قازاقستان رەسپۋبليكاسى ورتالىق رەفەرەندۋم كوميسسياسى وفلاين جانە ونلاين فورماتتا وقىتۋ سەمينارلارىنىڭ سەرياسىن جالعاستىرۋدا. بۇل جولى، ياعني 2022 جىلعى 19 مامىردا سەمينار قوعامدىق بىرلەستىكتەردىڭ وكىلدەرىنە ارنالىپ، وندا مۇگەدەك جانداردىڭ ماسەلەلەرى قارالدى. ءىس-شاراعا 150 ادام قاتىستى.
سەميناردى وتكىزۋدىڭ ماقساتى – رەفەرەندۋمدى ۇيىمداستىرۋدىڭ قۇقىقتىق نەگىزدەرىن، «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋتسياسىنا وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ تۋرالى» قازاقستان رەسپۋبليكاسى زاڭىنىڭ جوباسىن، رەسپۋبليكالىق رەفەرەندۋم الدىنداعى ۇگىت جۇمىستارىن جۇرگىزۋ ءتارتىبىن ءتۇسىندىرۋ، بۇۇ مۇگەدەك جانداردىڭ قۇقىقتارى تۋرالى كونۆەنتسياسىنىڭ نەگىزگى قاعيداتتارى تۋرالى حاباردار ەتۋ، سونداي-اق رەسپۋبليكالىق رەفەرەندۋم وتكىزۋ كەزىندە مۇگەدەك قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مۇگەدەك ازاماتتارىنىڭ قۇقىقتارىن ىسكە اسىرۋدى قامتاماسىز ەتۋ ماسەلەلەرىن تالقىلاۋ بولىپ تابىلادى.
سەمينار باعدارلاماسىنا ەنگىزىلگەن نەگىزگى ماسەلەلەر مۇگەدەك جاندار ءۇشىن ءتيىستى شەشىمدەردى ەسكەرە وتىرىپ، رەسپۋبليكالىق رەفەرەندۋمدى ۇيىمداستىرۋ ەرەكشەلىكتەرى بولدى.
وقىتۋ سەمينارىنىڭ جۇمىسىنا ورك مۇشەلەرى، قازاقستانداعى بۇۇ دامۋ باعدارلاماسىنىڭ وكىلى، قر ورك جانىنداعى مۇگەدەكتەردىڭ قۇقىقتارىن ىسكە اسىرۋ جونىندەگى جۇمىس توبىنىڭ مۇشەلەرى، ەڭبەك جانە الەۋمەتتىك قورعاۋ، ادىلەت مينيسترلىكتەرىنىڭ، سونداي-اق مۇگەدەك جانداردىڭ قوعامدىق بىرلەستىكتەرىنىڭ وكىلدەرى قاتىستى.
سونداي-اق، بەينەكونفەرەنتسيا بايلانىسى رەجيمىندە ءىس-شاراعا مۇگەدەك جانداردىڭ قۇقىقتارىن قورعاۋ جونىندەگى وڭىرلىك ۇەۇ وكىلدەرى، اۋماقتىق كوميسسيالاردىڭ مۇشەلەرى جانە مۇمكىندىكتەرى شەكتەۋلى ادامدارمەن جۇمىس جاساۋعا جاۋاپتى جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگانداردىڭ وكىلدەرى قاتىستى.
ءىس-شارانىڭ مودەراتورى – ورتالىق رەفەرەندۋم كوميسسياسىنىڭ مۇشەسى شاۆحات وتەمىسوۆ ءوزىنىڭ كىرىسپە سوزىندە ورتالىق رەفەرەندۋم كوميسسياسىنىڭ ماڭىزدى مىندەتتەرىنىڭ ءبىرى مۇمكىندىگى شەكتەۋلى ازاماتتاردىڭ قۇقىقتارىن قامتاماسىز ەتۋ بويىنشا بارلىق قاجەتتى جاعدايلاردى ىسكە اسىرۋ بولىپ تابىلاتىنىن اتاپ ءوتتى. 2017 جىلدان باستاپ ورتسايلاۋكوم جانىندا مۇگەدەكتەردىڭ سايلاۋ قۇقىقتارىن قامتاماسىز ەتۋ جونىندەگى جۇمىس توبى قىزمەت ەتۋدە. ياعني، ورك وسى باعىتتا جۇيەلى جۇمىس اتقارىپ كەلەدى.
2022 جىلعى 5 ماۋسىمعا تاعايىندالعان رەسپۋبليكالىق رەفەرەندۋم وتكىزۋ كەزىندە مۇگەدەك جاندارعا جاعداي جاساۋ تۋرالى ماسەلە ءۇ.ج. 6 مامىردا ورك ەكىنشى وتىرىسىندا قارالعان بولاتىن.
جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگاندارعا قازاقستان رەسپۋبليكاسى ورتالىق سايلاۋ كوميسسياسىنىڭ قاۋلىسىمەن بەكىتىلگەن (2012 جىلعى 23 قازانداعى № 21/83) سايلاۋ ۋچاسكەسىندە داۋىس بەرۋگە ارنالعان ءۇي-جايدى، داۋىس بەرۋگە ارنالعان پۋنكتتى جاراقتاندىرۋ جونىندەگى نۇسقاۋلىققا سايكەس، ولاردىڭ قۇقىقتارىن ىسكە اسىرۋ ءۇشىن رەفەرەندۋم ۋچاسكەلەرىندە مۇگەدەك ادامدارعا جاعداي جاساۋدى قامتاماسىز ەتۋ جونىندە قاجەتتى شارالار قابىلداۋ تاپسىرىلدى.
وبلىستار، رەسپۋبليكالىق ماڭىزى بار قالالار جانە استانا اكىمدىكتەرىنىڭ ۇسىنعان مالىمەتتەرىنە سايكەس رەفەرەندۋمنىڭ 10013 ۋچاسكەسىنىڭ باسىم كوپشىلىگى پاندۋستارمەن جانە تاكتيلدى كورسەتكىشتەرمەن جابدىقتالعان. ءىس جۇزىندە بارلىعىنا كرەسلو-اربالاردى پايدالاناتىن ازاماتتاردىڭ قاجەتتىلىكتەرىن ەسكەرە وتىرىپ، داۋىس بەرۋگە ارنالعان كابينالار قاراستىرىلعان.
داۋىس بەرۋ كۇنىنە ۋچاسكەلەردىڭ دايىندىعى ماسەلەلەرىن باقىلاۋدا ۇستاۋ، ونىڭ ىشىندە ينۆاتاكسي، سۋردواۋدارماشىلاردى تارتۋ جانە ت.ب. سياقتى مۇگەدەكتىگى بار ازاماتتارعا ىڭعايلى بولۋ ءۇشىن قوسىمشا شارالار ازىرلەۋ تاپسىرىلدى.
داۋىس بەرۋ كۇنىنە جاقىن قالعاندا اۋماقتىق رەفەرەندۋم كوميسسيالارىنىڭ ۋچاسكەلەردىڭ دايىندىعى جانە قابىلدانعان شارالار تۋرالى ەسەپتەرى تىڭدالادى. رەفەرەندۋم وتكىزىلگەننەن كەيىن مۇگەدەك ازاماتتاردىڭ قاجەتتىلىكتەرىن ەسكەرە وتىرىپ، ۋچاسكەلەردە جاعداي جاساۋعا تالداۋ جاسالادى.
الداعى رەفەرەندۋمدا مۇگەدەكتىگى بار ازاماتتاردى حاباردار ەتۋ پراكتيكاسىن جالعاستىرۋ كوزدەلەدى: اقپاراتتىق جانە جۇمىلدىرۋ اۋديو-, بەينەروليكتەر (سۋردواۋدارماسى بار بەينەروليكتەر) دايىنداۋ; بارلىق اۋديو-جانە بەينەروليكتەر رەفەرەندۋمنىڭ ورتالىق كوميسسياسىنىڭ سايتىندا ورنالاستىرىلاتىن بولادى; داۋىس بەرۋگە ارنالعان بيۋللەتەننىڭ اۋديوۆەرسياسىن دايىنداۋ، ونى ترافارەتتىڭ كومەگىمەن بيۋللەتەندىڭ كورۋ قابىلەتى بۇزىلعان ازاماتتار تىڭداپ (داۋىس بەرۋ ورنىندا ويىقتار كوزدەلگەن), داۋىس بەرۋگە ارنالعان بيۋللەتەندى ءوز بەتىنشە تولتىرا الادى.
ورتالىق كوميسسيا مۇشەلەرىنىڭ ۋچاسكەلەردىڭ داۋىس بەرۋدى وتكىزۋگە دايىندىعىن، ونىڭ ىشىندە داۋىس بەرۋ كەزىندە مۇگەدەكتىگى بار جانە ەرەكشە قاجەتتىلىكتەرى بار ازاماتتار ءۇشىن جاعدايلاردى قامتاماسىز ەتۋدى تەكسەرۋ ءۇشىن وڭىرلەرگە ينسپەكتسيالىق ساپارلارى كوزدەلىپ وتىر.
ورتالىق رەفەرەندۋم كوميسسياسىنىڭ مۇشەسى شاۆحات وتەمىسوۆ «مۇگەدەك جانداردىڭ قۇقىقتارىن قامتاماسىز ەتۋ ماسەلەلەرىمەن اينالىساتىن بارلىق قوعامدىق بىرلەستىكتەردى جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگانداردىڭ ۋچاسكەلەردى جاراقتاندىرۋدىڭ قوسىمشا شارالارىن قابىلداۋى بويىنشا وزدەرىنىڭ سىندارلى ۇسىنىستارىن العا تارتۋعا شاقىرامىز» - دەپ اتاپ ءوتتى.
سونىمەن قاتار، ءىس-شارادا بۇۇ دامۋ باعدارلاماسىنىڭ قازاقستانداعى تۇراقتى وكىلدىگىنىڭ ورىنباسارى ۆيتالي ۆرەميش, قر ورك جانىنداعى مۇگەدەكتەردىڭ قۇقىقتارىن قامتاماسىز ەتۋ جونىندەگى جۇمىس توبىنىڭ مۇشەسى، قر پارلامەنتى سەناتىنىڭ دەپۋتاتى ءلاززات قالتاەۆا, ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ مينيسترلىگى ەڭبەك، كوشى-قون جانە الەۋمەتتىك قورعاۋ كوميتەتىنىڭ توراعاسى ەربول نۇرعاليەۆ, ادىلەت مينيسترلىگىنىڭ دەپارتامەنت ديرەكتورى نازكەن جامالادين, «اربا» تىرەك-قيمىل اپپاراتىنىڭ قىزمەتى بۇزىلعان مۇگەدەكتەر ازاماتتاردى قولداۋ قوعامى» قب توراعاسى، باتىس قازاقستان وبلىستىق ءماسليحاتىنىڭ دەپۋتاتى گۇلميرا باتپاقۇلوۆا, «پاندۋس وك» جشس قۇرىلتايشىسى، اقتوبە قالالىق ءماسليحاتىنىڭ دەپۋتاتى شاحان جۇلدىزباەۆ, سونداي-اق مۇگەدەكتەردىڭ قوعامدىق بىرلەستىكتەرىنىڭ، جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگانداردىڭ باسقا دا وكىلدەرى ءسوز سويلەدى.
سونداي-اق، ءىس-شارا شەڭبەرىندە ورتالىق رەفەرەندۋم كوميسسياسى اپپاراتىنىڭ قىزمەتكەرلەرى: تالداۋ جانە كوممۋنيكاتسيالار ءبولىمىنىڭ مەڭگەرۋشىسى ايگەرىم تاجيەۆا «رەسپۋبليكالىق رەفەرەندۋم الدىنداعى ۇگىت تۋرالى»; سايلاۋ پروتسەسىن ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى مەڭگەرۋشىسىنىڭ ورىنباسارى ولگا زاحاروۆا «رەفەرەندۋم وتكىزۋدى ۇيىمداستىرۋ تۋرالى»; حالىقارالىق قۇقىق ءبولىمى مەڭگەرۋشىسىنىڭ ورىنباسارى مەيرامبەك قانىبەكوۆ «رەفەرەندۋمدى ۇيىمداستىرۋ مەن وتكىزۋدىڭ قۇقىقتىق نەگىزدەرى» تاقىرىبىندا بايانداما جاسادى.
وقىتۋ سەمينارى ونلاين رەجيمدە «You Tube» ارناسىندا جانە قازاقستان رەسپۋبليكاسى ورتالىق رەفەرەندۋم كوميسسياسىنىڭ رەسمي سايتىندا تومەندەگى سىلتەمە بويىنشا كورسەتىلدى https://www.election.gov.kz/kaz/news/releases/index.php?ID=6860&v=mobile
