"تەك نازارباەۆتىڭ تۋعان-تۋىسقاندارى، جاقىندارى، قىزدارى، كۇيەۋبالالارى قازاقستاندى تونادى. تەك سولار عانا قىلمىسكەر. باسقا ءبارىمىز سۇتتەن اق، سۋدان تازامىز” دەگەنگە مەن ەشقاشان سەنبەيمىن. توناعانداردىڭ ءبارى - مەملەكەت قىزمەتكەرلەرىنىڭ، سوت جۇيەسىنىڭ كومەگىنە سۇيەنگەنى ايدان انىق. بايلىق پەن بيلىكتى بىرىكتىرگەن جۇيە قۇرىپ، وسى زاڭدى شىعارعان پارلامەنت دەپۋتاتتارى جاۋاپ بەرۋى كەرەك. وسىلاردىڭ بارلىعىن نەگە تەكسەرمەيدى؟". بۇل پىكىردى بەلگىلى ساياساتكەر، قوعام قايراتكەرى دوس كوشىم Adyrna.kz ۇلتتىق پورتالىنىڭ تىلشىسىنە بەرگەن سۇحباتىندا ايتتى.
ء“ار ءتۇرلى جولمەن جيناعان قارجىلارىن، بايلىقتارىن ء“وز ەرىكتەرىمەن قايتارىپ جاتىر” دەگەنگە مەن سەنبەيمىن. وعان ەشكىم دە سەنبەيتىن شىعار. دەمەك، ولارعا بەلگىلى ءبىر دەڭگەيدە اسەر ەتتى. قولدارىن قايىردى ما؟ كەلىسىمگە كەلدى مە؟ ال بۇل دەموكراتيالىق قوعامدا بولمايتىن جاعداي. ەگەر ولاردىڭ سول العان بايلىقتارىنىڭ زاڭسىز ەكەنى انىقتالاتىن بولسا، ول سوت ارقىلى قايتارىلادى. سوت ولارعا “وسىنشاما اقشانى ۇرلادىڭ” دەپ الدارىنا بەلگىلى ءبىر ماسەلە قويادى. ەگەر ولار سونىڭ بەلگىلى ءبىر بولىگىن قايتارسا، مۇمكىن جازاسى جەڭىلدەنەتىن شىعار. بىراق، مىسالى قايرات ساتىبالدى “قازتەلەكومنىڭ” 28,8% پايىزىن ءوزى قايتاردى دەگەندە مەن ءوز باسىم سەنبەيمىن”،- دەيدى دوس كوشىم.
ساياساتكەردىڭ ايتۋىنشا، بۇل جەردە قۇقىقتىق مەملەكەتكە “ساي ەمەس” ماسەلەلەر ءجۇرىپ جاتىر.
“مۇمكىن ولار وزدەرىنىڭ زاڭسىز العان بايلىقتارىنىڭ 10% پايىزىن عانا قايتارىپ، قالعانىن وزىمەن بىرگە الىپ كەتۋ جونىندە كەلىسىم جاسالدى ما؟ ونداي دا سوزدەر بار. سوت جۇيەسى ارقىلى بارلىعى حالىققا، قوعامعا بەلگىلى بولاتىنداي، وسىلاردىڭ ءبارى شەشىلۋى كەرەك. “قانشا ۇرلاندى؟ قانشا ماسەلەنىڭ ۇرلانعانى شەشىلدى؟” ت.ب. بۇل ءبىرىنشى ماسەلە. ەكىنشى ماسەلە - تەك قانا ەكس-پرەزيدەنت نازارباەۆتىڭ تۋعان-تۋىسقاندارى، جاقىندارى، قىزدارى، كۇيەۋبالالارى قازاقستاندى تونادى. تەك سولار عانا قىلمىسكەر. باسقا ءبارىمىز سۇتتەن اق، سۋدان تازامىز” دەگەنگە مەن ەشقاشان سەنبەيمىن. سەبەبى، بۇل جۇيە وسىلاي حالىقتىڭ اقشاسىن توناۋعا ارنالىپ قۇرىلعان. جۇيە بۇزىلعان جوق. سول جۇيەنىڭ ءبىر توپ ادامىن - نازارباەۆقا جاقىن ادامدارىن مەملەكەت جانە بيلىك ۇستاپ بەرىپ، سولارعا قىسىم جاساپ، سولار قايتارىپ جاتىر دەپ باسقالارىنىڭ ءبارى قۇتىلىپ كەتە ما؟ دەگەن قورقىنىش بار…",- دەيدى قوعام قايراتكەرى.
دوس كوشىمنىڭ ايتۋىنشا، بۇل جۇيەنى پايدالانعان تەك قانا نازارباەۆتىڭ تۋىسقاندارى دەپ ەشكىمدى سەندىرە المايسىڭدار…
“وسى جەردەگى وليگارحتاردىڭ ەشقايسىسى كەتپەنىمەن باقشانى شاۋىپ، وعان قاۋىن ءپىسىرىپ، كۇندىز-ءتۇنى كۇننىڭ استىندا جۇرگەن جوق سياقتى… تەك قانا ءبىر وتباسىن بەرىپ، باسقالاردا ەشنارسە جوق سياقتى كورۋ - ءدال قازىر "وسىنداي جاعداي" بولىپ جاتىر. بۇل وتە قاۋىپتى قۇبىلىس. تەك سولاردى ۇستاپ بەرىپ، باسقالارىن جاسىرىپ قالاتىن سياقتى كۇدىك قالدىرادى…ۇشىنشى ماسەلە - تۇتقىندالعان ادام دەيمىز بە، قىلمىسى دالەلدەنگەن ادام دەيمىز بە… نەمەسە بيلىك ونىڭ قولىن قايىرعان دەيمىز بە… وزدەرىنىڭ بىرنارسەلەرىن بەرىپ جاتىر دەيىك، ءيا. انا جاقتان 3 ملن تاپتى، مىنا جاقتان 20 ملن تاپتى. جاپونيادان قايتارىلدى. بىرىككەن اراب امىرلىكتەرىنەن قايتارىلدى دەگەن ماسەلەلەر كوبەيىپ جاتىر. كوپتەگەن جەردە "رەيدەرلىك تاسىلمەنەن" باسقالارىنىڭ بيزنەسىن باسىپ الدى دەيدى. ەندى وسىلاردىڭ ءبارىن جاساعان ۋاقىتتا ولار جالعىز وزدەرى جاساعان جوق قوي. وسى جەردە مىندەتتى تۇردە مەملەكەت قىزمەتكەرلەرى، سوت جۇيەسى كومەستەستى. وسىلاردىڭ بارلىعىن نەگە تەكسەرمەيدى؟", - دەيدى دوس كوشىم.
قوعام قايراتكەرىنىڭ ايتۋىنشا، نازارباەۆ اۋلەتى سول بايلىقتى جيناعان ۋاقىتتا قانشاما زاڭسىزدىقتار ورىن العانى ءسوزسىز.
"سول زاڭدى جاساعان پارلامەنت دەپۋتاتتارى جاۋاپ بەرۋى كەرەك. بىزدە بايلىق پەن بيلىكتى بىرىكتىرەتىن جۇيە قۇرىلدى. سول جۇيەنى قۇرىپ، وسىنداي زاڭداردى دايىنداپ شىعارعان وسى ءبىزدىڭ پارلامەنت دەپۋتاتتارى. رەيدەرلىك كەزىندە بىرەۋدىڭ بيزنەسىن باسىپ الىپ، توناعانداردىڭ ءبارى - سوت جۇيەسىنىڭ كومەگىنە سۇيەنگەنى ايدان انىق. ول سوت جۇيەسىن نەگە انىقتامايمىز؟ قىسقاسى، ەشقانداي تەكسەرۋ جوق. قوعام ەشنارسە بىلمەيدى. ءبىز تەك قانا ەڭ سوڭعى نۇكتەسىن عانا كورىپ جاتىرمىز. “مىناداي نارسەنى قايتارىپتى، مىنا نارسەنى قازىر الىپ جاتىر، بۇل ۇكىمەتكە ءوتىپ جاتىر” دەگەن ماسەلە… ول ارينە قوعامدا سان ءتۇرلى پىكىر تۋعىزادى. بۇل بيلىككە دەگەن سەنىمسىزدىكتى ۇلعايتا تۇسەدى. ءيا ءبىر جاعىنان “وي نازارباەۆتىڭ تۋىسقاندارىن قۇستىرىپ جاتىرمىز. الىپ جاتىرمىز” دەپ قۋاناتىن شىعار. بىراق، ولاي دەموكراتيالىق ەلدە ولاي قۇستىرمايدى عوي… دەموكراتيا دەگەنىمىز - ونىڭ ءبارى دە اشىق بولادى. ونىڭ ءبارى زاڭدى بولادى. مەن وسى اشىقتىق پەن زاڭدىلىقتى كورىپ وتىرعان جوقپىن. تەك سوڭعى نۇكتەسى "قايتارىلعان ماسەلەنى" كورىپ وتىرمىن. سول قايتارىلعان اقشالار قايدا كەتەدى؟ مەنىڭ ويىمشا، بۇل ەكى ءتۇرلى جاعدايعا جۇمسالادى. ءبىرىنشىسى - كونفيسكاتسيا. ەگەر مەملەكەت شىن مانىندە زاڭدى تۇردە كونفيسكاتسيا جاساسا، ول قازىناعا قۇيىلادى. ال ەگەر ونىڭ العانىنىڭ ءبارىن قايدا كەتكەنىن بىلمەيتىن بولساق، بۇل وندا ءبىر جەمقوردى ەكىنشى جەمقوردىڭ توناۋى بولادى. قىسقاسى، ءبىرىنشى توپتىڭ جيناپ العاندارىن ەكىنشى توپ ۇستاپ الىپ، ونى قايتا بولىسكە سالۋى ابدەن مۇمكىن. زاڭسىزدىق بولعان جەردە بۇل مىندەتتى تۇردە ورىن الادى”، - دەيدى دوس كوشىم.
زارينا اشىربەك،
"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى
