1939-جىلى ماۋسىمنىڭ 21-ىندە قازاقستان جازۋشىلارىنىڭ ەكىنشى قۇرىلتايى اشىلدى. وعان رەسپۋبليكا جازۋشىلارى عانا ەمەس، كەڭەس وداعىنىڭ شارتابىنان مەيماندار كەلدى. مۇحتار اۋەزوۆ، يۆان شۋحوۆ، لەونيد سوبولەۆ قاتىستى.
قۇرىلتايعا سەمەي وبلىسى دەلەگاتسياسىنىڭ قۇرامىندا بارعان قايىم مۇحامەدحانۇلىنا پاۆلودارلىق اقىن ەستاي بەركىمباەۆ ەرەكشە اسەر ەتتى. «كەڭ ماڭدايلى، كوزىنە وي تۇنعان، قاس-كىرپىگى قالىڭ، قياق مۇرتتى، شوقشا ساقالدى كىسى ەكەن، - دەپ جازىپتى قايىم اعا ەستەلىگىندە. - جانىنا جاقىن بارۋ قيىن بولدى. دەلەگاتتار، اقساقال اقىن-جازۋشىلار، ءانشى-كۇيشىلەر، جورنالشىلار قورشالاپ الا قويادى. ول دومبىرانى كەلىستىرە تارتىپ، ءان شىرقايدى...
ءبىز ۇيگە قايتقاندا ءبىر پويىزدا، ءبىر ۆاگوندا بولدىق. جولاۋشى جۇرت جول بويى ءبىزدىڭ ۆاگونعا جينالىپ، ەسەكەڭدى ورتاعا الىپ، اڭگىمەلەسىپ، ءان سالعىزىپ ءماز-ءمايرام بولىستى. اقىن اقساقال، جاسى 70-تە بولسا دا، جىگىتشە كوڭىلدەنىپ، كورىكتەنىپ وتىردى. مەن ودان سەمەيدە ءتۇسىپ، مەنىڭ ۇيىمدە ءبىراز ۋاقىت مەيمان بولۋدى ءوتىندىم. ول كەلىستى.
ۇيدە ونى سوزبەن، اڭگىمەمەن مازالاعان جوقپىن. دەم الۋىنا، تىنىعۋىنا جاعداي جاسادىم. وتە قاراپايىم كىسى ەكەن. كۇي-كۇتىم تالعاعان جوق. قوڭىر ءۇندى دومبىراسىن اندا-ساندا قولىنا الىپ، باياۋلاتا ءان سالادى.
ارينە، ەكەۋى سىرلاسا اڭگىمەلەستى دە. جاس اقىن، عالىم قايىم وزىنە عاجاپ ۇناعان اعاسىنىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىق جولىن بىلۋگە قۇمارتتى. بىردە ەڭ العاشقى ءانى تۋرالى ايتىپ بەرۋدى ءوتىندى. ەستاي ءسال اڭتارىلىپ، سودان كەيىن ويعا شومىپ ءبىراز وتىردى دا، پاستەۋ قوڭىر ۇنمەن اڭگىمەسىن باستادى. قايىمنىڭ ەستەلىگىنە ۇڭىلەلىك: «العاشقى ءانىمنىڭ اتى - «حورلان». 20 جاسىمدا شىعاردىم. ول عاشىقتىقتان تۋدى. سۇڭقار بولىسىنداعى قىپشاق-ورىك رۋى سۇلتانىنىڭ حورلان دەگەن قىزى بار ەكەن. مەن ونى ءبىر تويدا بايقاپ قالدىم. ءان شىرقاپ وتىرعانمىن. ىنتالانا تىڭداعان توپتان ەرەك ەكى قىزعا كوزىم ءتۇستى. كوركەمدەۋىنىڭ اتى حورلان ەكەن. تويعا ءسىڭلىسى ەكەۋى كەلىپتى. مەن بىردەن عاشىق بولىپ قالدىم. سول كەشتە تانىستىق، سويلەستىك. ول دا مەنى ۇناتىپ قالىپتى. ءسويتىپ... ەكەۋىمىز تابىستىق. ايرىلماسقا سەرتتەستىك. كەلەسى جىلى قىزدى الىپ قاشاتىن بولدىم، سەبەبى مەندە ايتتىرار مال جوق. بىراق الىپ قاشا المادىم. اكەسى قالايدا ءبىلىپ قويىپ، باسقا بىرەۋگە ۇزاتىپ جىبەردى...».
ارادا التى جىل وتكەندە ەستاي حورلاندى ادەيىلەپ ىزدەپ بارىپ، كورىپ قايتقان. ولار 1931-جىلى، جاستىقپەن حوش ايتىسقان، كارىلىككە اياق باسقان كەزدەرىندە، سوڭعى رەت كورىسىپتى.
ەستاي قايىمنىڭ ۇيىندە ەكى اپتا قۇرمەت-قوشەمەت كورىپ، ۇيىنە كەمەمەن قايتقان. ەكەۋى سودان كەيىن 1945-جىلى - ابايدىڭ 100 جىلدىعىنا ارنالعان سالتاناتتى تويدا جۇزدەسىپتى. تويدى وتكىزۋ جونىندەگى كوميسسيانىڭ جاۋاپتى حاتشىسى قايىم ونى قۇرمەتتى مەيمان رەتىندە ادەيىلەپ شاقىرعان. ەستاي سول جولى قايىممەن حوشتاسۋ ولەڭىن جانە فوتوسۋرەتىن كەيىن احمەت جۇبانوۆقا تابىستاپ، ولار سازگەردىڭ «زامانا بۇلبۇلدارى» كىتابىنا ەنگىزىلىپتى.
قايىم ەستايمەن كەزدەسۋلەرىن، ونىڭ «حورلان» ءانىنىڭ تاريحىن دوس-جولداستارىنا ايتىپ بەرىپ جۇرگەن. سول اڭگىمەلەرى ءبىر كۇنى گازەتتە جاريالانسىن. باسقا بىرەۋ ءوزىنىڭ كورىپ-بىلگەنى ەتىپ قىمسىنباستان جازىپتى. ونى ەستىگەن قايىم اعا اشۋ شاقىرماي، ءسال جىميىپ: «ە، مەيلى. ءاننىڭ شىعۋ تاريحى جۇرتقا تاراي بەرسە بولدى ەمەس پە؟» دەي سالىپتى.
اللا بەلياكينانىڭ «انىز ادام - اقيقات تۇلعا» («چەلوۆەك-لەگەندا») كىتابىنان.
ورىسشا نۇسقاسىنان ەركىن اۋدارعان – عابباس قابىشۇلى.
