Beıbit kúnde tikushaq qulap, 13 əskerı azamatymyzdan aıyrylý - əskerılerimiz ben soǵys tehnıkasy jaǵdaıynyń syn kótermeıtindiginiń dáleli. Myna zamanda 13 əskerı jer qaıysqan qol emes pe?!
Qaraǵandynyń Almatyǵa shyǵa beris tas jolynyń boıynda Spask degen eldi meken bar. Jan-jaǵy jotaly qyrattarmen qorshalǵan oıpań jerge ornalasqan ońasha əskerı bólimshe. Oıpań jerge ornalasqany - ıadrolyq bomby jarylǵanda tasada qalý úshin deıtin biletinder. Iadrolyq jarylys tolqyny oıpań jerde turǵan ǵımarattar men tehnıkaǵa zalal keltirmeı ústimen ótip ketedi-mys.
Stýdent kezimizde sol Spask mekeniniń ústinen ótken saıyn keýdemimizdi maqtanysh sezimi bıleıtin. Sebebi aıaq astynan soǵys bastalyp ketse, sol zamat "dúr" ete qalatyndaı bop nebir soǵys tehnıkalary: tankten bastap túrli əskerı mashınalarǵa deıin ashyq aspan astynda samsap turatyn. Kədimgideı aıbarly edi turystary...
Sodan beri talaı zaman ótti... 2000 jyldary Shet aýdany jaqtan kele jatyp, Spask túbinde jol tosyp turǵan bir soldatty Qaraǵandyǵa ala kettik. Shymkenttiń balasy eken. Əlgi soldat Qaraǵandyǵa jetkenshe jantúrshigerlik əńgimeler aıtyp bardy. Dembelge qaıtqaly júrgen saqa soldattyń eki jylǵy Otan aldyndaǵy qyzmeti əskerı tehnıkanyń saımandaryn satý bolypty. Iə, əke-sheshesi Otan qorǵaýǵa jibergen əlgi batyrymyz Spask əskerı bólimshesiniń aýlasynda qazdaı tizilip turǵan júzdegen əskerı tehnıkalardyń ishki saımandaryn Qaraǵandyǵa aparyp satýmen aınalysqan, túsken aqshany komandırlerimen bólisken.Sóıtip, ózi aıtqandaı bir jarym jyl boıy "kak korol" ómir súrgen. Tipti úıine mys-mys aqsha jiberip turǵan.
- Sonda myna qaptaǵan tankter men BTR-lerdiń bireýi de júrmeı me, - dedim men sener senbesimdi bilmeı.
- Júrmeıdi, - dedi soldat murnyn shúıirip, - ishki qurlysyn tegis satyp jibergenbiz. Tek qańqalary ǵana qalqaıyp tur, biraq ishinde túk joq, - dedi.
- Al joǵary jaqtan "proverka" kelse, "ýchenege" qaıtyp shyǵasyńdar, - dedim men de əskerde bolǵanymdy bildirip.
- Ondaıǵa arnaıy daıyndalyp qoıǵan tehnıkalar bar, komıssııaǵa sony kórsete salady, biraq olardyń da jaǵdaıy qazir məz emes - dedi, Otan aldynda boryshyn ótep júrgen jaýynger.
Ózi túk saspaıdy, əskerı tehnıka bólshekterin satý úırenshikti jaǵdaıyna aınalyp, eti ólip ketkeni sózinen kórinip tur. Osy kele jatqany klıenttermen saýda bəsine kelisýge bara jatqan beti eken.
Menińshe sol jyldary qolda bar jaramdy əskerı tehnıkany túgel satyp bitirgen tərizdimiz. Ataqty generaldarymyzdyń Koreıaǵa ushaq satyp ustalatyny, keıin jazadan qutylyp ketetini osy tus emes pe edi.
Keıin kórshi elderden tipti sonaý Izraılden soǵys tehıkalaryn satyp ala bastadyq. Biraq "kim sútti sıyryn" bersin, olardyń jaramsyz bop shyqqany jaıly BAQ əldeneshe ret shý bop jatty.
Birde, bir əskerı kisimen saparlas boldym. Taǵy da tikushaq qulap jatqan kez edi. Munyń aldynda ǵana bir sanavıaııa tikushaǵy qulap borttaǵy dárigerler men ushqyshtar opat bolǵan bolatyn. Əlgi əskerıdiń aıtýynsha ChS-tiń satyp alǵan tikushaqtary ushýǵa jaramsyz bolyp shyqqan. Ol tik ushaqtardyń sapasyzdyǵy óz aldyna, Qazaqstannyń klımattyq jaǵdaılarynda ushýǵa múlde beıimdelmegen kórinedi. Apatqa ushyrap jatqan sol tikushaqtar eken.
Brokonerler qolynan ajal qushqan Erlan Nurǵalıevti qutqarýǵa tikushaq jiberilmegeni osy jaǵdaılarǵa baılanysty bolsa kerek. Qysqasy, birinen soń biri bolǵan eki tikushaq apatynan keıin sanavıaııany ushyrý toqtalǵan deıdi əskerı kisi. Osylaısha mıllıondaǵan dollarǵa satyp alynǵan tikushaqtar əýege ushpaǵanymen mıllıondaǵan memleket qarjysy jelge ushyp jatqan kórinedi.
Endi mine, senimdi dep sıpattalatyn MI 8 tikushaǵy apatqa ushyrap, 13 əskerı qaza taýypty. Qanshama otbasy beıbit kúnde qara jamylyp, ata-anasy, bala shaǵasy ańyrap qaldy. Kim kinəli? Kimnen kóremiz? Kimdi jaýapqa tartamyz? Suraq kóp, jaýap joq. Óıtkeni korrýpııaǵa belshesinen batqan elde eshkim eshteńege jaýap bermeıdi.
Keshe MI 8 tikushaǵy endi əýege kóterilmeıdi degen aqparat tarady. Qaıtip kóteriledi týra bizdiń júıe tərizdi əbden shirip tozyp tursa... MI 8 tikushaǵy da bir, kir jýatyn tozǵan kərıtə da bir qazir. Jańa tikushaqtardyń da jaǵdaıynyń jetisip turǵany shamaly, birinen soń biri burshaq urǵan ınelikshe tompyldap qulap jatyr.
Korrýpııanyń eń qaýiptisi - əskerı salada órken jaıǵan jemqorlyq. Jaman aıtpaı jaqsy joq, erteń tótennen bir jaý tap berse, ne tankiń otalmaı, ne ushaǵyń aspanǵa kóterile almaı, muzdaı qursanǵan jaýǵa qarý-jaraqtyń jaramsyzdyǵynan qaırat kórsete almaı sasyp tursaq, masqaranyń kókesi sonda bolmaq! Qudaı betin əri qylsyn!
Beıbit kúnde qaza bolǵan bozdaqtaryń otbasyna, týǵan-týysqandaryna qaıǵyryp kóńil aıtamyn.
Erlan Tóleýtaı
R.S Biz áskerdegi korrýpııa men tikushaq apatyn keńinen aldaǵy kúnderi talqylaımyz.
