قازاق قىزى ۋكراينادا برونەجيلەت جاساپ ءجۇر. بۇل تۋرالى The Village سايتى جازدى، دەپ حابارلايدى “ادىرنا” ۇلتتىق پورتالى.
27 جاستاعى مادينا ەسىمدى قازاق قىزى ۋكراينا مەن رەسەي اراسىنداعى سوعىس باستالعاندا بەرليندەگى جۇمىسىن تاستاپ، ۋكراينادا ەرىكتىلەرگە، فەلدشەرلەر مەن جۋرناليستەرگە ارنالعان ساۋىت-سايمان شىعاراتىن «وق وتكىزبەيتىن ۋكراينا» كومپانياسىنىڭ نەگىزىن قالادى.
مادينا قازاقستاندا كيمەپ-تە وقىعان، ءبىر جىلدان كەيىن اۆستريادا، سودان كەيىن گەرمانياعا كوشكەن. گەرمانيادا ول ۆەنچۋرلىق ساۋلەتشى رەتىندە جۇمىس ىستەگەن. الايدا، ونىڭ ايتۋىنشا، ونى ۋكراينا قاتتى قىزىقتىرعان كورىنەدى.
“2014 جىلى ۋكراينانىڭ شىعىسىندا سوعىس باستالدى. وسىعان بايلانىستى اتا-انام ول جاققا بارۋعا تىيىم سالدى، بىراق مەنى بيلىكتىڭ اۋىسۋ پروتسەسى، مايدان قاتتى قىزىقتىردى. ويتكەنى، پوستكەڭەستىك ەلدىڭ تاريحىندا العاش رەت رەسەيشىل بيلىك اۋىسىپ جاتىر، حالىق ونى وزگەرتۋدە. 2015 جىلى مەن اۆستريادا وقىپ جۇرگەنىمدە سىنىپتاستارىم قىسقى دەمالىسقا باتىس ەۋروپاعا كەتتى، مەندە كيەۆكە بارعىم كەلەدى دەگەن تۇراقتى وي بولدى. مەن اتا-اناما پولشاعا باراتىنىمدى ايتتىم، بىراق ءوزىم كيەۆكە جاڭا جىلدى قارسى الۋعا باردىم. سول ساپاردان كەرەمەت اسەر الدىم، 2021 جىلعا دەيىن كيەۆتە ءۇش رەت بولدىم.
2021 جىلعا قاراي مەن بۇل دۇنيەدەن ماعان نە قاجەت ەكەنىن، اينالامدا قانداي ادامداردى كورگىم كەلەتىنىن انىق ءبىلدىم. مەن كيەۆكە قايتادان كەلدىم جانە ءدال وسى جەردە ءوزىمدى جاقسى سەزىنەتىنىمدى ءتۇسىندىم. كاسىپكەرلىك ساحنا، ولاردىڭ جۇمىسقا دەگەن كوزقاراسى، شىعارماشىلىعى، تەحنولوگيالىق پروگرەسسى، كورەگەندىگى مەنى قاتتى شابىتتاندىردى. مىندا بىردەن جاقىن دوستار تاپتىم”،- دەدى مادينا.
مادينا ۋكراينادا سوعىس باستالعاننان بەرى ەرىكتىلىكپەن اينالىسۋ ءۇشىن جۇمىسىن تاستاپ، كەتۋگە ءماجبۇر بولعاندارعا باسپانا مەن ماتەريالدىق-تەحنيكالىق قامتاماسىز ەتۋگە كومەكتەسكەن.
“كۇن سايىن ميلليونداعان ءتۇرلى نارسەلەردى جاساۋعا تۋرا كەلدى. كۇننىڭ سوڭىندا ەكرانعا كوپ قاراعانىم ءۇشىن كوزىم اۋىردى. مەن نازار اۋداراتىن ايماقتى تاپقىم كەلدى. سودان وق وتپەيتىن جيلەت وندىرىسىنە كىرىسۋدى ءجون كوردىم. بىرىنشىدەن، بۇل سالا گۋمانيتارلىق كومەك جيناۋدان گورى كۇردەلىرەك جانە ناقتىراق جانە بۇل سالامەن اينالىساتىن ادامدار از بولدى، ال سۇرانىس كوپ. قاجەتتى قورعانىس ءتۇرى بار كەۋدەشەلەردىڭ باعاسى جوعارى بولدى. الايدا بىردەن ساتىلىپ كەتتى. ولاردى ۋكرايناعا جەتكىزۋ وتە قيىن. بارلىعىن ەسكەرىپ، ۋكراينادا ءوندىرۋدى شەشتىم”،- دەدى ول.
سونداي-اق، مادينا بۇل ءوندىرىستى قولعا الۋ ءۇشىن روست ەسىمدى ۋكراينالىق دوسىمەن بايلانىسقان.
فوتو: The Village
“سوعىس باستالعاننان كەيىن ەكى اپتادان كەيىن ءبىز بىرنەشە بولات پروتوتيپتەرىنە تاپسىرىس بەرىپ، ونى سىناۋعا كىرىستىك. سونىمەن بىرگە ولار Instagram جەلىسىندە قاراجات جيناۋ ناۋقانىن باستاپ، ءبىرىنشى پارتيا ءۇشىن 6000 ەۋرو جينادى. روست وپەراتسياعا، مەن ديزاين جانە قارجىعا جاۋاپتى بولدىم. باستاپقىدا ولار كەۋدەشەلەردى وزىندىك قۇنىنا ساتتى. نارىق باعاسىنان 50% تومەن باعادا وتە جوعارى ساپالى ءونىمدى جاساۋ دەگەن تۇجىرىمداما بولدى. ستاندارتتى بروننىڭ قۇنى ورتاشا ەسەپپەن 750 ەۋرونى قۇرايدى. ءبىزدىڭ كەۋدەشەلەردىڭ ءوندىرىسى ءبىر بىرلىك ءۇشىن 290 ەۋرو تۇرادى، سوندىقتان ءبىز ءوندىرىستى ۇزاق ۋاقىت ساقتاي الدىق: 400-دەن استام وق وتكىزبەيتىن جيلەت جاساۋ ءۇشىن كوپ قاراجات قاجەت بولمادى. 120 جيلەتتىڭ ءبىرىنشى پارتياسى ءبىر اپتادا شىعارىلدى، مەتالل ازوۆستالدان الىندى.
بولاتتى ساتىپ الۋ، جونەلتۋ، كەسۋ، شىڭداۋ، ۇنتاقتاۋ جانە قاپتاۋ پروتسەسى ءبىر اپتاعا سوزىلادى. ءبىزدىڭ وق وتكىزبەيتىن كەۋدەشەلەرىمىز ۋكرايندىق ستاندارت بويىنشا DSTU ءتورتىنشى قورعانىس كلاسىنىڭ سەرتيفيكاتىن الدى. جازدا بۇل الدەقايدا قيىن بولعاندىقتان ءبىز تەگىن تاراتۋعا كوشتىك، ويتكەنى كوپتەگەن سەرتيفيكاتسىز ءوندىرۋشى پايدا بولا باستادى”،- دەدى مادينا.
ماديناعا بۇل ءىستى باستاپ كەتۋدە ءبىراز قيىندىقتار تۋعان. قاراجات جيناۋدىڭ ءوزى اۋىر تيگەن. ءتىپتى، باستاپقىدا وتباسى مادينانى قولداماعان. الايدا العاش نەمىس گازەتىنە ول تۋرالى ماقالا جاريالانعاننان كەيىن وڭ كوزقاراستا بولعان. ال دوستارى ۇنەمى قولداپ، قارجىلاي دا كومەكتەسكەن.
سونداي-اق، مادينا ۋكرايناداعى جارىلىستى كورىپ، قيىندىقتاردى باستان وتكىزگەن. ءتىپتى، دوستارى ورناتقان بومباعا قارسى پانادا تۇرعان.
“قازىر ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىس كەزىندەگى ۋاقىت ەمەس: بۇگىن ءسىز مايداندا SMS جازا الاسىز، ول سىزگە ەكى سەكۋندتا جەتەدى. كەشە كەشكە دوسىم وق وتپەيتىن جيلەت كەرەك دەپ سمس جازدى، مەن بۇگىن تاڭەرتەڭ جىبەردىم. بۇل كەرەمەت، بىراق ول 4D سوعىسىن جاسايدى، مۇندا ءسىز ونى كورىپ قانا قويماي، سونىمەن قاتار ونى سەزە الاسىز.
مايدان شەبىنەن بولەك، حالقى جۇمىسىن جالعاستىرىپ جاتقان تۇتاس ايماق تا بار. ادام ءومىردىڭ كەز كەلگەن جاعدايىنا، ءتىپتى بومبا باسپاناسىندا دا، اتقىلاۋ قاۋپىندە دە ۇيرەنەدى. اسكەرگە كومەك بەرۋ ءۇشىن ءومىر ءسۇرۋ كەرەك. بارلىعى جۇمىسسىز وتىرا قالسا، دىرىلدەپ جاتسا، شەتەلدىكتەردەن باسقا ەشكىم اقشا بەرە المايدى. ءاربىر ۋكرايندىق قازىر زمۋ-عا قايىرىمدىلىق جاساۋدى نەمەسە ەرىكتى بولۋدى ءوزىنىڭ مورالدىق مىندەتى دەپ سانايدى”،- دەدى.
The Village سايتىنىڭ مالىمەتىنشە، مادينا الداعى ۋاقىتتا «Reukraine» جوباسىمەن جۇمىس ىستەپ، ۇيىنەن ايىرىلعاندار ءۇشىن باسپانا سالعىسى كەلەدى. ول قازىر 989 000 دوللار جيناۋ كەرەك قاراجات جيناۋ جوباسىنا كومەكتەسۋدە. سوعىس اياقتالعاننان كەيىن ول ۋكراينادا بىرنەشە اي ءومىر ءسۇرىپ، ەكونوميكانى نەمەسە ارحيتەكتۋرانى قالپىنا كەلتىرۋدە جۇمىس ىستەگىم كەلەدى.
“سوعىس اياقتالىپ، ۋكراينا جەڭەدى دەپ سەنەمىن. بارلىق جاۋلاپ العان اۋماقتار ۋكرايناعا قايتارىلسا، بۇل تولىق جەڭىس بولادى”،- دەپ ءسوزىن قورىتىندىلادى.
