اۋعانستان جەرىندە بىرنەشە جىلدان بەرى ساياسي تۇراقسىزدىق ورىن الىپ كەلدى. كەڭەس وداعى ءوز اسكەرىن شىعارعاننان كەيىن دە ەلدە كىشىلى-ۇلكەندى سوعىستار توقتامادى. ەل ىشىندە جاپپاي تارتىپسىزدىك ورناپ، بيلىككە تالاس ءجۇردى. وسى ماسەلەلەردى اتا دىندەرى بولىپ سانالاتىن يسلام ءدىنىنىڭ شەڭبەرىندە شەشۋگە كەلىسىپ، ارنايى ءدىني تاليبان ۇيىمىقۇرىلدى. وسىلايشا ەلدەگى پروبلەمالاردى شەشۋ ءۇشىن قۇرىلعان ۇيىم ءالى سول ماقساتتى كوزدەپ وتىر ما؟
راديكالدى يسلام قوزعالىسىنىڭ ۇيىمى بولىپ تابىلاتىن تالىپتەردىڭ سودىرلارى تەررورلىق ارەكەتپەن ءۇستى-ۇستىنە جارىلىس جاساۋدا. بەيبىت تۇرعىندار كوز جۇمىپ جاتىر. تالىپتەر راديكالدى ۇيىم بولعاندىقتان جالپى الەمگە ۇلكەن قاۋىپ توندىرەدى.
اۋعانستان الەمدەگى كەدەي مەملەكەتتەردىڭ ءبىرى. ونسىز دا حالىقتىڭ جاعدايى ءماز ەمەس. بيلىكتولىعىمەن تاليبان قولىنا وتكەننەن بەرى ەلدەگىتۇرمىس-تىرشىلىك مۇلدەم قيىنداپ كەتتى. ادامداردىڭ قۇقىقتارى شەكتەلىپ, مەكەندى كەدەيلىكجايلاپ, حالىق اشتان قىرىلىپ جاتىر.
تاليبان قوزعالىسى اۋعانستاننىڭ دەموكراتيالىق مەملەكەت بولمايتىنىن جانە ەلدەتەك شاريعات زاڭى ورنايتىنىن ايتقان بولاتىن. بىراق بۇگىندە ولار شاريعات تالاپتارىنا ساي كەلە بەرمەيتىن ارەكەتتەرگە بارۋدا.
راديكالدى يسلامدىق ۇيىمدار, باسقاشا ايتقاندا، مەملەكەتتىڭ قۇلدىراۋىنىڭ تىكەلەي ناتيجەسى. بىراق راديكالدى يسلام ءوزىن بىرىكتىرگەننەن كەيىن مىندەتتى تۇردە مەملەكەتتىڭ بيلىگىن قالپىنا كەلتىرۋدى ماقسات ەتپەيدى. ونىڭ ورنىنا ول شىن مانىندە مەملەكەت ەمەس، مەملەكەتكە بالاما بولا الاتىن دىننەن تۋىنداعان ينستيتۋتتار مەن بىرلەستىكتەردىڭ كۇردەلى مەحانيزمى ماڭىزدى ەكەنىن قايتالايدى.
تەز جانە زورلىق-زومبىلىقپەن ادىلدىك ورناتۋدان، قورقىنىش سەزىمىن تۋدىرۋدان جانە حالىقتى شەكتەن تىس ءدىني شەكتەۋلەردى ۇستانۋعا ماجبۇرلەۋدەن باسقا، تاليبان تۋدىرعان ينستيتۋتتار از جۇمىس ىستەدى. ءبىر قىزىعى، يسلام ءدىنى مۇسىلماندار اراسىنداعى باۋىرلاستىقتى تالاپ ەتكەنىمەن، تاليبانداردىڭ يسلامدى تۇسىنەتىن ءارتۇرلى سەكتالارىنا توزىمدىلىك از بولدى. تاليبان جانە ونىڭ كوگورتالارى نەگىزىنەن قاراڭعى جاقتان شىندىقتى ايتۋشىلار بولدى. دەمەك، انارحيا ۇعىمى تەك مۇسىلمان ەمەستەرگە عانا قاتىستى ەمەس، باسەكەلەس تايپالار مەن توپتارعا قارسى ەركىن تۇردە قولدانىلدى.
بيلىكتى باسىپ العاننان كەيىن كوپ ۇزاماي تاليبان ۇكىمەتى ءايەلدەر ىستەرى مينيسترلىگىن جويدى.
ەندى ايەلدەرگە قوعامدىق ورىندارعا بارۋعاجانە ەر ادامسىز قالا سىرتىنا شىعۋعا تىيىم سالىندى. ۇستىمىزدەگى جىلدىڭ مامىر ايىنان باستاپ ايەلدەرگە حيدجاب كيىپ، كوپشىلىك الدىندا بەتىن جابۋعا بۇيرىق بەرىلگەن. بۇلاي ەتپەسە، ولاردىڭ اكەسى نەمەسە جاقىن تۋىستارى ۇستالىپ، تۇرمەگە جابىلۋى مۇمكىن. قازىر اۋعانستاندا ايەلدەر قۇقىعى شەكتەلگەن. ءتىپتى ولاردىڭ اڭگىمەسىن بوتەن ەركەكتەرگە ەستۋگە بولمايدى. ءوزىنىڭ تۋعان اكەسى مەن ءىنى-باۋىرلارىنان باسقا ەر ازاماتتاردىڭ الدىندا پاراندجا كيۋگە مىندەتتەلگەن.
وسىلايشا تالىپتەر ءوز ۇستەمدىكتەرىن اسىرا پايدالانىپ ەلدى قاناۋدا. حالىقتىڭ جاعدايى مۇشكىل. دەگەنمەن تالىپەر ءالى كۇنگە دەيىن بەيبىت ءومىردى كوزدەيتىندەرىن ايتۋدا.
