بەيبىت كۇندە تىكۇشاق قۇلاپ، 13 əسكەري ازاماتىمىزدان ايىرىلۋ - əسكەريلەرىمىز بەن سوعىس تەحنيكاسى جاعدايىنىڭ سىن كوتەرمەيتىندىگىنىڭ دالەلى. مىنا زاماندا 13 əسكەري جەر قايىسقان قول ەمەس پە؟!
قاراعاندىنىڭ الماتىعا شىعا بەرىس تاس جولىنىڭ بويىندا سپاسك دەگەن ەلدى مەكەن بار. جان-جاعى جوتالى قىراتتارمەن قورشالعان ويپاڭ جەرگە ورنالاسقان وڭاشا əسكەري بولىمشە. ويپاڭ جەرگە ورنالاسقانى - يادرولىق بومبى جارىلعاندا تاسادا قالۋ ءۇشىن دەيتىن بىلەتىندەر. يادرولىق جارىلىس تولقىنى ويپاڭ جەردە تۇرعان عيماراتتار مەن تەحنيكاعا زالال كەلتىرمەي ۇستىمەن ءوتىپ كەتەدى-مىس.
ستۋدەنت كەزىمىزدە سول سپاسك مەكەنىنىڭ ۇستىنەن وتكەن سايىن كەۋدەمىمىزدى ماقتانىش سەزىمى بيلەيتىن. سەبەبى اياق استىنان سوعىس باستالىپ كەتسە، سول زامات ء"دۇر" ەتە قالاتىنداي بوپ نەبىر سوعىس تەحنيكالارى: تانكتەن باستاپ ءتۇرلى əسكەري ماشينالارعا دەيىن اشىق اسپان استىندا سامساپ تۇراتىن. كəدىمگىدەي ايبارلى ەدى تۇرىستارى...
سودان بەرى تالاي زامان ءوتتى... 2000 جىلدارى شەت اۋدانى جاقتان كەلە جاتىپ، سپاسك تۇبىندە جول توسىپ تۇرعان ءبىر سولداتتى قاراعاندىعا الا كەتتىك. شىمكەنتتىڭ بالاسى ەكەن. Əلگى سولدات قاراعاندىعا جەتكەنشە جانتۇرشىگەرلىك əڭگىمەلەر ايتىپ باردى. دەمبەلگە قايتقالى جۇرگەن ساقا سولداتتىڭ ەكى جىلعى وتان الدىنداعى قىزمەتى əسكەري تەحنيكانىڭ سايماندارىن ساتۋ بولىپتى. يə، əكە-شەشەسى وتان قورعاۋعا جىبەرگەن əلگى باتىرىمىز سپاسك əسكەري بولىمشەسىنىڭ اۋلاسىندا قازداي ءتىزىلىپ تۇرعان جۇزدەگەن əسكەري تەحنيكالاردىڭ ىشكى سايماندارىن قاراعاندىعا اپارىپ ساتۋمەن اينالىسقان، تۇسكەن اقشانى كومانديرلەرىمەن بولىسكەن.ءسويتىپ، ءوزى ايتقانداي ءبىر جارىم جىل بويى "كاك كورول" ءومىر سۇرگەن. ءتىپتى ۇيىنە مىس-مىس اقشا جىبەرىپ تۇرعان.
- سوندا مىنا قاپتاعان تانكتەر مەن بتر-لەردىڭ بىرەۋى دە جۇرمەي مە، - دەدىم مەن سەنەر سەنبەسىمدى بىلمەي.
- جۇرمەيدى، - دەدى سولدات مۇرنىن ءشۇيىرىپ، - ىشكى قۇرلىسىن تەگىس ساتىپ جىبەرگەنبىز. تەك قاڭقالارى عانا قالقايىپ تۇر، بىراق ىشىندە تۇك جوق، - دەدى.
- ال جوعارى جاقتان "پروۆەركا" كەلسە، "ۋچەنەگە" قايتىپ شىعاسىڭدار، - دەدىم مەن دە əسكەردە بولعانىمدى ءبىلدىرىپ.
- وندايعا ارنايى دايىندالىپ قويعان تەحنيكالار بار، كوميسسياعا سونى كورسەتە سالادى، بىراق ولاردىڭ دا جاعدايى قازىر مəز ەمەس - دەدى، وتان الدىندا بورىشىن وتەپ جۇرگەن جاۋىنگەر.
ءوزى تۇك ساسپايدى، əسكەري تەحنيكا بولشەكتەرىن ساتۋ ۇيرەنشىكتى جاعدايىنا اينالىپ، ەتى ءولىپ كەتكەنى سوزىنەن كورىنىپ تۇر. وسى كەلە جاتقانى كليەنتتەرمەن ساۋدا بəسىنە كەلىسۋگە بارا جاتقان بەتى ەكەن.
مەنىڭشە سول جىلدارى قولدا بار جارامدى əسكەري تەحنيكانى تۇگەل ساتىپ بىتىرگەن ءتəرىزدىمىز. اتاقتى گەنەرالدارىمىزدىڭ كورەياعا ۇشاق ساتىپ ۇستالاتىنى، كەيىن جازادان قۇتىلىپ كەتەتىنى وسى تۇس ەمەس پە ەدى.
كەيىن كورشى ەلدەردەن ءتىپتى سوناۋ يزرايلدەن سوعىس تەحيكالارىن ساتىپ الا باستادىق. بىراق "كىم ءسۇتتى سيىرىن" بەرسىن، ولاردىڭ جارامسىز بوپ شىققانى جايلى باق əلدەنەشە رەت شۋ بوپ جاتتى.
بىردە، ءبىر əسكەري كىسىمەن ساپارلاس بولدىم. تاعى دا تىكۇشاق قۇلاپ جاتقان كەز ەدى. مۇنىڭ الدىندا عانا ءبىر ساناۆياتسيا تىكۇشاعى قۇلاپ بورتتاعى دارىگەرلەر مەن ۇشقىشتار وپات بولعان بولاتىن. Əلگى əسكەريدىڭ ايتۋىنشا چس-ءتىڭ ساتىپ العان تىكۇشاقتارى ۇشۋعا جارامسىز بولىپ شىققان. ول تىك ۇشاقتاردىڭ ساپاسىزدىعى ءوز الدىنا، قازاقستاننىڭ كليماتتىق جاعدايلارىندا ۇشۋعا مۇلدە بەيىمدەلمەگەن كورىنەدى. اپاتقا ۇشىراپ جاتقان سول تىكۇشاقتار ەكەن.
بروكونەرلەر قولىنان اجال قۇشقان ەرلان نۇرعاليەۆتى قۇتقارۋعا تىكۇشاق جىبەرىلمەگەنى وسى جاعدايلارعا بايلانىستى بولسا كەرەك. قىسقاسى، بىرىنەن سوڭ ءبىرى بولعان ەكى تىكۇشاق اپاتىنان كەيىن ساناۆياتسيانى ۇشىرۋ توقتالعان دەيدى əسكەري كىسى. وسىلايشا ميلليونداعان دوللارعا ساتىپ الىنعان تىكۇشاقتار əۋەگە ۇشپاعانىمەن ميلليونداعان مەملەكەت قارجىسى جەلگە ۇشىپ جاتقان كورىنەدى.
ەندى مىنە، سەنىمدى دەپ سيپاتتالاتىن مي 8 تىكۇشاعى اپاتقا ۇشىراپ، 13 əسكەري قازا تاۋىپتى. قانشاما وتباسى بەيبىت كۇندە قارا جامىلىپ، اتا-اناسى، بالا شاعاسى اڭىراپ قالدى. كىم كىنəلى؟ كىمنەن كورەمىز؟ كىمدى جاۋاپقا تارتامىز؟ سۇراق كوپ، جاۋاپ جوق. ويتكەنى كوررۋپتسياعا بەلشەسىنەن باتقان ەلدە ەشكىم ەشتەڭەگە جاۋاپ بەرمەيدى.
كەشە مي 8 تىكۇشاعى ەندى əۋەگە كوتەرىلمەيدى دەگەن اقپارات تارادى. قايتىپ كوتەرىلەدى تۋرا ءبىزدىڭ جۇيە ءتəرىزدى əبدەن ءشىرىپ توزىپ تۇرسا... مي 8 تىكۇشاعى دا ءبىر، كىر جۋاتىن توزعان كəريتə دا ءبىر قازىر. جاڭا تىكۇشاقتاردىڭ دا جاعدايىنىڭ جەتىسىپ تۇرعانى شامالى، بىرىنەن سوڭ ءبىرى بۇرشاق ۇرعان ينەلىكشە تومپىلداپ قۇلاپ جاتىر.
كوررۋپتسيانىڭ ەڭ قاۋىپتىسى - əسكەري سالادا وركەن جايعان جەمقورلىق. جامان ايتپاي جاقسى جوق، ەرتەڭ توتەننەن ءبىر جاۋ تاپ بەرسە، نە تانكىڭ وتالماي، نە ۇشاعىڭ اسپانعا كوتەرىلە الماي، مۇزداي قۇرسانعان جاۋعا قارۋ-جاراقتىڭ جارامسىزدىعىنان قايرات كورسەتە الماي ساسىپ تۇرساق، ماسقارانىڭ كوكەسى سوندا بولماق! قۇداي بەتىن ءəرى قىلسىن!
بەيبىت كۇندە قازا بولعان بوزداقتارىڭ وتباسىنا، تۋعان-تۋىسقاندارىنا قايعىرىپ كوڭىل ايتامىن.
ەرلان تولەۋتاي
ر.S ءبىز اسكەردەگى كوررۋپتسيا مەن تىكۇشاق اپاتىن كەڭىنەن الداعى كۇندەرى تالقىلايمىز.
