"Tek Nazarbaevtyŋ tuǧan-tuysqandary, jaqyndary, qyzdary, küieubalalary Qazaqstandy tonady. Tek solar ǧana qylmysker. Basqa bärımız sütten aq, sudan tazamyz” degenge men eşqaşan senbeimın. Tonaǧandardyŋ bärı - memleket qyzmetkerlerınıŋ, sot jüiesınıŋ kömegıne süiengenı aidan anyq. Bailyq pen bilıktı bırıktırgen jüie qūryp, osy zaŋdy şyǧarǧan Parlament deputattary jauap beruı kerek. Osylardyŋ barlyǧyn nege teksermeidı?". Būl pıkırdı belgılı saiasatker, qoǧam qairatkerı Dos Köşım Adyrna.kz ūlttyq portalynyŋ tılşısıne bergen sūhbatynda aitty.
“Är türlı jolmen jinaǧan qarjylaryn, bailyqtaryn “öz erıkterımen qaitaryp jatyr” degenge men senbeimın. Oǧan eşkım de senbeitın şyǧar. Demek, olarǧa belgılı bır deŋgeide äser ettı. Qoldaryn qaiyrdy ma? Kelısımge keldı me? Al būl demokratiialyq qoǧamda bolmaityn jaǧdai. Eger olardyŋ sol alǧan bailyqtarynyŋ zaŋsyz ekenı anyqtalatyn bolsa, ol sot arqyly qaitarylady. Sot olarǧa “osynşama aqşany ūrladyŋ” dep aldaryna belgılı bır mäsele qoiady. Eger olar sonyŋ belgılı bır bölıgın qaitarsa, mümkın jazasy jeŋıldenetın şyǧar. Bıraq, mysaly Qairat Satybaldy “Qaztelekomnyŋ” 28,8% paiyzyn özı qaitardy degende men öz basym senbeimın”,- deidı Dos Köşım.Saiasatkerdıŋ aituynşa, būl jerde qūqyqtyq memleketke “sai emes” mäseleler jürıp jatyr.
“Mümkın olar özderınıŋ zaŋsyz alǧan bailyqtarynyŋ 10% paiyzyn ǧana qaitaryp, qalǧanyn özımen bırge alyp ketu jönınde kelısım jasaldy ma? Ondai da sözder bar. Sot jüiesı arqyly barlyǧy halyqqa, qoǧamǧa belgılı bolatyndai, osylardyŋ bärı şeşıluı kerek. “Qanşa ūrlandy? Qanşa mäselenıŋ ūrlanǧany şeşıldı?” t.b. Būl bırınşı mäsele. Ekınşı mäsele - tek qana eks-prezident Nazarbaevtyŋ tuǧan-tuysqandary, jaqyndary, qyzdary, küieubalalary Qazaqstandy tonady. Tek solar ǧana qylmysker. Basqa bärımız sütten aq, sudan tazamyz” degenge men eşqaşan senbeimın. Sebebı, būl jüie osylai halyqtyŋ aqşasyn tonauǧa arnalyp qūrylǧan. Jüie būzylǧan joq. Sol jüienıŋ bır top adamyn - Nazarbaevqa jaqyn adamdaryn memleket jäne bilık ūstap berıp, solarǧa qysym jasap, solar qaitaryp jatyr dep basqalarynyŋ bärı qūtylyp kete ma? degen qorqynyş bar…",- deidı qoǧam qairatkerı.Dos Köşımnıŋ aituynşa, būl jüienı paidalanǧan tek qana Nazarbaevtyŋ tuysqandary dep eşkımdı sendıre almaisyŋdar…
“Osy jerdegı oligarhtardyŋ eşqaisysy ketpenımen baqşany şauyp, oǧan qauyn pısırıp, kündız-tünı künnıŋ astynda jürgen joq siiaqty… Tek qana bır otbasyn berıp, basqalarda eşnärse joq siiaqty köru - däl qazır "osyndai jaǧdai" bolyp jatyr. Būl öte qauıptı qūbylys. Tek solardy ūstap berıp, basqalaryn jasyryp qalatyn siiaqty küdık qaldyrady…Üşınşı mäsele - tūtqyndalǧan adam deimız be, qylmysy däleldengen adam deimız be… Nemese bilık onyŋ qolyn qaiyrǧan deimız be… Özderınıŋ bırnärselerın berıp jatyr deiık, iä. Ana jaqtan 3 mln tapty, myna jaqtan 20 mln tapty. Japoniiadan qaitaryldy. Bırıkken Arab Ämırlıkterınen qaitaryldy degen mäseleler köbeiıp jatyr. Köptegen jerde "reiderlık täsılmenen" basqalarynyŋ biznesın basyp aldy deidı. Endı osylardyŋ bärın jasaǧan uaqytta olar jalǧyz özderı jasaǧan joq qoi. Osy jerde mındettı türde memleket qyzmetkerlerı, sot jüiesı kömestestı. Osylardyŋ barlyǧyn nege teksermeidı?", - deidı Dos Köşım.Qoǧam qairatkerınıŋ aituynşa, Nazarbaev äuletı sol bailyqty jinaǧan uaqytta qanşama zaŋsyzdyqtar oryn alǧany sözsız.
"Sol Zaŋdy jasaǧan Parlament deputattary jauap beruı kerek. Bızde bailyq pen bilıktı bırıktıretın jüie qūryldy. Sol jüienı qūryp, osyndai zaŋdardy daiyndap şyǧarǧan osy bızdıŋ Parlament deputattary. Reiderlık kezınde bıreudıŋ biznesın basyp alyp, tonaǧandardyŋ bärı - sot jüiesınıŋ kömegıne süiengenı aidan anyq. Ol sot jüiesın nege anyqtamaimyz? Qysqasy, eşqandai tekseru joq. Qoǧam eşnärse bılmeidı. Bız tek qana eŋ soŋǧy nüktesın ǧana körıp jatyrmyz. “Mynadai närsenı qaitarypty, myna närsenı qazır alyp jatyr, būl Ükımetke ötıp jatyr” degen mäsele… Ol ärine qoǧamda san türlı pıkır tuǧyzady. Būl bilıkke degen senımsızdıktı ūlǧaita tüsedı. İä bır jaǧynan “Oi Nazarbaevtyŋ tuysqandaryn qūstyryp jatyrmyz. Alyp jatyrmyz” dep quanatyn şyǧar. Bıraq, olai demokratiialyq elde olai qūstyrmaidy ǧoi… Demokratiia degenımız - onyŋ bärı de aşyq bolady. Onyŋ bärı zaŋdy bolady. Men osy aşyqtyq pen zaŋdylyqty körıp otyrǧan joqpyn. Tek soŋǧy nüktesı "qaitarylǧan mäselenı" körıp otyrmyn. Sol qaitarylǧan aqşalar qaida ketedı? Menıŋ oiymşa, būl ekı türlı jaǧdaiǧa jūmsalady. Bırınşısı - konfiskasiia. Eger memleket şyn mänınde zaŋdy türde konfiskasiia jasasa, ol qazynaǧa qūiylady. Al eger onyŋ alǧanynyŋ bärın qaida ketkenın bılmeitın bolsaq, būl onda bır jemqordy ekınşı jemqordyŋ tonauy bolady. Qysqasy, bırınşı toptyŋ jinap alǧandaryn ekınşı top ūstap alyp, ony qaita bölıske saluy äbden mümkın. Zaŋsyzdyq bolǧan jerde būl mındettı türde oryn alady”, - deidı Dos Köşım.https://youtu.be/SK1Czi5_70U
Zarina ÄŞIRBEK,
"Adyrna" ūlttyq portaly
