىم شارت كورپوراتسياسىنىڭ» اۋەلى ۆيتسە-پرەزيدەنتى، كەيىن پرەزيدەنتى بولىپ شىعا كەلەدى.
كەيىن اباي بيسەمباەۆتىڭ پرەزيدەنت اكىمشىلىگىنىڭ ورىنباسارى بولىپ قىزمەتى كوتەرىلەدى. 2012 جىلى پرەزيدەنتتىڭ ءىس باسقارۋشىسى بولسا، 2019 جىلدان 2022 جىلعا دەيىن، ياعني قاڭتار كوتەرىلىسىنە دەيىن پرەزيدەنت ءىس باسقارۋشىسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى بولىپ قىزمەت اتقارادى. بۇل پرەزيدەنت توقاەۆتىڭ داۋىرىنە تيەسىلى قىزمەتى. ءبىر قىزىعى ول (19.03.2019-04.2022) ءدال وسى كەزەڭدە تۇڭعىش پرەزيدەنتى – ەلباسىنىڭ كومەكشىسى قىزمەتىن قاتار اتقارادى.
ايدوس سارىم باسىنان وتكەرگىسى كەلمەيتىن تراگەديا
اسەت ماتاەۆتىڭ اقپاراتىنا سەنسەك، نۇرسۇلتان نازارباەۆ الماتىعا كوشۋدى جوسپارلاپ وتىر جانە ونىڭ كونسيلەرى اباي بيسەمباەۆ ەكس-پرەزيدەنتتىڭ كوپتەگەن جىلجىمايتىن مۇلىكتەرىن ساتىپ جاتقان كورىنەدى.
اباي ايدارحانۇلىنىڭ ەسىمى دۇنيە مۇلىكتى ساتۋدان بۇرىن قاڭتار كوتەرىلىسى كەزىندە نۇرسۇلتان نازارباەۆتى قۇتقارۋىمەن كوپشىلىكتى ەسىندە بولۋى كەرەك. ناقتىراق ايتساق، ايدوس سارىم Orda news YouTube-ارناسىنا بەرگەن سۇحباتىندا قاندى قاڭتار كەزىندە نۇرسۇلتان نازارباەۆتى بيسەمباەۆ قۇتقاردى دەپ ايتقان بولاتىن.
– ەكس-پرەزيدەنت، ەلباسىنىڭ «قاڭتار وقيعاسىنا» ەش قاتىسى جوق شىعار. ول ءۇشىن بۇل ناعىز شوك بولدى. بارلىق تۋىسقاندارى دۋبايعا قاشىپ كەتكەندە، ول الماتىدان ۇشىپ كەلدى. ول ءتىپتى ءوزىنىڭ قاۋىپسىزدىك قىزمەتىنە دە سەنبەدى، ونى كومەكشىسى اباي بيسەمباەۆ ءوز چارتەرىمەن، ءوز جەكە كولىگىمەن الماتىدان الىپ كەتتى. ءسىز ءتىپتى بۇرىنعى پرەزيدەنتتىڭ ارنايى قىزمەتتەرگە قاتىستى قانداي دارەجەدە سەنىمسىزدىك تانىتقانىن ەلەستەتە الاسىز با؟ وسى اۋەجايدى ەكسترەميستەر باسىپ الماي تۇرىپ، ول استاناعا ۇشىپ ۇلگەردى. ءبىر عانا فاكت، بىراق بۇل – ناقتى فاكت، ەكس-پرەزيدەنت ءوزىنىڭ كۇزەتىنە دە، مەملەكەتتىك كۇزەت قىزمەتىنە دە، كوميتەتكە دە سەنبەدى. ونى قر پرەزيدەنتى ءىسىن باسقارۋشى ءبىرىنشى ورىنباسارى بيسەمباەۆ قۇتقارىپ قالدى. ول ءوز كولىگىمەن پرەزيدەنتتى الىپ كەتتى. بۇل – ۇلكەن تراگەديا. مەن مۇندايدى ءوز باسىمنان وتكىزگىم كەلمەيدى، – دەگەن ەدى ايدوس سارىم.
وسىنداي قىزمەتتىك ءوسۋ باسپالداقتارى جانە نازارباەۆتىڭ سەنىم تەستىنەن وتكەن اباي بيسەمباەۆ بىلايعى جۇرتقا ەكس-پرەزيدەنتتىڭ قازىنا قامباسى سياقتى ەلەستەيدى. ۋاقىت ءبىر ورنىندا تۇرمايدى. قازىر كەمەل شاعىنا كەلىپ تولىسقان اباي بيسەمباەۆ تا كۇندەردىڭ ءبىر كۇنىندە مەمۋار جازار. ول مەمۋارى دا بەستسەللەر بولار...
سەرىك جولداسباي
«ادىرنا» ۇلتتىق پورتالى
