– كۇيىنە كەلتىرىلگەن دومبىرانىڭ قوس ىشەگى ساۋساق تيسە كۇمبىرلەپ كەتەتىنى سياقتى، اقىن جاراسقاننىڭ بۇكىل بولمىسى، مىنەزى – پەرنەلەردەن جاراتىلعانداي سەزىمتال دا سەكەمشىل بولاتىن. مەن ونى العاشقى البىرت «اق بۇلاقتار» اتتى ولەڭىنەن باستاپ وقىدىم دا، تانىدىم دا. كەيىن ءبىر ۇيدە، ءبىر پودەزدە كورشى تۇردىق.
جولىعا قالساق، ءبىر شۋماق ولەڭ وقيتىن. ول – قولى تيمەيتىن ايەل-اقىننىڭ نامىسىن جانۋ بولاتىن. مەن ودان ءتورت جاس ۇلكەندىگىمدى بۇلداپ، بۇيىرا سويلەيتىنمىن. ول مەنەن ءتورت جاس كىشىلىگىن پايدالانىپ، ەركەلەي سويلەيتىن. بىردە قولىمدا ايران-ءسۇت، نانىم بار، باسپالداقتان جۇگىرىپ كوتەرىلىپ كەلە جاتىر ەدىم، ول كوڭىلدى ولەڭ وقي باستادى. كىلت توقتاپ، سول ارادا-اق:
مەن بازار، ال سەن بولساڭ، تويدان كەلدىڭ،
بايىما باسى اۋىرعان ايران بەردىم.
ولەڭدى جولعا شاشپا، ىنىسىمەن
اپاسىنىڭ ايتىسقانىن قايدان كوردىڭ؟
– دەپ جاۋاپ قايتاردىم.
جاراسقان قوس قولىن كوتەرىپ، ءماز بولىپ: «قويدىم، اپا، قويدىم»، - دەپ بەتىمنەن ءسۇيىپ كەتە باردى.
سوندا وقيتىنى – ءبىر شۋماق ولەڭ. سول ءبىر شۋماعىنىڭ ءوزى قانداي ماعىنالى ەدى!
سابىرلى سىردىڭ اياعى،
ارالعا قۇيار تۇستاعى.
تۇر ما ەكەن كونە باياعى،
بالىقشى جۇرتتىڭ قىستاۋى؟
بۇل – وتكەن عاسىردا جاراسقان اقىن جوقتايتىن مۇڭ، بۇگىنگى حالىقتى ەرتەڭگى ۇرپاق تا جوقتايتىن مۇڭ عوي. جوعالعان مۇرا، جوعالعان كونە قونىس، سونىمەن قوسا، جوعالعان كونە ءداستۇر، اتا سالت، بالا ساعىنىش بار وندا.
تاريحتا ەسەسى كەتكەن، قۋانىشى مەن قاسىرەتى كوپ، ءبىزدىڭ ۇلتتىڭ اناسىن جەسىر، بالاسىن جەتىم ەتكەن سوعىستار مەن سانىن ازايتقان اشتىق پەن قۋعىن-سۇرگىن سارىنى جاراسقان اقىننىڭ ولەڭىنەن تابىلادى. ەركىندىككە جەتكەن ءبىزدىڭ ۇرپاققا دا جاتتار ولەڭ قالدىردى ول. «دالا، سەنىڭ ۇلىڭمىن!» دەپ جار سالدى جاراسقان. ال دالا ءوزىن سۇيگەن ۇلدى دالاعا تاستامايتىنىنا كۋا بولىپ وتىرمىز ءبىز بۇگىن بۇل كەشتە.
«رۋحاني جاڭعىرۋ»، «تۋعان ەلگە تاعزىم» باعدارلاماسىن جۇرگىزىپ وتىرعاندار «دالا، سەنىڭ ۇلىڭمىن!» سياقتى جىرلاردى رۋحتى ۇرپاق ءوسىرۋى ءۇشىن جاتتاتۋى كەرەك بۇل كۇندە. ال جارىق كورگەن اقىن ولەڭىنىڭ اتاۋىن قاعازدان ارەڭ وقيتىن قاسىرەتتى سەندەر ايتىڭدار ەندى، جاڭا – جاس اقىندار. بۇل – سەندەرگە امانات.
جارتى عاسىر جىر جازىپ، زامانداستارىنان وقشاۋ تۇرعان جاراسقان – «ماعجان اقىن اتىنداعى سىيلىقتىڭ» عانا يەگەرى ەكەن. ونىڭ بار العان ماراپاتى – سول. بالكىم، وندا دا ءبىر زاڭدىلىق بار شىعار. ويتكەنى، اقىن شىندىقتى بەتكە ايتتى، ماراپات ىزدەپ الدەكىمگە جىر ارناعان كەزى جوق. ەشكىمگە جالپىلدامادى، جاعىنبادى. ءوزى بىرەۋدىڭ الا ءجىبىن اتتامادى، ەشكىمنىڭ جولىن كەسپەدى. قارعىس العان جوق. ومىردە دە، ولەڭدە دە ادال بولدى. سونى تابيعات وزىنە بۇگىن قايتاردى. ونىڭ ولمەيتىن جىر مۇحيتىن ۇرپاق ءبىلدى. قازاق مەكتەپتەرى كوبەيدى. سول مەكتەپتەردىڭ بىرىنە اقىننىڭ اتى دا بەرىلىپ ۇلگەردى.
قازاق ونەرىنە تۇڭعىشى – رۇستەم ابدىراشەۆ كەلىپ قوسىلدى. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ اقش-تاعى كونسۋلى بولىپ كەنجەسى – جانىبەك ابدىراشەۆ ەرجەتتى. شاڭىراعىن، وتىرعان ورنىن، ۇستاعان قالامىن كۇزەتىپ شىڭعىس ابدىراشەۆ قالدى. ءبارىنىڭ قىزىعىنا بولەنىپ جارى نازىك وتىر. بۇل – ءبىر اقىنعا، ءبىر ازاماتتىڭ باسىنا بىتكەن از باق پا ەكەن؟
ويشىل جازۋشىمىز ءابىش كەكىلباەۆ ايتاتىنداي: «تالانت تويى – تابىنۋ ءۇشىن ەمەس، تاعىلىم الۋ ءۇشىن» وتكەنى ابزال. بۇگىنگى بۇل كەشتە الاتىن تاعىلىم – جاراسقان اقىننىڭ ادالدىعى بولسا كەرەك. «اقىرىن ءجۇرىپ، انىق باس، ەڭبەگىڭ كەتپەس دالاعا» دەگەن ۇلى ابايعا تاعى باس يەمىز. ۇلتتىق ونەگە مەن ءومىر ساباعىن پاش ەتەتىن سۇلۋ ءسوز – انا ءتىلىمىز، ونىڭ پوەزياسى جاسامپاز بولعاي! ەل امان، جۇرت تىنىش بولسىن!
نۇرسۇلتان مىقتىباي
adebiportal.kz
