قازىرگى تاڭدا كوپتەگەن ايەلدەر جاساندى كىرپىك پەن تىرناق جالعاۋدى ادەتكە اينالدىرعان. الايدا يسلام شاريعاتىندا تىرناق جالعاۋ بىلاي تۇرسىن تىرناقتى ءوسىرۋدىڭ ءوزى كۇنا دەپ جازادى قازاقستان مۇسىلماندار ءدىني باسقارماسىنىڭ ءپاتۋا ءبولىمى.
"بىزگە مۇرتتى قىسقارتۋدى، تىرناق الۋدى، قولتىق جانە اۋرەت تۇكتەرىن جۇلۋدى قىرىق كۇننەن اسىرماۋ بۇيىرىلدى", – دەگەن ساحابا ءاناس يبن ماليك.
"راددۋل مۇحتار" كىتابىندا "ەڭ دۇرىسى اپتا سايىن تىرناقتى الۋ، مۇرتتى قىسقارتۋ، اۋرەت تۇگىن قىرۋ، دەنەسىن جۋ كەرەك. بولماسا، بۇل ىستەر 15 كۇندە جاسالۋى ءتيىس. قىرىق كۇننەن اسىرۋ – كۇنا", – دەپ جازىلعان.
قمدب-نىڭ حابارلاۋىنشا، بەت الپەتى وتقا كۇيىپ، كىرپىگى جويىلىپ، كورىكسىز جاعدايعا دۋشار بولسا نەمەسە اۋرۋعا شالدىعىپ، كىرپىكتەرى ءتۇسىپ قالسا، سونداي-اق تىرناقتارى تۇبىمەن الىنىپ كەتسە، وسى سىندى زارۋلىك جاعدايلاردا جاساندى كىرپىك جانە تىرناق جالعاۋعا رۇقسات ەتىلەدى.
الايدا، كىرپىكتى نەمەسە تىرناقتى جاي ساندىك ماقساتىندا جالعاسا، ول جايىندا عۇلامالار ءبىراۋىزدان حارام دەگەن ۇكىم بەرگەن. ويتكەنى ول اللانىڭ جاراتقان جاراتىلىسىن وزگەرتۋ بولىپ سانالادى.
"اللا تاعالا دەنەگە سۋرەت سالۋشىنى، سۋرەت سالدىرۋشىنى، قاس تەرۋشى جانە قاس تەرگىزۋشىنى، ادەمى كورىنۋ ماقساتىندا تىستەرىنىڭ اراسىن اشقانداردى جانە اللانىڭ جاراتىلىسىن وزگەرتكەندەردى لاعىنەتتەدى", – دەلىنگەن حاديستە.
قمدب-نىڭ مالىمەتىنشە، سونداي-اق، بۇعان شاريعاتتا تىيىم سالىنعان شاش جالعاۋ ماسەلەسى دە جاتادى.
"اللا تاعالا شاش جالعاۋشىنى دا، جالعاعاندى دا لاعىنەتتەدى", - دەلىنگەن حاديستە.
بۇل – جاساندى كىرپىك جانە تىرناقتىڭ شاريعاتتاعى ۇكىمى.
ونىڭ دارەتكە بايلانىستى ۇكىمىنە كەلسەك، كىرپىك شاريعاتىمىز بەلگىلەگەن بەتتى (ياعني، تىگىنەن – ماڭدايدىڭ شەتىنەن باستاپ يەكتىڭ استىنا دەيىن، ال كولدەنەڭىنەن – وڭ قۇلاقتىڭ جۇمساعى مەن سول قۇلاقتىڭ جۇمساعىنا دەيىنگى ارالىعىن) جۋدىڭ اياسىنا كىرەدى. سونىمەن قاتار قولدىڭ قۇرامىنا كىرەتىن تىرناقتى دا جۋ – پارىز.
جاساندى كىرپىك پەن تىرناقتى زارۋلىك جاعدايعا بايلانىستى قويعان بولسا ءارى ول سۋ وتكىزبەيتىن، سونىمەن قاتار قايتا الىنبايتىن نارسەمەن جاسالىنسا، وندا سول جاساندى كىرپىك پەن تىرناقتى جۋمەن شەكتەلەدى. مۇنىمەن دارەتتىڭ پارىزىن ورىنداعان بولىپ سانالادى.
ەگەر جاساندى كىرپىك پەن تىرناقتى ەشبىر قيىندىقسىز الۋعا مۇمكىندىك بولسا، وندا ولاردى الىپ، ول جەردى سۋمەن جۋادى جانە قايتا ورنىنا قويادى.
ۇكىم
1. ساندىك ماقساتتا كىرپىك نە تىرناق جالعاۋعا تىيىم سالىنادى.
2. تىرناقتى اپتا سايىن الۋ – مۇستاحاپ. 40 كۇننەن اسىرۋ – حارامعا جاقىن ماكرۋھ.
3. زارۋلىك جاعدايدا جاساندى كىرپىك جانە تىرناقتى قويۋعا رۇقسات ەتىلەدى.
4. زارۋلىككە بايلانىستى قويىلعان جاساندى كىرپىك پەن تىرناقتى الۋعا مۇمكىندىك بولماسا، دارەت العاندا ونى جۋمەن شەكتەلەدى. الايدا الۋدىڭ جولى بولسا، كىرپىك پەن تىرناقتى الىپ، ورنىن جۋ مىندەت.
