اقپارات جانە قوعامدىق دامۋ ۆيتسە-ءمينيسترى زەرەندى اۋدانى تۇرعىندارىمەن كەزدەستى

1906
Adyrna.kz Telegram

اقمولا وبلىسى زەرەندى اۋدانىندا «Sarap» ەكسپەرتتىك كلۋبىنىڭ ايماقتىق «جاڭا قازاقستان: جاڭارۋ مەن جاڭعىرۋ جولى» اتتى وتىرىسى ءوتتى.

2 ءساۋىر كۇنى اقمولا وبلىسى زەرەندى اۋدانىندا مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ «جاڭا قازاقستان: جاڭارۋ مەن جاڭعىرۋ جولى» اتتى قازاقستان حالقىنا جولداۋىن تالقىلاۋعا ارنالعان «Sarap» ەكسپەرتتىك كلۋبىنىڭ وتىرىسى ءوتتى.

ايماقتاعى ءىس-شاراعا قر اقپارات جانە قوعامدىق دامۋ ۆيتسە-ءمينيسترى قادىروۆ دانيار رامازانۇلى، «ش. ءۋاليحانوۆ اتىنداعى كوكشەتاۋ مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتى» كەاق الەۋمەتتىك-مادەني دامۋ جونىندەگى پرورەكتورى بايتوق عالىم سيمبەكۇلى، «قازاقستاندىق قوعامدىق دامۋ ينستيتۋتىنىڭ» كەاق باسقارما توراعاسى مايگەلدينوۆ قازبەك ومىرزاقۇلى، جەرگىلىكتى بەلسەندىلەر مەن اۋدان تۇرعىندارى قاتىستى.

«Sarap» ەكسپەرتتىك كلۋبىنىڭ وتىرىسىن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ اقپارات جانە قوعامدىق دامۋ ۆيتسە-ءمينيسترى قادىروۆ دانيار رامازانۇلى اشتى. ول ەل دامۋىنىڭ وزەكتى ماسەلەلەرىن شەشۋگە بەلسەندى ازاماتتاردى تارتۋ ماقساتىندا مۇددەلى مەملەكەتتىك ورگاندارمەن بىرلەسىپ، ونىڭ بارلىق كەزەڭدەرىندە مەملەكەتتىك شەشىمدەردى قابىلداۋ ۇدەرىسىنە ۇەۇ-دى تارتۋ تەتىكتەرى جەتىلدىرىلەتىنىن اتاپ ءوتتى.

«ءاربىر شەشىم جان-جاقتى ساراپتالادى. سونداي-اق، پارلامەنت قابىرعاسىندا ازاماتتار مەن مەملەكەت اراسىنداعى ءوزارا ءىس-قيمىلدىڭ جاڭا ساپالىق قاعيداتتارىن قالىپتاستىراتىن قوعامدىق باقىلاۋ تۋرالى زاڭ جوباسى دا تالقىلانۋدا. ۇلتتىق قۇرىلتايدىڭ قۇرىلۋى اشىق قوعامدى قالىپتاستىرۋداعى جانە «ەستۋشى مەملەكەت» تۇجىرىمداماسىن جۇزەگە اسىرۋداعى ماڭىزدى قادام بولىپ تابىلادى. ونى قۇرۋعا رەسپۋبليكانىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىنەن جانە ءارتۇرلى وبلىستارداعى ازاماتتىق قوعام وكىلدەرىنىڭ بارىنشا تارتىلادى», – دەپ تۇيىندەدى ءسوزىن ۆيتسە-مينيستر.

ءوز كەزەگىندە قازاقستاندىق قوعامدىق دامۋ ينستيتۋتىنىڭ باسقارما توراعاسى مايگەلدينوۆ قازبەك ومىرزاقۇلى پرەزيدەنت جولداۋىنىڭ نەگىزگى اسپەكتىلەرىن اتاپ ءوتىپ، جاڭا ساياسي رەفورمالار ساياسي ترانسفورماتسيانىڭ لوگيكالىق جالعاسى بولعانىن اتاپ ءوتتى:

«جولداۋ اياسىندا باستى قويىلعان تالاپ – ساياسي رەفورما. بۇل جولداۋدىڭ جەرگىلىكتى حالىققا، بەلسەندى ازاماتتارعا، ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىمدارعا، جالپىعا تيگىزەتىن پايداسى نەدە؟ بۇدان شىعاتىن ناتيجە قانداي دەگەن سۇراقتار تۋىندايتىنى زاڭدى. سايلاۋ جۇيەسىن وزگەرتۋ جانە ساياسي پارتيالارعا بايلانىستى ءبىرشاما باستامالار باستالدى. سونىڭ ءبىرى بۇعان دەيىن وبلىس اكىمى، وبلىس اكىمىنىڭ ورىنباسارى پارتيا فيليالدارىنىڭ باسشىسى بولا السا، ەندى زاڭدى تۇردە جوعارى لاۋازىم يەلەرى پارتيا فيليالىنىڭ باسشىسى بولا المايدى. وبلىس اكىمى مەن ورىنباسارى ەندى ماسليحاتپەن تەپە-تەڭ جۇمىس ىستەيتىن بولادى. ەكىنشى جاعىنان جاڭا ساياسي پارتيالاردىڭ پايدا بولۋىنا العىشارتتار جاسايدى».

جاڭا جولداۋدا قوزعالعان وزەكتى ماسەلەلەر بويىنشا «ش. ۋاليحانوۆ اتىنداعى كوكشەتاۋ مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتى» كەاق الەۋمەتتىك-مادەني دامۋ جونىندەگى پرورەكتورى بايتوق عالىم سيمبەكۇلى:

«قازاقستاننىڭ شىعىسىنداعى وڭىرگە ۇلى ابايدىڭ ەسىمى بەرىلىپ، جەتىسۋدىڭ اسەم اتاۋى وڭتۇستىكتەگى جاڭا ءوڭىردىڭ اتاۋىندا كورىنىس تاپتى. ال، اقىندار جىرلاعان ۇلىتاۋ ءوڭىرى وبلىسقا اينالدى.... ال قىزىلجار شە؟

قىزىلجار قايدا؟

1925 جىلى پەتروپاۆلداعى ورىس بولشەۆيكتەرى بۇل قالانىڭ اتىن قىزىلجار دەپ وزگەرتكەنىن بىلەسىز بە؟ يمپەراتورلىق، ال قازىر پۋتيندىك رەسەي ءۇشىن ورىس ۇلىلىعىنىڭ تىرەك سيمۆوليكاسىن جوعالتۋ ولاردىڭ مۇددەلەرىنە ساي ەمەس ەكەنىن تۇسىنەمىن. سوندىقتان ورىستىڭ باسقىنشىلىق ساياساتىنا قارسىلىق بەلگىسى بولعان اتى اڭىزعا اينالعان كەنەسارى حاننىڭ باسىن قازاقتارعا بەرگىسى كەلمەيدى. ال سولتۇستىك قازاقستاننىڭ وبلىس ورتالىعى – قىزىلجارعا بۇرىنعى اتاۋىنىڭ قايتا ورالۋى ۇلى ورىس يمپەرياليزمى ءۇشىن وراسان زور يدەولوگيالىق، گەوساياسي، ەڭ باستىسى سيمۆولدىق جوعالتۋ. جارايدى، كرەمل وسىلاي ويلايدى، بىراق ءبىز قازاقتار تاريحىمىزدى قايتارعىمىز كەلەدى...»، – دەپ پىكىرىن ءبىلدىردى.

وتىرىس بارىسىندا پرەزيدەنت جولداۋى ءبىزدىڭ قوعامنىڭ ەڭ وزەكتى جانە شۇعىل ماسەلەلەرىن شەشۋگە باعىتتالعان ەكونوميكالىق، الەۋمەتتىك جانە ساياسي شارالار كەشەنى ەكەندىگى ايتىلدى.

ايتا كەتەيىك، 16 ناۋرىزدا پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆ پارلامەنت پالاتالارىنىڭ بىرلەسكەن وتىرىسىندا قازاقستان حالقىنا كەزەكتەن تىس جولداۋ جاسادى، ول ساياسي رەفورمالار باعدارلاماسىن جانە بىرقاتار الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق شارالاردى ىسكە اسىرۋعا ارنالدى.

«ءبىز جاڭا قازاقستاندا «ءتۇرلى كوزقاراس، بىراق ءبىرتۇتاس ۇلت» قاعيداتىن بەرىك ۇستانۋعا ءتيىسپىز.

ديالوگ پەن مامىلەنىڭ جوعارى مادەنيەتى ەلىمىزدەگى ازاماتتىق ىنتىماقتاستىقتى ارتتىراتىن باستى فاكتوردىڭ بىرىنە اينالادى»، – دەدى پرەزيدەنت.

 «قازاقستاندىق قوعامدىق دامۋ ينستيتۋتى» كەاق

ءباسپاسوز قىزمەتى

پىكىرلەر