سارقان اۋدانىندا جاڭادان 1,3 مىڭ گەكتار سۋارمالى جەر اينالىمعا ەنەدى. بۇل تۋرالى وبلىس اكىمى بەيبىت يساباەۆتىڭ سارقان اۋدانىنىڭ تۇرعىندارىمەن كەزدەسۋىندە بەلگىلى بولدى. بۇگىنگى تاڭدا اۋداندا 33,4 مىڭ گەكتار سۋارمالى جەر بار. بىلتىر تاۋكە جانە اششىلى-وزەك ىشكى شارۋاشىلىق كانالدارىن كۇردەلى جوندەۋگە وبلىستىق بيۋدجەتتەن 1,6 ملرد تەڭگە ءبولىندى. بۇگىنگى كۇنى 17 شاقىرىم ارىق جۇيەسى سالىنىپ، جۇمىس 95 پايىزعا ورىندالدى. ناتيجەسىندە 4 مىڭ گەكتارعا جۋىق جەردى سۋارمالى سۋمەن قامتاماسىز ەتۋ جاقسارادى. مۇنىمەن قوسا، 207 ملن تەڭگەگە 119 شاقىرىم 10 ىشكى شارۋاشىلىق كانالدارىنا مەحانيكالىق تازارتۋ جۇرگىزىلدى، - دەپ حابارلايدى جەتىسۋ وبلىسى اكىمىنىڭ ءباسپاسوز قىزمەتى.
كەزدەسۋدە وبلىس باسشىسى بەيبىت وكسىكبايۇلى ءوڭىردىڭ الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق دامۋ بارىسىن بايانداپ، سارقان اۋدانىندا ىسكە اسىپ جاتقان ىرگەلى ىستەردى ءسوز ەتتى.
- سارقان اۋدانى – ەگىس القاپتارى بويىنشا اۋدان وبلىستاعى جەتەكشى وڭىرلەردىڭ ءبىرى جانە ارتاراپتاندىرىلعان اۋىلشارۋاشىلىق ءوندىرىسى بار اگرارلىق ايماق. 98 مىڭ گەكتارعا اۋىل شارۋاشىلىعى داقىلدارىنىڭ 32 ءتۇرى ەگىلدى. قانت قىزىلشاسىن ءوسىرۋ اۋدان ءۇشىن ءداستۇرلى، مامانداندىرىلعان سالا بولىپ تابىلادى. وسى ماقساتتا بيىل اۋداندا قانت قىزىلشاسىنىڭ ەگىس القابى 1,3 مىڭ گەكتارعا سەبىلدى. اۋدان اكىمدىگى قىزىلشا ءوسىرۋ جانە ەگىندى ۋاقىتىلى جيناۋدى قامتاماسىز ەتۋ ماقساتىندا شارۋاشىلىقتارمەن جۇمىس ىستەۋگە كوڭىل ءبولۋى قاجەت. كۇزدە اقسۋ قانت زاۋىتى ءوز جۇمىسىن باستايدى، بۇل قانت قىزىلشاسىنىڭ كولەمىن ودان ءارى ۇلعايتۋ ءۇشىن قوسىمشا مۇمكىندىكتەرگە جول اشادى، – دەدى بەيبىت يساباەۆ.
اۋداندا مال 268 مىڭ باستى قۇرايدى. بۇل وتكەن جىلدىڭ ەسەپتى كەزەڭىنەن 4,6 پايىزعا ارتىق. مال باسىنىڭ وسۋىنە قاراماستان مال شارۋاشىلىعى ونىمدەرىنىڭ ءوسىمى بايقالماۋدا. ءبىرىنشى جارتىجىلدىقتىڭ قورىتىندىسى بويىنشا 6,7 مىڭ تونناعا جۋىق ەت جانە 22,5 مىڭ توننا ءسۇت ءوندىرىلدى. سەبەبى، اۋداندا مالدى اسىلداندىرۋ جۇمىستارى ءتيىستى دەڭگەيدە جۇرگىزىلمەۋدە سوندىقتان مال باسىن اسىلداندىرۋدى قولعا الۋ قاجەت. بەيبىت وكسىكبايۇلى اۋدان اكىمى عالىمجان مامانباەۆقا سەلەكتسيالىق جۇمىستى كۇشەيتە وتىرىپ، ءونىمنىڭ كولەمىن ارتتىرۋدى تاپسىردى.
جيىندا ۆەتەريناريا سالاسى ەرەكشە اتالدى. سەبەبى، اتالمىش سالاعا ۇلكەن كوڭىل بولىنۋدە. ونداعى ينفراقۇرىلىمدى جاقسارتۋ، قۇرال-جابدىقتارمەن قامتاماسىز ەتۋ مەن قاتار، وسى سالا ماماندارىنىڭ جالاقىلارىن كوتەرۋ ماقساتىندا وبلىستىق بيۋدجەتتەن 3 ملرد 166 ملن تەڭگە بولگەن. بۇگىندە ۆەتەريناريالىق پرەپاراتتاردى تاسىمالداۋ ءۇشىن 1 رەفرەجەراتور اۆتوكولىگى، 20 دانا قىزمەتتىك اۆتوكولىك، پلانشەتتەر مەن كومپيۋتەر جيىنتىقتارى ساتىپ الىندى جانە 18 دانا ءمودۋلدى ۆەتەريناريالىق پۋنكتىڭ قۇرىلىسى باستالدى. ال سارقان اۋدانى بويىنشا 38,2 ملن تەڭگە ءبولىنىپ، چەركاسسك اۋىلدىق وكرۋگىندە ءبىر ۆەتەريناريالىق پۋنكت سالىنادى جانە ەكى اۆتوكولىك پەن قاجەتتى كومپيۋتەرلىك جابدىقتار ساتىپ الىندى.
- ەندىگى نەگىزگى ماقسات – مالدى ۋاقىتىندا ەگىپ، قانىن تەكسەرىپ اقپاراتتىق بازاعا سالىپ وتىرۋ كەرەك. جالعان تەكسەردىك، ەكتىك دەپ ەسەپ بەرۋدى توقاتاتۋ قاجەت. قۇرمەتتى اعايىن، ءبىر نارسەنى ءتۇسىنۋىمىز كەرەك. بۇلاي الداساق، ءوزىمىزدىڭ، بالالارىمىزدىڭ دەنساۋلىعىنا بالتا شابامىز. جەيتىن ەتىمىز، ىشەتىن ءسۇتىمىز سول مالدان شىعادى. كەيىننەن بالا اۋىردى دەپ، مىڭداعان اقشا شىعارىپ ەمدەيمىز. ونىڭ قاجەتى جوق. جەيتىن تاعام، اۋا، سۋ ءبىرىنشى كەزەكتە بولۋى ءتيىس. سوندىقتان، وسى سالادان اقشا ايامۋىىمىز كەرەك. مال مەن ادامنىڭ دەنساۋلىعى ءبىر-بىرىمەن تىكەلەي بايلانىستى، – دەدى وبلىس باسشىسى.
سونىمەن قاتار كەزدەسۋدە جەر ماسەلەسىنە دە ءسوز بولدى. اۋدان بويىنشا جەكە سەكتورداعى مال باسىنىڭ كوبەيۋىنە بايلانىستى جايىلىمدىق جەردىڭ تاپشىلىعى تۋىنداۋدا. مىسالى، كوكوزەك اۋىلى مەن سارقان قالاسىندا جايىلىمدىق جەرلەردىڭ تاپشىلىعى ەرەكشە بايقالىپ وتىر. بۇل جەرلەردە ءىرى 9 شارۋا قوجالىق 53 مىڭ گا جەردى پايدالانباي وتىر. ءتيىستى ەسكەرتۋلەر بەرىلدى. جالپى 2022-2023 جىلدارى اۋداندا 90,6 مىڭ گەكتار پايدالانىلمايتىن جەرلەر انىقتالدى. وتكەن جىلدان بەرى بارلىعى 34,7 مىڭ گەكتاردى مەملەكەت مەنشىگىنە قايتارعان، ونىڭ 32 مىڭ گەكتارى جايىلىمدىق جەر. قالعان 55,9 مىڭ گەكتار جەرگە زاڭناماعا سايكەس 1 جىل مەرزىمىنە دەيىن زاڭ بۇزۋشىلىقتاردى جويۋعا نۇسقاما بەرىلدى.
سونداي-اق، ونەركاسىپ، شاعىن جانە ورتا بيزنەس، حالىقتى تۇرعىن ۇيمەن، ساپالى اۋىز سۋمەن قامتاماسىز ەتۋ جايى دا نازاردان تىس قالمادى. ايتالىق، سارقان اۋدانىندا 36 ەلدى مەكەننىڭ 28-ءى نەمەسە 77,7 پايىزى ورتالىقتاندىرىلعان سۋمەن قامتاماسىز ەتىلگەن. سارقان قالاسىنىڭ اۋىز سۋ جۇيەسىنىڭ باس سۋ تورابىن قايتا جاڭعىرتۋ بويىنشا قوسىمشا ارنا استى قۇبىرلار، رەزەرۆۋارلار سالۋ جوسپارلانعان. 2023 جىلعى 28 ساۋىردە تەحنيكالىق كەڭەس قورىتىندىسىنا سايكەس جوباعا تۇزەتۋ ەنگىزىلىپ، جەرگىلىكتى تازالاۋ ستانتسياسىن قوسۋ قاراستىرىلدى. قازىرگى ۋاقىتتا جوبالىق-سمەتالىق قۇجاتتاما ازىرلەنۋدە، مەملەكەتتىك ساراپتامادان ءوتۋ مەرزىمى – 2023 جىلعى شىلدە ايى. قۇرىلىس جۇمىستارىنىڭ قۇنى شامامەن 1,3 ملرد تەڭگەنى قۇرايدى.
- اۋدان ەكونوميكاسىنىڭ دامۋىندا تۋريزم سالاسى ەرەكشە ورىن الادى، وندا دامۋدىڭ 2 باعىتى، ياعني، تاۋ ءتۋريزمى جانە بالقاش كولىنىڭ جاعالاۋىن دامىتۋ ايقىندالدى. بالقاش كولىنىڭ جاعالاۋىندا تۋريستەردى ورنالاستىراتىن 18 نىسان بار، وتكەن جىلى ولار 17,4 مىڭ ادامعا قىزمەت كورسەتتى. 5 جىلدىڭ ىشىندە بالقاشتىڭ جاعالاۋىنا ميلليونداعان تۋريست كەلۋى كەرەك. «بالقاش» تۋريستىك-رەكرەاتسيالىق ايماعىن ەگجەي-تەگجەيلى جوسپارلاۋ جوباسىمەن باس جوسپار ازىرلەندى. كەلەسى جىلدىڭ ەكىنشى جارتىجىلدىعىندا ينجەنەرلىك-كوممۋنيكاتسيالىق جەلىلەرىنىڭ قۇرىلىسى باستالماق، – دەدى وبلىس اكىمى بەيبىت يساباەۆ.
جۇمىسپەن قامتۋ, ءبىلىم بەرۋ، دەنساۋلىق ساقتاۋ، مادەنيەت، سپورت سالاسىنا جەكە-جەكە توقتالعان ءوڭىر باسشىسى:
- بيۋدجەتكە ەنگىزىپ، بالقاش كولىنىڭ جاعاسىنان 120 ورىندى بالالاردى ەمدەۋ-ساۋىقتىرۋ ورتالعىن اشۋ كەرەك. حالىققا وتە قاجەت، اسىرەسە، مۇگەدەكتىگى بار، تۇرمىس جاعدايى تومەن وتباسىلاردىڭ بالالارى تەگىن قىزمەت الادى. سالىپ بەرەمىز. وتكەن كەزدەسۋدە تۇرعىندار «كۇنشۋاق» بالالار مەن جاسوسپىرىمدەرگە ارنالعان ساۋىقتىرۋ لاگەرىن مەملەكەت مەنشىگىنە قايتارۋ تۋرالى ماسەلە كوتەرگەن. مەن لاگەردىڭ جۇمىسىن ۇيىمداستىرۋ جونىندە اۋدان باسشىلىعى مەن ءبىلىم باسقارماسىنا تاپسىرما بەرگەن بولاتىنمىن. وسى كۇنگە دەيىن تاپسىرما تولىعىمەن ورىندالمادى. وسىعان بايلانىستى، وبلىستىق ءبىلىم باسقارماسىنا قولدانىستاعى زاڭناما تالاپتارىنا سايكەس 6 اي مەرزىم ىشىندە بالالاردىڭ دەمالىسىن ۇيىمداستىرۋ بويىنشا مىندەتتەمەلەرىن ورىنداماۋى نەگىزىندە لاگەر يەسىمەن جالداۋ شارتىن بۇزۋ تۋرالى سوت ورگاندارىنا تالاپ ارىز جولداۋدى، وبلىستىڭ قارجى باسقارماسىمەن بىرلەسىپ، لاگەر قىزمەتىن قامتاماسىز ەتۋ بويىنشا شارالار قابىلداۋدى تاپسىرامىن، – دەپ بالالاردىڭ جىزعى لاگەرى جايلى ايتتى.
كەزدەسۋدىڭ سۇراق-جاۋاپ كەزەڭىندە امانگەلدى اۋىلدىق وكرۋگىنىڭ تۇرعىندارى 1961 جىلى سالىنعان مادەنيەت ءۇيىن جوندەپ بەرۋدى سۇرادى. 1300 شارشى مەتر قۇرايتىن عيماراتتىڭ جوبالىق-سمەتالىق قۇجاتتاماسىن ازىرلەۋگە 26 ملن. تەڭگە كەرەك. بەيبىت يساباەۆ 3000-عا جۋىق حالىق تۇراتىن اۋىلدىق وكرۋگكە مادەنيەت ءۇيى قاجەت ەكەنىن، سول ءۇشىن قارجى بولىنەتىنىن جەتكىزدى.
توپوليوۆكا، ەكىاشانىڭ تۇرعىندارى باقىتجان توقپاقوۆا مەن سۆەتلانا يساحانوۆا جول ماسەلەسىن كوتەردى. ناتيجەسىندە وبلىستىق ماڭىزى بار جولدى جوندەۋ 2025 جىلى باستالادى. اۋدان تۇرعىندارى تاراپىنان تۇسكەن جانارجاعارماي ماسەلەسى، اۋداندىق مادەنيەت ءۇيىنىڭ الدىندا تالانتتى اكتەر قۇمان تاستانبەكوۆتىڭ ءبيۋستىن ورناتۋ سەكىلدى ۇسىنىستار وڭ شەشىمىن تابادى.
