ەرتە سايلاۋ: زاڭنامالىق قايشىلىقتار جانە بيلىك "مۇراسى"

ءساۋىردىڭ 9-ى كۇنى پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆ ماۋسىمنىڭ 9-ى كۇنى ەلدە كەزەكتەن تىس پرەزيدەنت سايلاۋىن وتكىزۋ تۋرالى شەشىمىن جاريالادى. مۇنداي شەشىمدى كوبى كۇتپەگەن ەدى. ءتىپتى پرەزيدەنت سايلاۋى ەرتە وتەدى دەپ بولجاعانداردىڭ ءوزى (جەلتوقساننان ەرتە وتپەيدى دەپ بولجاعان) بۇل شەشىمدى توسىن جاڭالىق رەتىندە قابىلدادى.

كەيبىر ساراپشىلار پرەزيدەنت سايلاۋىن وتكىزۋ مەرزىمىنە بايلانىستى سايلاۋ زاڭناماسىنىڭ بۇزىلعانىن تىلگە تيەك ەتسە، كەيبىرى كونستيتۋتسيا مەن سايلاۋ تۋرالى كونستيتۋتسيالىق زاڭ اراسىنداعى قاراما-قايشىلىق تۋرالى ءسوز قوزعايدى، ەندى ءبىرى جاڭا پرەزيدەنت سايلانسا دا، ەسكى جۇيە وزگەرمەيدى دەپ توپشىلايدى.

شەشىلەتىن جانە شەشىلمەيتىن قايشىلىقتار

ادام قۇقىعى جونىندەگى قازاقستاندىق بيۋرو ديرەكتورى ەۆگەني جوۆتيس ماۋسىمنىڭ 9-ىنا بەلگىلەنگەن پرەزيدەنت سايلاۋى جونىندە ازاتتىق تىلشىسىنە بەرگەن ءسۇحباتىندا سايلاۋ تۋرالى كونستيتۋتسيالىق زاڭنىڭ كەيبىر ەرەجەلەرى كونستيتۋتسياعا قايشى ەكەنىن ايتتى.

ونىڭ پىكىرىنشە، مۇنداي قايشىلىق ءبىر ساتتە پايدا بولماعان. كونستيتۋتسياداعى سايلاۋعا قاتىسى بار باپتار بىرنەشە رەت وزگەردى، بۇعان قوسا سايلاۋ تۋرالى زاڭنىڭ مازمۇنىنا دا وزگەرىستەر ەنگەن.

جوۆتيستىڭ ايتۋىنشا، زاڭنان گورى ساياسي قاجەتتىلىككە كوبىرەك باسىمدىق بەرگەندىكتەن سايلاۋ تۋرالى زاڭداعى كەي ەرەجەلەر كونستيتۋتسيا تابيعاتىنا قايشى بولىپ كەتتى.

— وسىلايشا كونستيتۋتسيانىڭ 41-بابىنىڭ 2-تارماعىندا (2017 جىلى، ناۋرىزدىڭ 10-ى كۇنى جاريالانعان) "تۋعاننان قازاقستان ازاماتى، 40 جاستان اسقان، مەملەكەتتىك ءتىلدى ەركىن مەڭگەرگەن، سوڭعى 15 جىلدا مەملەكەتتە تۇرعان جانە جوعارى ءبىلىمدى ادام قازاقستان پرەزيدەنتى رەتىندە سايلانا الادى" دەپ كورسەتىلگەن. ءۇش ايدان سوڭ، 2017 جىلى ماۋسىمنىڭ 15-ءى كۇنى سايلاۋ تۋرالى زاڭنىڭ 54-بابىنىڭ 1-تارماعىنا "پرەزيدەنت بولۋعا ۇمىتكەردىڭ مەملەكەتتىك قىزمەتتە نەمەسە سايلانبالى مەملەكەتتىك لاۋازىمدا بەس جىلدان كەم ەمەس جۇمىس تاجىريبەسى بولۋى كەرەك" دەگەن تۇزەتۋ ەنگىزىلدى، - دەيدى جوۆتيس.

جوۆتيستىڭ ايتۋىنشا، 2017 جىلدىڭ ماۋسىم ايىندا سايلاۋ تۋرالى زاڭعا ەنگەن وزگەرىستەرگە سايكەس، سايلاۋعا كانديداتتاردى بەلگىلەنگەن ءتارتىپ بويىنشا تىركەلگەن رەسپۋبليكالىق قوعامدىق بىرلەستىك ۇسىنا الادى.

​— مەنىڭ ويىمشا، بۇل تۇتاس كونستيتۋتسيا بولمىسىنا قايشى نارسە، سەبەبى بۇل جەردە ماسەلە ازاماتتاردىڭ كونستيتۋتسيالىق سايلانا الۋ قۇقىعى جايلى بولىپ وتىر. ۇمىتكەرلەرگە قويىلاتىن تالاپتار كونستيتۋتسيادا بولۋى كەرەك. كونستيتۋتسيادا - ءبىر تالاپ، زاڭدا باسقا تالاپ بولماۋى ءتيىس. ونىڭ ءبارى كونستيتۋتسيادا كورسەتىلۋى كەرەك ەدى. بىراق ولاي بولعان جاعدايدا الەمنىڭ ءبارى بىزگە ەسۋاس سياقتى قارايتىن ەدى. سوندىقتان بيلىك ونى سايلاۋ تۋرالى زاڭعا "جاسىرىپ قويدى", - دەيدى قۇقىق قورعاۋشى.

ەۆگەني جوۆتيس پرەزيدەنت سايلاۋى مەرزىمىنە قاتىستى سايلاۋ زاڭناماسىنىڭ قالاي وزگەرگەنىن باقىلاعانىن ايتادى. ونىڭ پىكىرىنشە، مۇنىڭ ءبارى بيلىككە زاڭعا قايشى كەلتىرمەي امالىن تاۋىپ، ءوز ويلارىن جۇزەگە اسىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆ تا سونى پايدالانىپ، كەنەتتەن كەزەكتەن تىس پرەزيدەنت سايلاۋىن وتكىزۋ تۋرالى شەشىم قابىلداعان.

— 2011 جىلى كونستيتۋتسيانىڭ 41-بابىنا 3-1 تارماقتى قوستى، وندا "كەزەكتەن تىس پرەزيدەنت سايلاۋى پرەزيدەنت شەشىمىمەن تاعايىندالادى جانە كونستيتۋتسيالىق زاڭدا بەلگىلەنگەن ءتارتىپ پەن مەرزىمدە وتكىزىلەدى" دەپ جازىلعان. ياعني، 2011 جىلدان بەرى پرەزيدەنت كەز كەلگەن نەگىزگە سۇيەنە وتىرىپ، قالاعان ۋاقىتىندا كەزەكتەن تىس سايلاۋ وتكىزۋ تۋرالى شەشىم شىعارۋ مۇمكىندىگىن يەلەندى، - دەيدى جوۆتيس.

2011 جىلى سايلاۋ تۋرالى زاڭعا "كەزەكتەن تىس پرەزيدەنت سايلاۋىن وتكىزۋ" تۋرالى 66-1 باپ قوسىلدى.

— پرەزيدەنت سايلاۋى ەرەجەگە ساي وتكىزىلەدى، ال شارانى وتكىزۋ مەرزىمىن سايلاۋ كوميسسياسى انىقتايدى. ياعني، ەرتە سايلاۋعا قاتىستى مەرزىم قولدانىلمايدى. بۇل جەردە ءبارىن ورتالىق سايلاۋ كوميسسياسى انىقتايدى. ول 2015 جىلعى كەزەكتەن تىس سايلاۋداعىداي "وزىنە ىڭعايلى" ادىسكە كوشۋى مۇمكىن، سول كەزدە ۇمىتكەرلەردى ۇسىنۋ ءۇشىن 20 كۇن بەرگەن ەدى، - دەيدى جوۆتيس.

جوۆتيستىڭ ايتۋىنشا، سايلاۋ تۋرالى زاڭنىڭ 55-بابىنداعى نورما بويىنشا، كانديداتتاردى تىركەۋ مەرزىمى اياقتالار كۇنى ولاردىڭ سانى ەكەۋدەن از بولسا، كوميسسيا ولاردى ۇسىنۋ ۋاقىتىن 20 كۇنگە سوزا الادى.

— سول مەرزىمدى قولدانا وتىرىپ، 55-باپقا سۇيەنبەيدى، مەرزىم سايلاۋ كۇنتىزبەسىنە ساي انىقتالادى دەيتىن 66-1 باپ جەتكىلىكتى. سوندىقتان بۇل جولى ەشقانداي قايشىلىق بولمايدى، سەبەبى وسى جولى وسك ۇمىتكەرلەردى ۇسىنۋعا 20 كۇن بەرسە، سول ۋاقىت سايلاۋدىڭ زاڭدى مەرزىمىنەن (ماۋسىمنىڭ 9-ىنا دەيىن) الىنىپ تاستالادى، - دەيدى جوۆتيس.

مەديتسينالىق، ساياسي جانە قۇقىقتىق لوگيكا تۋرالى

ۇكىمەتتە دە، وپپوزيتسيا قاتارىندا دا بولىپ كورگەن 71 جاستاعى ساياسي ساراپشى پەتر سۆويكتىڭ ايتۋىنشا، كەيبىر قۇقىق قورعاۋشىلاردىڭ سايلاۋ زاڭناماسىن قولدانۋعا بايلانىستى بيلىكتىڭ ءىس-قيمىلىنان كەمشىلىك تابۋعا ۇمتىلۋى جاعدايدى ودان سايىن تۇرالاتىپ، بيلىك ءترانزيتىن ودان ءارى بەكىتە تۇسەدى. سەبەبى ساياسي لوگيكا زاڭنان جوعارى تۇر.

— بۇل ەشكىم كۇتپەگەن ەرتە سايلاۋ. بۇل جەردە زاڭناما ساقتالا ما، جوق پا دەپ ەمەس، نەلىكتەن وسىلاي بولىپ جاتىر دەپ باس قاتىرۋ كەرەك. پروتسەستى جىلدامداتىپ تۇرعان كۇش بار سياقتى. الدىمەن مەرزىمىنەن بۇرىن وتستاۆكا بولدى. مەرزىمىنەن بۇرىن ماسكەۋگە بارىپ كەلدى. بۇل دا وتە ماڭىزدى: ءالى سايلانباعان پرەزيدەنت ماسكەۋگە باردى، سول جاقتا پۋتين ەكەۋى تاعى بىرنەشە رەت كەزدەسۋگە كەلىستى (سولاي دەپ حابارلادى), - دەيدى پەتر سۆويك.

سۆويكتىڭ ايتۋىنشا، قازىر ترانزيت پروتسەسى جىلدام ءجۇرىپ جاتىر.

— مۇندا بارلىعى جىلدام بولىپ كەتتى. مۇمكىن دەنساۋلىققا قاتىستى سۋبەكتيۆتى جاعداي بولعان شىعار. بالكىم، پارتيادا ماسەلەگە الاڭداپ وتىرعان بولۋى مۇمكىن. ولارعا كوبىرەك ۋاقىت بەرسە، ءوز ويىندارىن باستاپ كەتۋى مۇمكىن، سوندىقتان جىلدامداتىپ جاتىر، - دەيدى تاجىريبەلى ساياساتكەر سۆويك.

ونىڭ پىكىرىنشە، ماۋسىم ايىنا جوسپارلانعان ەرتە سايلاۋعا قازىرگى پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆ تۇسەدى جانە ونىڭ جەڭەتىنى انىق.

— بۇل جەردە ءبارى انىق. ەلباسى وتستاۆكاعا كەتىپ بارا جاتىپ توقاەۆتى تاعايىنداپ كەتتى، ال ول دەرەۋ استاناعا نۇر-سۇلتان اتاۋىن بەردى. توقاەۆ نازارباەۆتى تاريحي تۇرعىدا سىناماۋ مىندەتىن وزىنە الدى، سوندىقتان ولاردىڭ بايلانىسى وتە كۇشتى. نازارباەۆ جاڭا پرەزيدەنتتىڭ ءوز مۇراسىنا قول تيگىزىپ، قوپارمايتىنىنا سەنىمدى بولدى، - دەيدى سۆويك.

ساياساتكەردىڭ ايتۋىنشا، مۇنىڭ ءبارى جاي ۋادە ەمەس.

— بۇل جەردە تەك ءسوز ەمەس، ەسكەرتكىش ورناتۋ، داڭعىلداردىڭ اتاۋىن اۋىستىرۋ سياقتى كوپكە جاريا تۇردە شەشىمدەر قابىلداندى، بۇل ەكەۋىنىڭ وداعىن بەكىتىپ جاتىر. سوندىقتان ونى تەكسەرۋدىڭ ءوزى ۇلكەن كۇمان تۋدىرادى. ەگەر توقاەۆ اياق استىنان "مەن شارشادىم، كەتەمىن. مەنىڭ ورنىما يمانعالي [تاسماعامبەتوۆ] نەمەسە داريعا [نازارباەۆا] بولسىن دەسە، استانا اتاۋىنىڭ وزگەرۋىنە بايلانىستى كۇدىك پايدا بولادى، "نەلىكتەن باسقارىپ ۇلگەرمەگەن ادام كەتىپ بارادى، بىراق استاناعا ات قويىپ كەتتى، ەگەر ول ۋاقىتشا بولسا، دەمەك اتاۋى دا ۋاقىتشا بولعانى" دەيمىز. وسىلايشا بۇكىل قۇرىلىمنىڭ بەرەكەسى قاشادى، - دەيدى سۆويك.

سۆويكتىڭ ايتۋىنشا، ەگەر جاڭا پرەزيدەنت ەسكى پرەزيدەنتتىڭ اتىن استاناعا بەرسە، دەمەك ول كەم دەگەندە ءبىر مەرزىم (بەس جىل) بولماسا 30 جىل وتىرۋى ءتيىس. سوندا استانانىڭ اتاۋى ماڭگىلىك قالادى، ەشكىم ونى قايتا وزگەرتۋگە تىرىسپايدى.

سۆويكتىڭ پىكىرىنشە، بۇل تۇرعىدا ماسكەۋ دە كوپ ءرول وينايدى. سايلانباعان پرەزيدەنت شۇعىل تۇردە ماسكەۋگە ۇشسا، ولار ونى قابىلداپ جاتسا، دەمەك، ول ارالىق فيگۋرا ەمەس.

— پۋتينمەن ەشكىم وينامايدى، الدىمەن مىنانى جىبەرەمىز، ءبىر ايدان سوڭ باسقاسى بارادى دەمەيدى. ساپارعا كەلىسەر الدىندا پۋتين ونىڭ قانشالىقتى بايسالدى ۇسىنىس ەكەنىن تەكسەرىپ الدى عوي. سەنىمدى ەكەنىنە كوزى جەتكەن سوڭ عانا سايلانباعان پرەزيدەنتتى قابىلدادى، - دەيدى سۆويك.

ۇشىنشىدەن، نازارباەۆشىل "نۇر وتان" پارتياسىنىڭ الداعى سەزىن ەسكەرۋ كەرەك، ول جەردە دە توقاەۆ كەرى شەگىنە المايدى.

— "نۇر وتان" پارتياسىنىڭ سەزىندە توقاەۆتىڭ سايلاۋعا تۇسپەۋىن قالاي تۇسىندىرەدى؟ ەگەر ول ءوزى باس تارتسا، ونى قالاي نەگىزدەيدى؟ قازىر باس تارتادى ەكەنسىڭ، كەزىندە نەگە كەلىستىڭ؟ قيسىنعا قايشى كەلەدى. بىراق ولاي بولمايدى، ءبارى ازىرلەنىپ قويدى، - دەيدى پەتر سۆويك.

ەشتەڭە وزگەرمەي مە؟

تاۋەكەلدەردى باعالاۋ توبىنىڭ ديرەكتورى دوسىم ساتپاەۆ مەرزىمىنەن بۇرىن پرەزيدەنت سايلاۋىن وتكىزۋ تۋرالى شەشىم قابىلداۋعا ىقپال ەتكەن ەكى سەبەپتى اتايدى.

— ءبىرىنشى فاكتور – دەنساۋلىق. [نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ] ءوز ەركىمەن وتستاۆكاعا كەتۋى مەن مەرزىمىنەن بۇرىن سايلاۋ وتكىزۋىنەن اسىعىستىق بايقالادى. نەلىكتەن؟ سەبەبى، ءبىرىنشى پرەزيدەنتتىڭ دەنى ساۋ، ارەكەتكە قابىلەتتى بولسا سايلاۋدى ونىڭ باقىلاۋىمەن وتكىزگەندى ءبارى قالايدى. ونىڭ جاسىن ەسەپكە الساق كۇزگە دەيىن كۇتۋ قاۋىپتى، - دەيدى دوسىم ساتپاەۆ.

ساياساتتانۋشىنىڭ پىكىرىنشە، ەكىنشى سەبەپ – سايلانباعان پرەزيدەنت توقاەۆقا كوپشىلىك وتپەلى كەزەڭدە وتىرعان ادام، پرەزيدەنت مىندەتىن اتقارۋشى دەپ قارايدى.

الدىمەن، ناقتىلىقتى قالايتىن ەليتانى الاڭداتپاۋى ءۇشىن، ودان سوڭ بيزنەس-ينۆەستورلاردى، سىرتقى ساياساتتاعى ويىنشىلاردىڭ كوڭىلىن ورنىقتىرۋ ءۇشىن، ولارعا الداعى بەس جىلدا اقورداعا باسشىلىق ەتەتىن باسشىنى تەزىرەك تانىستىرۋ كەرەك. "بيلىكتىڭ پىكىرىنشە، شيەلەنىستى باسۋعا بەس جىل جەتكىلىكتى" دەيدى ساتپاەۆ.

ساياساتتانۋشىنىڭ پىكىرىنشە، "كونستيتۋتسياعا ەنگىزىلگەن تۇزەتۋدىڭ ەكىۇشتى بولعانىنا قاراماستان" توقاەۆ تا سايلاۋعا قاتىسۋى مۇمكىن.

— مەنىڭ ويىمشا، پرەزيدەنتتىڭ [نازارباەۆ] قاشان كەتكەنى، سايلاۋدىڭ قاشان بولعانى، ءتىپتى ونىڭ ءىزباسارى كىم بولعانى ماڭىزدى ەمەس، سەبەبى ەكىنشى (ەندى ءۇشىنشى) پرەزيدەنت كىم بولسا دا ول ادامنىڭ مۇراسى اۋىر بولادى. ونى مەن "پروبلەمالاردى مۇراعا الۋ" دەپ اتايمىن، - دەيدى دوسىم ساتپاەۆ.

ساتپاەۆ الداعى پرەزيدەنت سايلاۋى كەزىندە بيلىككە جاقپايتىن كانديداتتاردىڭ پايدا بولۋى مۇمكىن ەمەس دەپ سانايدى.

— بيلىك ترانزيتكە جاقسى دايىندالدى، وپپوزيتسيالىق الاڭدى تازالاپ قويدى. بەلسەندى ازاماتتاردىڭ بارىنەن قۇتىلدى. پرەزيدەنتتىكتەن ۇمىتكەرلەرگە قويىلاتىن تالاپتار ىشىندە قىزىق تۇستارى بار. ءوزىن-ءوزى ۇسىنۋشىلار اراسىنان كۇتپەگەن جەردەن مىقتى كانديدات شىقپاۋى ءۇشىن سولاي ىستەدى، - دەيدى ساتپاەۆ.

ساتپاەۆتىڭ پىكىرىنشە، الداعى سايلاۋدا قاسىم-جومارت توقاەۆ پرەزيدەنت بولسا دا ەش رەفورما بولمايدى، سەبەبى ول ەگدە جاستاعى ادام، ونىڭ ۇستىنە قالىپتاسقان جۇيەنى بۇزىپ، كونسەرۆاتورلارعا قارسى شىعاتىنداي "جاۋىنگەرلىك رۋحى" جوق.

— ول ديپلومات ادام، سوندىقتان ءبارىنىڭ كوڭىلىنەن شىعادى. بۇرىنعى پرەزيدەنتتىڭ وتباسى مۇشەلەرىنىڭ باستى مىندەتى – كۆو-ستاۋستى بارىنشا سوزا تۇرۋ. ازەربايجاندى قاراڭىز، يلحام اليەۆ بىرنەشە جىلدان بەرى پرەزيدەنت بولىپ كەلەدى. نە وزگەردى؟ ەشتەڭە. اكەسىنىڭ بيلىگى كەزىندە قانداي بولسا، سولاي قالدى. جاڭادان سايلانعان پرەزيدەنت بىردەڭە وزگەرتە باستاسا جۇيە جۇرىسىنەن جاڭىلادى، ديسبالانس ورنايدى، نازارباەۆتىڭ وتباسى مۇشەلەرى ودان قورقادى، - دەيدى ساتپاەۆ.

پرەزيدەنت سايلاۋىنىڭ مەرزىمىنە بايلانىستى "سايلاۋ تۋرالى زاڭناما بۇزىلدى ما؟" دەگەن سۇراققا ساتپاەۆ "قازاقستاندا سايلاۋ تۋرالى كونستيتۋتتسيالىق زاڭ كونستيتۋتسيانىڭ وزىنەن جوعارى بولىپ شىقتى" دەيدى.

— كونستيتۋتسيادان زاڭدى جوعارى قويۋ – قازاقستانعا ءتان جاعداي، سايلاۋ تۋرالى كونستيتۋتسيالىق زاڭعا كەزىندە ازاماتتاردىڭ تاڭداۋ جاساۋ جانە سايلانۋ تۋرالى كونستيتۋتسيالىق قۇقىعىن بۇزاتىن تارماقتار جازىلدى. ەكى اي عانا قالعان مەرزىمىنەن بۇرىن وتەتىن سايلاۋدى ايتپاي-اق قويايىن. بيلىك سايلاۋ تۋرالى زاڭعا بىرنەشە تارماق ەنگىزدى، وعان سايكەس باسقا ەلدەردەگى سياقتى ءوزىن-ءوزى ۇسىنۋشىلار شىقپايتىن بولدى، - دەيدى ساتپاەۆ.

نازارباەۆشىل قازاقستان كوممۋنيستىك حالىق پارتياسىنىڭ (قكحپ) بەيرەسمي باسشىسى، ءماجىلىس دەپۋتاتى ۆلاديسلاۆ كوسارەۆ مەرزىمىنەن بۇرىن سايلاۋ وتكىزۋ تۋرالى شەشىمدى قولدايتىنىن ايتتى، سەبەبى ەلدى "پرەزيدەنت مىندەتىن اتقارۋشى" ادام مەن سايلانعان پرەزيدەنتتىڭ باسقارۋى ەكى بولەك نارسە.

كوسارەۆتىڭ پىكىرىنشە، ماۋسىمنىڭ 9-ى كۇنى مەرزىمىنەن بۇرىن سايلاۋ وتكىزۋ - سايلاۋ زاڭىنا قايشى ەمەس. قكحپ ءساۋىردىڭ 26-سى كۇنى ءوز سەزىندە سايلاۋعا قاتىساتىن ۇمىتكەرىن ۇسىنباق.

كوسارەۆ ءوزىنىڭ پرەزيدەنت سايلاۋىنا قاتىسپايتىنىن ايتتى. ونىڭ ايتۋىنشا، مەملەكەتتىك ءتىلدى جاقسى بىلەتىن جانە باسقا تالاپتارعا ساي ادام كەرەك، ونداي كانديداتتار پارتيادا بار.

ارالىق پرەزيدەنت

قازىرگى پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆ ناۋرىزدىڭ 19-ى كۇنى نۇرسۇلتان نازارباەۆ مەرزىمىنەن بۇرىن وتستاۆكاعا كەتۋ تۋرالى شەشىمىن جاريالاعان سوڭ 20 ناۋرىزدا ۋاقىتشا پرەزيدەنت وكىلەتىنە كىرىستى. نازارباەۆ توقاەۆتىڭ "قازىرگى پرەزيدەنتتىك ماندات مەرزىمى اياقتالعانشا" (2020 جىلدىڭ ساۋىرىنە دەيىن) پرەزيدەنت مىندەتىن اتقاراتىنىن ايتقان ەدى.

توقاەۆتىڭ ءبىرىنشى باستاماسى سەنات مۇشەسى ءارى نازارباەۆتىڭ قىزى داريعا نازارباەۆانى جوعارى پالاتا سپيكەرى لاۋازىمىنا ۇسىنۋ جانە استانا اتاۋىن ەكس-پرەزيدەنتتىڭ قۇرمەتىنە نۇر-سۇلتان دەپ اۋىستىرۋ بولدى. پارلامەنت ەكى ۇسىنىستى دا ءبىراۋىزدان قولدادى. ناۋرىزدىڭ 23-ءى كۇنى ۋاقىتشا پرەزيدەنت استانانى نۇر-سۇلتانعا اينالدىرۋ تۋرالى جارلىققا قول قويدى.

قازاقستاننىڭ ۋاقىتشا پرەزيدەنتى رەتىندە توقاەۆ ءبىر رەت شەتەلگە ساپارعا شىقتى، ءساۋىردىڭ 3-4 كۇندەرى رەسەيدە بولىپ، پرەزيدەنت ۆلاديمير پۋتينمەن كەزدەستى. پۋتين كەلىسسوز كەزىندە قازاقستانعا "رەسەيلىك تەحنولوگياعا ساي" اەس سالۋ ءۇشىن كومەكتەسۋگە ءازىر ەكەنىن ايتتى.

سەيسەنبى، ءساۋىردىڭ 9-ى كۇنى قازاقستاننىڭ ۋاقىتشا پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆ حالىققا جاساعان ۇندەۋىندە (مەملەكەتتىك تەلەارنالار كورسەتتى) ماۋسىمنىڭ 9-ى كۇنى سايلاۋ بولاتىنىن ايتتى. ۋاقىتشا پرەزيدەنت "بۇلىڭعىرلىقتى جويىپ", "ساباقتاستىق پەن تۇراقتىلىقتى ساقتاۋ ءۇشىن" سايلاۋ وتكىزۋ "وتە قاجەت" دەدى.

قازاقستاندا پرەزيدەنت سايلاۋى 1991, 1999, 2005, 2011 جانە 2015 جىلدارى ءوتتى. ولاردىڭ بارىندە قازاقستاندى 30 جىلعا جۋىق باسقارعان نۇرسۇلتان نازارباەۆ جەڭىسكە جەتتى.​

"ازاتتىق" راديوسى