Almatyda «Tabıǵı týrızm: jahandyq syn-qaterler jáne Qazaqstannyń keleshegi» taqyrybynda konferenııa ótti. Sharany Qazaqstanda jańadan qurylǵan «Elim-aı» Ulttyq ekologııalyq týrızm qaýymdastyǵy uıymdastyrdy, dep habarlaıdy "Adyrna" ulttyq portaly.
Qaýymdastyq maqsaty – ulttyq parktermen, memlekettik organdarmen, kásipkerlik salamen birge bıoalýantúrlilikti qorǵaı otyryp, elimizde tabıǵı týrızmdi damytý. Sol sebepten de sharada Qazaqstanda ekologııalyq týrızm salasyn jetildirý múmkindikteri, ulttyq parkterdegi ınfraqurylymdy jetildirý, tabıǵı týrızm arqyly óńirlerdiń ekonomıkalyq áleýetin ósirý jáne tabıǵı alýantúrlilikti barynsha saqtap qalý máseleleri ortaǵa salyndy.
Konferenııaǵa calalyq mınıstrlikter ókilderi, elimizdegi barlyq ulttyq parkter men tabıǵı qoryqtardyń basshylary, halyqaralyq qorlar, týrıstik bıznes, joǵary oqý oryndary, zertteý ınstıtýttary, ekologııalyq jáne qoǵamdyq uıymdar, qoǵam qaıratkerleri qatysty.
QR Mádenıet jáne sport mınıstriniń orynbasary Erjan Erkinbaevtyń sózinshe, osy jyldyń sońǵy 9 aıynda elimizdegi ulttyq parkterge kelýshiler sany 1 mıllıon adamǵa jýyqtap, ótken jylǵy kórsetkishke jetip úlgergen.
- Ishki týrızmniń basqa da kórsetkishteri jaqsardy. Sońǵy 9 aıda ishki týrıster sany 5,2 mln adamdy qurap, 2019 jylǵy statıstıkadan asyp ketti. Sol sebepti elimizdegi ulttyq parkterdegi rekreaııalyq júktemeni eskerý máselesine erekshe nazar aýdarǵym keledi. Qolda bar ádistemeler ulttyq parkterdegi ınfraqurylymdy damytýǵa negizdelmegen. Al ınfraqurylymdy jetildirý týrısterdi kóbirek qabyldaýǵa septigin tıgizedi. Mysaly, eger jol jóndelse, aýmaq týrısterdiń júrýine yńǵaılansa qosymsha 2000 adamdy qabyldaýǵa bolady, týrıstik soqpaq jasalsa, 1000 adam taǵy qosylady. Alaıda biz munyń ekologııalyq jaǵyn umytpaýymyz kerek. Rekreaııalyq júktemeniń lımıtinen asýǵa bolmaıdy. Biz osyndaı konepııamen ǵana tabıǵatty da saqtap, zamanaýı týrızmdi de damyta alamyz, - deıdi E.Erkinbaev.
Konrad Adenaýer qorynyń Qazaqstandaǵy basshysy Iohannes D.Raı jastar arasynda ekologııalyq aǵartý jumysynyń mańyzdylyǵyna toqtaldy.
- Ormanda 20 shaqyrym júrseńiz, arnaıy qoqys alańdarynan da kóp qoqys kezdestirýge bolady. Sol sebepti azamattar ekosaıasattyń, ekologııanyń mánin durys túsinýi kerek. Tabıǵatty qorǵaı otyryp qarjy jaratyp qana qoımaı, tabys ta tabýǵa bolady. Ekotýrızm ıdeıasynyń utymdylyǵy sonda. Bul salada jergilikti turǵyndar jumys oryndaryn quryp, kásipti damyta alady. Munymen shektelip qana qoımaı, bilim berý mekemelerine baryp tabıǵatty qorǵaý týraly jıi túsindirýimiz qajet. Jastarmen kóbirek jumys istegende ǵana ınnovaııa bolady , - dep aıtty I.D.Raı.
QR EGTRM Orman sharýashylyǵy jáne janýarlar álemi komıteti tóraǵasynyń orynbasary Danııar Turǵambaev ulttyq parkterdegi ınfraqurylymdy damytý jobalary osy baǵytta qabyldanǵan tujyrymdamalar negizinde júzege asatynyn, bul turǵyda «Elim-aı» ekotýrızm qaýymdastyǵymen birge jumys isteý josparlanyp otyrǵanyn atap ótti. Sol sebepten de birqatar memlekettik ulttyq tabıǵı parkter men assoıaııa arasynda áriptestik týraly memorandýmdarǵa qol qoıyldy.
Assoıaııanyń Basqarma tóraıymy Samal Ibraeva basqa da barlyq múddeli taraptardy birge jumys isteýge shaqyrdy.
- Qoǵam ókilderi men saladaǵy sarapshylardy tarta otyryp, ekologııa, týrızm salalaryndaǵy zańnamany jetildirýge belsendi qatysamyz. otýrızm salasyndaǵy barlyq uıymdar úshin, qoryqtar men ulttyq parkterge kelýshiler úshin biryńǵaı baqylaý men erejelerdi ázirleımiz. Barlyq ulttyq parkterde ekologııalyq bıznes-proesti jolǵa qoıyp, sol arqyly ulttyq parkter qyzmetin tolyq reformalaýǵa basymdyq beremiz. Qazirdiń ózinde bizdiń assoıaııamyz memlekettik jáne kásipkerlik sala ókilderin, tabıǵat qorǵaý uıymdaryn, týrıstik kásipkerlikti, qoǵamdyq uıymdardy, qoǵamdyq pikir kóshbasshylaryn, halyqaralyq uıymdar basshylaryn biriktirip úlgerdi. Kúsh biriktirý arqyly biryńǵaı ustanymǵa kelemiz degen senimdemin. Qaıtalanbas kórki bar tabıǵı nysandarymyzdyń ahýalyna, ulttyq parkterdiń jaǵdaıyna beı-jaı qaramaıtyn, jalpy tabıǵatymyzǵa janashyr azamattardyń jáne uıymdardyń barlyǵyn assoıaııaǵa qosylýǵa shaqyramyn, - dedi ol.
Ekologııa jáne turaqty damý ınstıtýtynyń dırektory Quralaı Káribaeva ulttyq parkter aýmaǵyndaǵy bıoalýantúrlilikti, jer resýrstaryn saqtaýdyń mańyzyna toqtaldy.
- Ulttyq parkter de, ekologııalyq týrızm uıymdary óz mindetterin durys atqarsa, tabıǵatymyz baılyǵymyzdy keler urpaqqa bere alamyz. Biz qazir keleshekke tıesili resýrstardy qoldanyp jatyrmyz. Resýrstarymyzdy raıonaldy paıdalanyp, jaqsy baǵdarlamalar arqyly osy ıdeıany ár azamattyń sanasyna sińirýimiz kerek. Ekologııa, ekonomıka jáne áleýmettik máseleler arasyndaǵy balansty úshtaǵan etip, teń ustaý óte mańyzdy, - dedi akademık.
Budan bólek, konferenııa aıasynda erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtar basshylaryna Ile-Alataý parkiniń Aıýsaı shatqalynda tanymdyq ekskýrsııa uıymdastyrylyp, vızıt-ortalyq tanystyryldy.
Atap óteıik, tabıǵı týrızm búgingi zamannyń dınamıkalyq trendteriniń biri. Álemdik naryqta ekotýrızm salasyndaǵy marshrýttarǵa suranys birneshe jyldan beri qarqyndy ósip keledi. Álemdik statıstıkaǵa sáıkes, ekotýrızm jyl saıynǵy ósimniń 10-15% -yn quraıdy, pandemııa kezinde álemdik týrızmde onyń úlesi 30% - ǵa deıin joǵarylady. Ortalyq Azııa adam qoly tımegen jáne bastapqy qalpy buzylmaı saqtalǵan tabıǵı obektilerdiń kóptigimen ekotýrızmdi damytýda úlken áleýetke ıe. Tek bir ǵana Qazaqstannyń ózinde erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtardyń jalpy aýdany 26 mln gektardy quraıdy, bul ekotýrızmi jaqsy damyǵan birqatar elderge qaraǵanda on ese úlken.
"Adyrna" ulttyq portaly
