2022 جىلعى 12 شىلدەدە نۇرلان ءابدىروۆتىڭ توراعالىعىمەن پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ جارلىعىمەن 2022 جىلعى 24 تامىزعا تاعايىندالعان اباي، جەتىسۋ جانە ۇلىتاۋ وبلىستارىنان قازاقستان رەسپۋبليكاسى پارلامەنتى سەناتى دەپۋتاتتارىنىڭ سايلاۋدى ۇيىمداستىرۋ جانە وتكىزۋ ماسەلەلەرى جونىندەگى قازاقستان رەسپۋبليكاسى ورتالىق سايلاۋ كوميسسياسىنىڭ وتىرىسى ءوتتى.
وتىرىس بارىسىندا كۇن تارتىبىندەگى ءۇش ماسەلە قارالدى:
1) «2022 جىلعى 24 تامىزعا تاعايىندالعان اباي، جەتىسۋ جانە ۇلىتاۋ وبلىستارىنان قازاقستان رەسپۋبليكاسى پارلامەنتى سەناتى دەپۋتاتتارىنىڭ سايلاۋىن دايىنداۋ جانە وتكىزۋ جونىندەگى نەگىزگى ءىس-شارالاردىڭ كۇنتىزبەلىك جوسپارىن بەكىتۋ تۋرالى»;
2) «2022 جىلعى 24 تامىزعا تاعايىندالعان اباي، جەتىسۋ جانە ۇلىتاۋ وبلىستارىنان قازاقستان رەسپۋبليكاسى پارلامەنتى سەناتىنىڭ دەپۋتاتتارىن سايلاۋ جونىندەگى سايلاۋ قۇجاتتارىنىڭ كەيبىر نىساندارىن بەكىتۋ تۋرالى»;
3) «2022 جىلعى 24 تامىزعا تاعايىندالعان اباي، جەتىسۋ جانە ۇلىتاۋ وبلىستارىنان قازاقستان رەسپۋبليكاسى پارلامەنتى سەناتىنىڭ دەپۋتاتتارىن سايلاۋدا قازاقستان رەسپۋبليكاسى پارلامەنتى سەناتىنىڭ دەپۋتاتتىعىنا كانديداتتىڭ رەسپۋبليكالىق بيۋدجەت قاراجاتىنان جابىلاتىن شىعىستارىنىڭ مولشەرلەرىن بەلگىلەۋ تۋرالى».
وتىرىستى اشا وتىرىپ، وسك توراعاسى نۇرلان ءابدىروۆ قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ 2022 جىلعى 11 شىلدەدەگى جارلىعىمەن اباي، جەتىسۋ جانە ۇلىتاۋ وبلىستارىنان قازاقستان رەسپۋبليكاسى پارلامەنتى سەناتىنىڭ دەپۋتاتتارىن سايلاۋ 2022 جىلعى 24 تامىزعا تاعايىندالعانىن اتاپ ءوتتى.
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋتسياسىنا سايكەس سەناتتى كونستيتۋتسيالىق زاڭدا بەلگىلەنگەن تارتىپپەن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ءار وبلىسىنان، رەسپۋبليكالىق ماڭىزى بار قالاسىنان جانە استاناسىنان ەكى ادامنان وكىلدىك ەتەتىن دەپۋتاتتار قۇرايدى.
سەنات دەپۋتاتتارىن جاناما سايلاۋ قۇقىعى نەگىزىندە جاسىرىن داۋىس بەرۋ ارقىلى تاڭداۋشىلار – ءماسليحاتتار دەپۋتاتتارى سايلايدى، ولاردى ءوز كەزەگىندە جالپى سايلاۋدا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ازاماتتارى سايلايدى.
پارلامەنت سەناتى دەپۋتاتتارىنىڭ سايلاۋىن ۇيىمداستىرۋ مەن وتكىزۋدى ورتالىق سايلاۋ كوميسسياسى باسقارادى. ءتيىستى اۋماقتىق سايلاۋ كوميسسيالارى وڭىرلەردە پارلامەنت سەناتى دەپۋتاتتارىنىڭ سايلاۋىن دايىنداۋدى جانە وتكىزۋدى قامتاماسىز ەتەدى.
كۇن ءتارتىبىنىڭ ءبىرىنشى جانە ەكىنشى ماسەلەلەرى بويىنشا ورتسايلاۋكوم توراعاسىنىڭ ورىنباسارى كونستانتين پەتروۆ بايانداما جاسادى.
بايانداماشىنىڭ مالىمەتى بويىنشا، «قر سايلاۋ تۋرالى» كونستيتۋتسيالىق زاڭنىڭ 83-بابىنا سايكەس سەنات دەپۋتاتتارىنىڭ كەزەكتەن تىس سايلاۋى وسى كونستيتۋتسيالىق زاڭدا سەنات دەپۋتاتتارىنىڭ كەزەكتى سايلاۋى ءۇشىن بەلگىلەنگەن قاعيدالارعا سايكەس وتكىزىلەدى. بۇل رەتتە سايلاۋ ءىس-شارالارىن وتكىزۋ مەرزىمدەرىن ورتالىق سايلاۋ كوميسسياسى ايقىندايدى.
ءۇش وبلىستىڭ ارقايسىسىنان 2 دەپۋتات سايلانادى: ولاردىڭ بىرەۋى – 2017 جىلعى 28 ماۋسىمدا سايلانعان دەپۋتاتتاردىڭ وكىلەتتىك مەرزىمىنە; ەكىنشىسى – 2020 جىلعى 12 تامىزدا سايلانعان دەپۋتاتتاردىڭ وكىلەتتىك مەرزىمىنە سايلانادى.
كونستيتۋتسياعا سايكەس، وتىز جاسقا تولعان جانە ەل اۋماعىندا سوڭعى ون جىلدا جانە ءتيىستى وبلىس اۋماعىندا كەمىندە ءۇش جىل تۇراقتى تۇرىپ جاتقان قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ازاماتى پارلامەنت سەناتىنىڭ دەپۋتاتى بولا الادى. سونىمەن قاتار، ۇمىتكەردىڭ جوعارى ءبىلىمى جانە كەمىندە بەس جىل جۇمىس ءوتىلى بولۋى كەرەك.
سوت ارەكەتكە قابىلەتسىز دەپ تانىعان ازاماتتاردىڭ سايلاۋعا جانە سايلانۋعا قۇقىعى جوق.
سوتتىلىعى زاڭدا بەلگىلەنگەن تارتىپپەن وتەلمەگەن نەمەسە الىنباعان ادام، سونداي-اق زاڭدا بەلگىلەنگەن تارتىپپەن سىبايلاس جەمقورلىق قىلمىس جانە سىبايلاس جەمقورلىق قۇقىق بۇزۋشىلىق جاساۋدا كىناسىن سوت تانىعان ادام قازاقستان رەسپۋبليكاسى پارلامەنتى سەناتىنىڭ دەپۋتاتتىعىنا كانديدات بولا المايدى.
وتىرىستا ورتسايلاۋكوم 2022 جىلعى 24 تامىزعا تاعايىندالعان اباي، جەتىسۋ جانە ۇلىتاۋ وبلىستارىنان قازاقستان رەسپۋبليكاسى پارلامەنتى سەناتى دەپۋتاتتارىنىڭ سايلاۋىن دايىنداۋ جانە وتكىزۋ جونىندەگى نەگىزگى ءىس-شارالاردىڭ كۇنتىزبەلىك جوسپارىن بەكىتتى.
كۇنتىزبەلىك جوسپارعا سايكەس سايلاۋ ناۋقانىنىڭ كەلەسى كەزەڭدەرى انىقتالدى:
● كانديداتتاردى ۇسىنۋ – 2022 جىلعى 13 شىلدەدەن باستاپ 30 شىلدە ساعات 18-گە دەيىن.
قازاقستان رەسپۋبليكاسى پارلامەنتى سەناتىنىڭ دەپۋتاتتىعىنا كانديداتتى ۇسىنۋدى ءماسليحاتتار، سونداي-اق ءوزىن-ءوزى ۇسىنۋ تارتىبىمەن جۇزەگە اسىرادى.
سەنات دەپۋتاتتىعىنا كانديدات وبلىس ءماسليحاتتارىنىڭ وكiلدەرi بولىپ تابىلاتىن تاڭداۋشىلاردىڭ جالپى سانىنىڭ كەمiندە ون پروتسەنتiنiڭ قولداۋىنا، بiراق بiر ءماسليحاتتان تاڭداۋشىلار داۋىسىنىڭ جيىرما بەس پروتسەنتiنەن اسپايتىن داۋسىنا يە بولۋعا تيiس.
پارلامەنت سەناتىنىڭ دەپۋتاتتىعىنا كانديداتتىڭ قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋتسياسىندا جانە سايلاۋ تۋرالى كونستيتۋتسيالىق زاڭدا قويىلاتىن تالاپتارعا سايكەستىگىن انىقتاۋدى وبلىستىڭ سايلاۋ كوميسسياسى قاجەتتى قۇجاتتاردى العاننان كەيىن ءۇش كۇن ىشىندە جۇزەگە اسىرادى.
● تىركەۋ – 2022 جىلعى 3 تامىز ساعات 18.00-گە دەيىن.
قازاقستان رەسپۋبليكاسى پارلامەنتى سەناتىنىڭ دەپۋتاتتىعىنا كانديداتتاردى تىركەۋدى وبلىستىق، قالالىق نەمەسە اۋداندىق ءماسليحاتتىڭ دەپۋتاتتىققا كانديدات ەتىپ ۇسىنۋ تۋرالى شەشىمى ء(ماسليحات ۇسىنعان جاعدايدا); دەپۋتاتتىققا كانديدات بولىپ داۋىسقا تۇسۋگە كەلىسىمى (نيەتى) تۋرالى ءوتىنىشى; ءتيىستى سايلاۋ كوميسسياسىنىڭ كانديداتتى قولداپ قويعان تاڭداۋشىلاردىڭ قولدارىن تەكسەرۋ ناتيجەلەرى تۋرالى حاتتاماسى; كانديداتتىڭ ومىرباياندىق دەرەكتەرى; كانديداتتىڭ جانە ونىڭ جۇبايىنىڭ (زايىبىنىڭ) اكتيۆتەرى مەن مىندەتتەمەلەرى تۋرالى دەكلاراتسيالار تاپسىرعانى تۋرالى مەملەكەتتىك كىرىس ورگانىنىڭ انىقتاماسى; كانديداتتىڭ 900 000 تەڭگە كولەمىندەگى سايلاۋ جارناسىن ەنگىزگەنىن كۋالاندىراتىن قۇجات بولعان كەزدە وبلىستىق سايلاۋ كوميسسيالارى جۇزەگە اسىرادى.
ەگەر سايلاۋ قورىتىندىلارى بويىنشا كانديدات پارلامەنت سەناتىنىڭ دەپۋتاتى بولىپ سايلانعان نەمەسە داۋىس بەرۋ قورىتىندىلارى بويىنشا كانديدات داۋىس بەرۋگە قاتىسقان تاڭداۋشىلار داۋسىنىڭ كەمىندە بەس پايىزىن العان جاعدايلاردا، سونداي-اق كانديدات قايتىس بولعان جاعدايدا ەنگىزىلگەن جارنا كانديداتقا قايتارىلادى. قالعان بارلىق جاعدايلاردا ەنگىزىلگەن جارنا قايتارىلۋعا جاتپايدى جانە رەسپۋبليكالىق بيۋدجەت كىرىسىنە الىنادى.
● سايلاۋ الدىنداعى ۇگىت – 2022 جىلعى 3 تامىز ساعات 18.00-دەن باستاپ 23 تامىز ساعات 00.00-گە دەيىن.
● تىنىشتىق كۇنى – 2022 جىلعى 23 تامىز.
● داۋىس بەرۋ كۇنى – 2022 جىلعى 24 تامىز.
سەنات دەپۋتاتى سايلاۋىنداعى داۋىستاردى ساناۋ ناتيجەلەرى داۋىس بەرۋگە ارنالعان پۋنكتتە وتكىزىلەتىن ءتيىستى سايلاۋ كوميسسياسىنىڭ وتىرىسىندا بەلگىلەنەدى.
سەنات دەپۋتاتىن سايلاۋ بويىنشا داۋىستاردى ساناۋ حاتتاماسى تاڭداۋشىلاردىڭ بىرلەسكەن وتىرىسىندا جاريا ەتىلەدى جانە سايلاۋ كۇنىنەن باستاپ ەكى كۇننەن اسپايتىن مەرزىمدە – 2022 جىلعى 25 تامىزدا ورتسايلاۋكومعا جىبەرىلەدى.
پارلامەنت سەناتى دەپۋتاتتارىن سايلاۋ قورىتىندىلارىن ورتسايلاۋكوم سايلاۋ وتكىزىلگەن كۇننەن باستاپ جەتى كۇن مەرزىمنەن كەشىكتىرمەي بەلگىلەيدى.
ەكىنشى ماسەلە بويىنشا كونستانتين پەتروۆ وسك مۇشەلەرىنىڭ قاراۋىنا «2022 جىلعى 24 تامىزعا تاعايىندالعان اباي، جەتىسۋ جانە ۇلىتاۋ وبلىستارىنان قازاقستان رەسپۋبليكاسى پارلامەنتى سەناتىنىڭ دەپۋتاتتارىن سايلاۋ جونىندەگى سايلاۋ قۇجاتتارىنىڭ كەيبىر نىساندارىن بەكىتۋ تۋرالى» قاۋلى جوباسىن ۇسىندى. جوبانى قاراۋ قورىتىندىسى بويىنشا قاۋلىنى وسك مۇشەلەرى ءبىراۋىزدان قابىلدادى.
قاۋلىمەن سايلاۋ قۇجاتتارىنىڭ مىناداي نىساندارى بەكىتىلدى:
1) قازاقستان رەسپۋبليكاسى پارلامەنتى سەناتىنىڭ دەپۋتاتتارىن سايلاۋ بويىنشا داۋىس بەرۋگە ارنالعان بيۋللەتەن;
2) رەسپۋبليكا پارلامەنتى سەناتىنىڭ دەپۋتاتتارىن سايلاۋ جونىندەگى داۋىستاردى ساناۋ ناتيجەلەرى تۋرالى سايلاۋ كوميسسياسىنىڭ حاتتاماسى;
3) قازاقستان رەسپۋبليكاسى پارلامەنتى سەناتى دەپۋتاتتارىنىڭ سايلاۋىندا داۋىستاردى ساناۋ ناتيجەلەرى تۋرالى حابارلاما.
وتىرىستىڭ ءۇشىنشى ماسەلەسى بويىنشاورتالىق سايلاۋ كوميسسياسىنىڭ مۇشەسى سابيلا مۇستافينا بايانداما جاسادى. بايانداماشىنىڭ مالىمەتى بويىنشا، سايلاۋ زاڭناماسىنا سايكەس مەملەكەت كانديداتتارعا ءوز باعدارلامالارىمەن بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىنا شىعۋ ءۇشىن تەڭ قاراجات بولىنۋىنە كەپىلدىك بەرەدى. كانديداتتارعا بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىنا شىعۋ ءۇشىن قاراجات ءبولۋ ءتارتىبى مەن كولەمىن ورتالىق سايلاۋ كوميسسياسى ايقىندايدى.
جوعارىدا باياندالعاندارعا بايلانىستى ورتسايلاۋكوم «2022 جىلعى 24 تامىزعا تاعايىندالعان اباي، جەتىسۋ جانە ۇلىتاۋ وبلىستارىنان قازاقستان رەسپۋبليكاسى پارلامەنتى سەناتىنىڭ دەپۋتاتتارىن سايلاۋدا قازاقستان رەسپۋبليكاسى پارلامەنتى سەناتىنىڭ دەپۋتاتتىعىنا كانديداتتىڭ رەسپۋبليكالىق بيۋدجەت قاراجاتىنان جابىلاتىن شىعىستارىنىڭ مولشەرلەرىن بەلگىلەۋ تۋرالى» قاۋلى قابىلدادى.
قاۋلىدا كانديداتتىڭ: تەلەديدار مەن راديو بويىنشا باعدارلامالارىمەن ءسوز سويلەۋىنە، سونداي-اق مەرزىمدى باسپا باسىلىمدارىندا 2 ماقالا جاريالاۋعا - 350 000 تەڭگە سوماسىندا; سايلاۋ الدىنداعى جاريا ءىس-شارالاردى وتكىزۋگە جانە ۇگىت ماتەريالدارىن شىعارۋعا - 70 000 تەڭگە سوماسىندا; كولىك شىعىستارىنا - 80 000 تەڭگە سوماسىندا شىعىستار مولشەرى بەلگىلەنگەن.