Құмар ойындарға тәуелділік немесе лудомания — психикалық және мінез-құлықтық бұзылыс болып табылады, ол тек ерлер арасында ғана емес, әйелдер арасында да кеңінен таралуда. Әсіресе Қазақстанда бұл мәселе соңғы жылдары әлеуметтік зерттеулер мен медициналық сараптамалар аясында белсенді талқылануда. Әйелдердегі лудоманияның ерекше ерекшеліктері мен оның себептерін түсіну өте маңызды, себебі бұл мәселе тек жеке тұлғаларға ғана емес, тұтас қоғамға да әсер етеді.
Қазақстандағы лудоманияның жағдайы
Қазақстанда құмар ойындарға тәуелділік соңғы жылдары ерекше көкейкесті мәселеге айналды. 2020 жылы Қазақстанда жүргізілген зерттеулерге сәйкес, құмар ойындармен айналысатын адамдардың шамамен 2-3%-ы — әйелдер. Бұл көрсеткіш жалпы тәуелділердің санына қарағанда салыстырмалы түрде төмен көрінгенімен, әйелдер арасында бұл мәселе өскен жағдайда қоғам үшін үлкен қауіпке айналуы мүмкін. Ал, статистика бойынша, құмар ойындарға тәуелді адамдардың көбі, яғни 70%-ы — ерлер болса, соңғы жылдары әйелдер арасындағы тәуелділік көрсеткіші артқан.
Құмар ойындарға тәуелді әйелдердің психологиялық және әлеуметтік жағдайлары
Қазақстанда әйелдер арасында лудоманияның көбейгеніне қарамастан, бұл тақырып қоғамда аз айтылып, терең зерттелмеген. Әйелдердің құмар ойындарға тәуелділігі көбіне жасырын сипатта болады, себебі олар әлеуметтік қысым мен ұяттан қорқып, өз мәселелерімен бөлісуге қымсынады.
Әйелдердегі лудоманияның себептері
Әйелдер арасындағы лудоманияның себептері ерлерге қарағанда ерекшеленеді. Психологтардың айтуынша, әйелдер көбіне эмоционалды және психологиялық стресстерді жеңу үшін құмар ойындарына тәуелді болады. Оларға келесі факторлар әсер етуі мүмкін:
- Қаржылық дағдарыс және әлеуметтік жағдай
Қазақстандағы экономикалық жағдай әйелдердің қаржылық мәселелерге тап болуына әкеледі. Әсіресе көпбалалы аналар, жалғызбасты әйелдер немесе отбасылық қиыншылықтарға ұшыраған әйелдер құмар ойындарынан «күтім» іздеп, қаржылық проблемаларын шешуге тырысады. - Отбасылық және әлеуметтік қысым
Әйелдердің психологиялық қысымы көбіне олардың отбасындағы немесе әлеуметтік ортасындағы ауыртпалықтардан туындайды. Отбасындағы қатынастар, балалардың тәрбиесі мен әлеуметтік жауапкершілік әйелдерге үлкен салмақ салады. Кейде бұл қиындықтарды жеңу үшін әйелдер құмар ойындарға баратын болады. - Эмоционалды күйзеліс
Көп жағдайда әйелдер күйзеліс пен депрессияға ұшырағанда, құмар ойындарына құмарлық сезімі арқылы жеңілдік іздейді. Әйелдер ерлерге қарағанда эмоционалды тұрғыдан көп әлсірейді, сондықтан құмар ойындар олардың көңіл күйін уақытша өзгертуі мүмкін. - Әлеуметтік медиа мен интернеттің әсері
Қазіргі уақытта әйелдер арасында онлайн құмар ойындар мен әлеуметтік медианың рөлі артып келеді. Ойындар мен мобильді қосымшалар әйелдердің уақытын өткізуге, өздерін демалтуға көмектеседі деп ойлайды. Алайда бұл әдет терең тәуелділікке айналуы мүмкін
Қазақстандағы әйелдер мен лудомания: Қоғамдық және психологиялық әсері
Әйелдердің лудоманиясы отбасылық, әлеуметтік және психологиялық проблемаларға әкеледі. Мысалы:
- Отбасының тұрақсыздығы
Құмар ойындарға тәуелді әйелдер көбіне отбасылық қаржыларды құртып, үй шаруашылығын да қиындатуы мүмкін. Бұл өз кезегінде отбасының моральдық және қаржылық жағдайына теріс әсер етеді. - Психологиялық күйзеліс
Құмар ойындарымен айналысатын әйелдер көбінесе ұят, кінә, депрессия сезімдерін сезінеді, бұл олардың жалпы психологиялық жағдайына кері әсер етеді. Бұл жағдайда көбіне психотерапевтке жүгіну керек, бірақ әйелдердің көпшілігі тәуелділіктерін мойындамайды. - Қоғамдық изоляция
Әйелдер құмар ойындарына тәуелді болғанда, олар көбіне қоғамнан шеттейді, достарынан, туыстарынан және жұмыстан алыстайды. Бұл олардың әлеуметтік өмірін қиындатады.
Алдын алу және емдеу шаралары
Құмар ойындарға тәуелділікті алдын алу және емдеу – өте маңызды міндет. Әйелдер үшін арнайы бағдарламалар мен шаралар әзірлеу қажет:
- Психологиялық қолдау мен кеңес беру
Әйелдерге арналған арнайы психотерапевтік бағдарламалар қажет. Тәуелділікті жою үшін психотерапевттер мен психологтар әйелдерге стресспен және депрессиямен күресудің баламалы жолдарын ұсынуы керек. - Қоғамдық білім беру
Құмар ойындардың зияны мен тәуелділіктің салдарын түсіндіретін қоғамдық ақпараттық кампаниялар жүргізу қажет. Әйелдерге өздерін қаржылық және психологиялық тұрғыдан қорғауға көмектесетін білім беру маңызды. - Заңнамалық бақылау
Қазақстанда құмар ойындардың заңсыз таралуын болдырмау үшін мемлекет тарапынан қатаң бақылау шаралары енгізілуі керек. Интернетте және мобильді қосымшаларда құмар ойындарға қол жетімділік шектелуі тиіс.
Қазақстандағы әйелдер арасындағы лудомания мәселесі қоғамның үлкен назарын қажет етеді. Құмар ойындарға тәуелділіктің негізгі себептері әйелдердің әлеуметтік, психологиялық және қаржылық қиындықтарымен тығыз байланысты. Бұл мәселені шешу үшін мемлекеттік, қоғамдық және медициналық ұйымдар бірлесе жұмыс істеуі қажет. Әйелдерге психологиялық қолдау көрсету, қоғамдастықты ақпараттандыру және заңнамалық тұрғыдан қатаң шаралар қабылдау – бұл тәуелділікті азайту үшін маңызды қадамдар болып табылады.
