"Tek Nazarbaevtyń týǵan-týysqandary, jaqyndary, qyzdary, kúıeýbalalary Qazaqstandy tonady. Tek solar ǵana qylmysker. Basqa bárimiz sútten aq, sýdan tazamyz” degenge men eshqashan senbeımin. Tonaǵandardyń bári - memleket qyzmetkerleriniń, sot júıesiniń kómegine súıengeni aıdan anyq. Baılyq pen bılikti biriktirgen júıe quryp, osy zańdy shyǵarǵan Parlament depýtattary jaýap berýi kerek. Osylardyń barlyǵyn nege teksermeıdi?". Bul pikirdi belgili saıasatker, qoǵam qaıratkeri Dos Kóshim Adyrna.kz ulttyq portalynyń tilshisine bergen suhbatynda aıtty.
“Ár túrli jolmen jınaǵan qarjylaryn, baılyqtaryn “óz erikterimen qaıtaryp jatyr” degenge men senbeımin. Oǵan eshkim de senbeıtin shyǵar. Demek, olarǵa belgili bir deńgeıde áser etti. Qoldaryn qaıyrdy ma? Kelisimge keldi me? Al bul demokratııalyq qoǵamda bolmaıtyn jaǵdaı. Eger olardyń sol alǵan baılyqtarynyń zańsyz ekeni anyqtalatyn bolsa, ol sot arqyly qaıtarylady. Sot olarǵa “osynshama aqshany urladyń” dep aldaryna belgili bir másele qoıady. Eger olar sonyń belgili bir bóligin qaıtarsa, múmkin jazasy jeńildenetin shyǵar. Biraq, mysaly Qaırat Satybaldy “Qaztelekomnyń” 28,8% paıyzyn ózi qaıtardy degende men óz basym senbeımin”,- deıdi Dos Kóshim.
Saıasatkerdiń aıtýynsha, bul jerde quqyqtyq memleketke “saı emes” máseleler júrip jatyr.
“Múmkin olar ózderiniń zańsyz alǵan baılyqtarynyń 10% paıyzyn ǵana qaıtaryp, qalǵanyn ózimen birge alyp ketý jóninde kelisim jasaldy ma? Ondaı da sózder bar. Sot júıesi arqyly barlyǵy halyqqa, qoǵamǵa belgili bolatyndaı, osylardyń bári sheshilýi kerek. “Qansha urlandy? Qansha máseleniń urlanǵany sheshildi?” t.b. Bul birinshi másele. Ekinshi másele - tek qana eks-prezıdent Nazarbaevtyń týǵan-týysqandary, jaqyndary, qyzdary, kúıeýbalalary Qazaqstandy tonady. Tek solar ǵana qylmysker. Basqa bárimiz sútten aq, sýdan tazamyz” degenge men eshqashan senbeımin. Sebebi, bul júıe osylaı halyqtyń aqshasyn tonaýǵa arnalyp qurylǵan. Júıe buzylǵan joq. Sol júıeniń bir top adamyn - Nazarbaevqa jaqyn adamdaryn memleket jáne bılik ustap berip, solarǵa qysym jasap, solar qaıtaryp jatyr dep basqalarynyń bári qutylyp kete ma? degen qorqynysh bar…",- deıdi qoǵam qaıratkeri.
Dos Kóshimniń aıtýynsha, bul júıeni paıdalanǵan tek qana Nazarbaevtyń týysqandary dep eshkimdi sendire almaısyńdar…
“Osy jerdegi olıgarhtardyń eshqaısysy ketpenimen baqshany shaýyp, oǵan qaýyn pisirip, kúndiz-túni kúnniń astynda júrgen joq sııaqty… Tek qana bir otbasyn berip, basqalarda eshnárse joq sııaqty kórý - dál qazir "osyndaı jaǵdaı" bolyp jatyr. Bul óte qaýipti qubylys. Tek solardy ustap berip, basqalaryn jasyryp qalatyn sııaqty kúdik qaldyrady…Úshinshi másele - tutqyndalǵan adam deımiz be, qylmysy dáleldengen adam deımiz be… Nemese bılik onyń qolyn qaıyrǵan deımiz be… Ózderiniń birnárselerin berip jatyr deıik, ıá. Ana jaqtan 3 mln tapty, myna jaqtan 20 mln tapty. Japonııadan qaıtaryldy. Birikken Arab Ámirlikterinen qaıtaryldy degen máseleler kóbeıip jatyr. Kóptegen jerde "reıderlik tásilmenen" basqalarynyń bıznesin basyp aldy deıdi. Endi osylardyń bárin jasaǵan ýaqytta olar jalǵyz ózderi jasaǵan joq qoı. Osy jerde mindetti túrde memleket qyzmetkerleri, sot júıesi kómestesti. Osylardyń barlyǵyn nege teksermeıdi?", - deıdi Dos Kóshim.
Qoǵam qaıratkeriniń aıtýynsha, Nazarbaev áýleti sol baılyqty jınaǵan ýaqytta qanshama zańsyzdyqtar oryn alǵany sózsiz.
"Sol Zańdy jasaǵan Parlament depýtattary jaýap berýi kerek. Bizde baılyq pen bılikti biriktiretin júıe quryldy. Sol júıeni quryp, osyndaı zańdardy daıyndap shyǵarǵan osy bizdiń Parlament depýtattary. Reıderlik kezinde bireýdiń bıznesin basyp alyp, tonaǵandardyń bári - sot júıesiniń kómegine súıengeni aıdan anyq. Ol sot júıesin nege anyqtamaımyz? Qysqasy, eshqandaı tekserý joq. Qoǵam eshnárse bilmeıdi. Biz tek qana eń sońǵy núktesin ǵana kórip jatyrmyz. “Mynadaı nárseni qaıtarypty, myna nárseni qazir alyp jatyr, bul Úkimetke ótip jatyr” degen másele… Ol árıne qoǵamda san túrli pikir týǵyzady. Bul bılikke degen senimsizdikti ulǵaıta túsedi. Iá bir jaǵynan “Oı Nazarbaevtyń týysqandaryn qustyryp jatyrmyz. Alyp jatyrmyz” dep qýanatyn shyǵar. Biraq, olaı demokratııalyq elde olaı qustyrmaıdy ǵoı… Demokratııa degenimiz - onyń bári de ashyq bolady. Onyń bári zańdy bolady. Men osy ashyqtyq pen zańdylyqty kórip otyrǵan joqpyn. Tek sońǵy núktesi "qaıtarylǵan máseleni" kórip otyrmyn. Sol qaıtarylǵan aqshalar qaıda ketedi? Meniń oıymsha, bul eki túrli jaǵdaıǵa jumsalady. Birinshisi - konfıskaııa. Eger memleket shyn máninde zańdy túrde konfıskaııa jasasa, ol qazynaǵa quıylady. Al eger onyń alǵanynyń bárin qaıda ketkenin bilmeıtin bolsaq, bul onda bir jemqordy ekinshi jemqordyń tonaýy bolady. Qysqasy, birinshi toptyń jınap alǵandaryn ekinshi top ustap alyp, ony qaıta bóliske salýy ábden múmkin. Zańsyzdyq bolǵan jerde bul mindetti túrde oryn alady”, - deıdi Dos Kóshim.
Zarına ÁShIRBEK,
"Adyrna" ulttyq portaly
