«Bır minuttyq» menedjer

«Bır minuttyq» menedjer» kıtaby 37 tılge audarylyp, 13 million tirajben satyldy. Älemdık bestsellerge ainalǧan būl tuyndy zeiın qoiyp oqyǧan adamǧa eŋbek önımdılıgı men tabysty jedel ūlǧaitudyŋ joldaryn, öz jūmysyna qanaǧattanu jäne adam retınde ösıp-örkendeudıŋ ädısterın üiretedı. Ūjymdy basqarudyŋ eŋ sony jäne öte tiımdı ädıs-täsılderı körsetılgen, būl eŋbek bükıl älemdegı top-menedjerlerdıŋ jūmysyna orasan zor paidasyn tigızdı. Kıtap avtorlary - Kennet Blanşar jäne Spenser Djonson.  

Basşynyŋ köbı ne qatal, ne jūmsaq bolady. Al erekşe basşy qandai bolady?

  Menedjerlerdıŋ jūmysy ärdaiym auyr jäne kürdelı dep esepteledı. Menedjer atqaratyn bükıl jūmysty oryndau üşın öte köp uaqyt pen asqan yjdaǧattylyq [1] kerek. Avtorlar asynau auyr jūmysty bır minutta atqaryp şyǧuǧa bolatynyn jazady. Nebärı 100 betten aspaityn şaǧyn eŋbekte qyzmetkerlerge jäne olardy basqaruǧa degen közqarasty özgertetın [2] asa qūndy maǧlūmattar men ūjymdy basqaruǧa qatysty tiımdı ädıs-täsılder jariialanǧan. Kıtap qyzyqty aŋyz-äŋgımelermen sipattalady. Būl tuyndy tiımdı menedjerdı [3] ızdegen parasatty jas jıgıttıŋ saiahaty turaly äŋgımeleidı. Keiıpker sondai basşynyŋ qolastynda ıstegısı keledı. Özı de sondai basşy bolǧysy keledı. Aqyldy basşyny ızdegen jıgıt dünienıŋ şartarabyn şarlaidy. Jol-jönekei ärqily basşylarmen sūhbattasady: memlekettık qyzmetkerlermen, äskeri ofiserlermen, qūrylysşylarmen, korporasiialardyŋ direktorlarymen, universitet rektorlarymen, seh bastyqtarymen, kommunaldyq qyzmet basşylarymen, qor basqaruşylarymen, dükenderdıŋ, qoimalardyŋ, meiramhanalardyŋ, bankter men qonaqüilerdıŋ meŋgeruşılerımen, jastarmen de, kärılermen de söilesedı. Bıraq közı körgen basşylardyŋ köbıne köŋılı tolmaidy. Älgı jıgıt menedjerlerdıŋ tek ekı türın  kezdestıredı.  Bırınşısın ol: «Öte qatal ärı qatygez», – dep sipattaidy. Mūndai menedjerdı tek taza paida ǧana qyzyqtyrady, sol sebeptı onyŋ qolastyndaǧy qyzmetkerler özderıne ūnasa da, ūnamasa da, äbden şarşap qaljyraǧanşa jūmys ısteidı. [4] Menedjerlerdıŋ ekınşı türı qolastyndaǧylarǧa «jaqsy bastyq»[5] bolǧysy keledı, sol sebeptı «jūmys maşinasynyŋ» rölın qolynan şyǧaryp alady.

Kıtap avtorlary: «Adamdardy basqarudyŋ jalǧyz ärı eŋ jaqsy ädısı joq, bıraq basqarudyŋ ärtürlı stilı bar», – dep atap körsetedı. «Bır minuttyq» menedjer» – soŋǧy nätijenı ǧana közdeitın «avtokrat menedjer»[6] men qyzmetkerlerdıŋ qamyn ǧana oilaityn «demokrat menedjer» [7] arasyndaǧy teŋgerımge qol jetkızıp, belortasyn tabuǧa baǧyttalǧan kıtap. Jıgıt üiıne qatty şarşap ärı köŋılı qūlazyp qaitady. Ol «tiımdı menedjer – basqarudyŋ joǧaryda körsetılgen ekı türın özara üilestırıp qoldana aluǧa qabılettı boluy tiıs» degen qorytyndyǧa keledı. Menedjer özın de, qolastyndaǧy adamdardy da özı jūmys ısteitın käsıporynǧa jäne qyzmetkerlerdıŋ özderıne de paidaly bolatyndai etıp basqara bıluı [8] tiıs. Jıgıttıŋ qolynda asa tiımdı basqara bıletın menedjerlerdıŋ şaǧyn tızımı bar edı. Degenmen olardyŋ eşqaisysy jıgıtke özderınıŋ basqaru qūpiialarynyŋ syryn aşyp aitqysy kelmedı.

Sätın salyp, jas jıgıt körşı qalada qolastyndaǧylarǧa da ūnaityn, öz käsıpornyna da ülken tabys äkelıp jürgen «erekşe menedjer»[9] bar ekenın bılıp qalady. «Erekşe menedjer» qyzmetkerlerdı tiımdı basqaru qūpiiasynyŋ syryn aityp beru üşın jıgıtpen kezdesuge kelısedı.  

Erekşe basşyǧa bır minut uaqyt jetedı

Tabandy jıgıt «erekşe menedjerdı» ızdep, keŋsesıne barady. Aman-saulyq sūrasqan soŋ jata-jastanyp äŋgımelesedı. Jıgıt sonda menedjerden qyzmetkerlerdıŋ köŋılın tauyp basqarudyŋ ädısın sūraidy. Menedjer qyzmetkerlerımen uaqtyly kezdesıp tūratynyn aitady. Mūndai kezdesulerde är aptadaǧy jūmystyŋ nätijesı talqylanyp, kelesı aptada atqarylatyn jūmys josparlanady eken. Menedjer ötken aptada  atqarylǧan  şarua talqylanǧanda, tuyndaǧan problemalar anyqtalǧanda jäne qandai ıs oryndauly tiıs ekenı naqtylanǧanǧanda qyzmetkerlerdıŋ pıkırın tyŋdaitynyn [10] aitady. Sodan soŋ bärı bırıgıp kelesı aptanyŋ josparyn jasap, strategiiasyn daiyndaidy. Menedjer jospardy daiyndaǧanda özge adamdar üşın şeşım qabyldaudy [11] qūptamaitynyn aitady.

Jūmysty dūrys ūiymdastyru eŋbek önımdılıgın edäuır joǧarylatady

Käsıporyn jūmysynyŋ tiımdılıgın köteru turaly söz bolǧanda, menedjer jūmysty dūrys ūiymdastyrudyŋ eŋbek önımdılıgın edäuır joǧarylatatynyn [12] atap ötedı. Qyzmetkerlerdıŋ qamyn oilaudan görı, jūmystyŋ nätijelılıgıne basym män beretının menedjerdıŋ sözı jas jıgıttı oilandyryp tastaidy. Sebebı ol osyǧan deiın, joǧaryda atap ötkendei, menedjerlerdıŋ ekı türın kezdestırgen bolatyn. Alaida «erekşe menedjerdıŋ» käsıporyn tiımdılıgı men qyzmetkerlerdıŋ qamyn qamqorlyqty da üilestırıp otyrǧany taŋǧaldyrady. Jūmys nätijesın de aqsatpai, qyzmetkerlerdı nazardan şyǧarmai basşylyq etıp otyrǧany üşın ony «erekşe menedjer» dep ataityn. Kıtap avtorlary nätije men qyzmetkerler bır-bırınen bölek tūrǧan tüsınıkter dep eseptemeidı. Būrynnan belıgılı mınez-qūlyq faktory [13] bar: ärdaiym köterıŋkı köŋıl küide jüretın adamdar ǧana öte jaqsy nätijege jete alady. [14]

Tek bır minut qana uaqytyn jūmsap, qyzmetkerlerdıŋ jūmysynan asa zor nätije köretındıkten de, būl menedjer özın: «Bır minuttyq» menedjermın», – dep sipattaityn edı. Abydyrap qalǧan jıgıt jaqsy nätijege qol jetkızuge bır minuttan artyq uaqyt ketpeitınıne[15] tıptı sene almaidy. Jas jıgıttıŋ qairan qalyp tūrǧanyn körgen menedjer «menıŋ basqaru täsılderımdı būdan da görı tereŋırek zerttesın» degen maqsatpen oǧan: «Menıŋ bırneşe qyzmetkerımmen sūhbattasyp körıŋız», – dep ūsynys jasaidy. Jıgıttıŋ ärbır qyzmetkermen jeke kezdesıp sūhbattasuy üşın menedjer oǧan qolastyndaǧylardyŋ ärbırı turaly tolyq aqparat beredı.

«Qyzmetkerlermen söilesıp bolǧannan keiın qandai da bır sūraqtar tuyndasa, maǧan qaityp kelıp, sūrap aluyŋyzǧa bolady», – deidı jıgıtke. Menedjer, osylaişa, jıgıttıŋ adamdardy basqaru ısın üirenuge qūştarlyǧyn jäne qyzyǧuşylyǧyn joǧary baǧalaidy. Jas jıgıt mister Trenelmen, mister Livaimen jäne missis Braunmen kezdesıp, basqaru ısınıŋ qyr-syryn tereŋırek zertteudı ūiǧarady.  

Bırınşı qūpiia: Erekşe basşy maqsatty bır minutta qoiady

Orta jastaǧy jıgıt aǧasy mister Trenel jıgıttı külımsırep, jyly qarsy aldy, özınıŋ bastyǧyn aty-jönımen emes, jai «bızdıŋ jıgıt» dep atai saldy. Mister Trenel: «Bastyǧymdy öte sirek köremın», – dedı. Mūny estıgen jıgıt būrynǧydan beter qairan qaldy. Kıtap avtorlary Blanşar men Spenser «erekşe menedjerdıŋ» ädıs-täsılderın üşke bölıp, olardy «üş qūpiia» dep ataidy. Sonymen, Mister Trenel «bır minuttyq» menedjerdıŋ» üş qūpiiasy [16] turaly äŋgımelei bastady. Tiımdı menedjer jūmysty eŋ bırınşı qūpiiadan bastaidy: Menedjer bır minuttyŋ ışınde qyzmetkerlerdıŋ aldyna maqsat qoiady. Mister Trenel «erekşe menedjerdıŋ» qyzmetkerlerge jaŋa tapsyrma bergende nemese jaŋa jauapkerşılık jüktegende ärqaşan adamdardyŋ janynan tabylatynyn aitady. Kıtap avtorlary rölder men mındetterdıŋ naqty bölınbeuın [17] köptegen käsıporynǧa tän ortaq problema ekenın atap körsetedı. Sondyqtan, bır minutta aldyǧa maqsat qoiu – qyzmetkerlerdıŋ ıstep jatqan jūmysy men basşylardyŋ olardyŋ ne ıstegenın qalaityndyǧy arasyndaǧy aiyrmaşylyqty [18] naqty aiqyndap beredı. Būlar aiqyndalmaǧan jaǧdaida qyzmetkerler jūmysty köbıne özderınen kütılgennen mülde basqaşa ısteidı. «Bır minuttyq» menedjer qol astyndaǧy qyzmetkerlerge qandai jūmystar atqaryluy tiıs ekenın aitqan sätten bastap nemese qyzmetkerlerdıŋ özderı atqarylatyn jūmystardy kelısıp alǧannan keiın ärbır maqsat qaǧazǧa jazylady, bıraq ol bır betten artyq bolmauy tiıs. [19] Negızgı ideia mynandai – nätijenıŋ 80 paiyzy 20 paiyz maqsatqa bailanysty. Maqsattardyŋ bärın tıze bersek, qyzmetkerler qaisy maqsatqa basymdyq beru kerek ekenın bılmei, şatysyp qaluy mümkın. Bır bette bırneşe negızgı maqsatty tızıp körsetudıŋ özı jetkılıktı.

«Bır minuttyq» menedjer: «Aldaǧy maqsat pen oǧan jetudıŋ jospary baiandalǧanda 250 sözden aspauy kerek jäne kez kelgen qyzmetker ony bır minuttyŋ ışınde oqyp şyǧatyndai boluy tiıs», – dep tūjyrymdaidy. Atqarylatyn ısterdıŋ bärı tüsınıktı boluy üşın jäne älsın-älsın jūmystyŋ barysyn tekserıp tūru [20] üşın maqsattar jazylǧan paraqşanyŋ köşırmelerı menedjerde de, qyzmetkerde de bolǧany jön. Qyzmetkerde mūndai paraqşanyŋ boluy kez kelgen mäselenı şeşu üşın menedjerge jügırıp barmai-aq, öz betınşe problemalardy şeşe beruıne mümkındık beredı.

Mister Trenel jıgıtke öz basynan ötken bır oqiǧany aityp berdı: Ol bastapqyda özınıŋ ne ısteu kerek ekenın şeşe almai qalady, sol sätte «bır minuttyq» menedjer oǧan kömekke keledı. Menedjer oǧan kez kelgen problemanyŋ negızgı özegı bolyp tūrǧan – qyzmetkerdıŋ qalauy men qazırgınıŋ arasyndaǧy aiyrmaşylyqty [21] tüsındırıp beredı. Bıraq menedjer mister Trenelge anyqtalǧan problemany şeşu jolyn aitpaidy. Onyŋ ornyna mister Trenelge sūraqtar qoiu arqyly onyŋ özı şeşım qabyldauyna kömektesedı. Iаǧni, qyzmetker menedjerdıŋ uaqytyn zaia ketırmei,[22] qoiylǧan sūraqtarǧa dūrys jauap berudıŋ nätijesınde qajettı şeşımdı özı tapty. Jas jıgıt mister Trenelge raqmet aityp, bır minuttyq basqarudyŋ özge ekı qūpiiasy turaly sūrady. Mister Trenel kelesı qūpiiany mister Livaidan sūrauǧa keŋes berdı.

Ekınşı qūpiia: Erekşe basşy bır minut boiy maqtaidy

Jas jıgıt mister Livaimen kezdesuge barady. Mister Livai jıgıtke aǧynan jarylady. Mister Livai da, mister Treneldıŋ aitqandaryn qaitalap, jaŋa tapsyrma nemese jauapkerşılık alǧan kezde menedjer jandarynan tabylatynyn aitady. Alǧaşqy kezderı menedjerdıŋ qaşan da jandarynan tabyluy Mister Livaiǧa qolaisyzdau bolǧan eken, sebebı ol: «Menedjer bızdı aŋdyp jür, ol bızge senbeidı», – dep kümändanypty. Kıtap avtorlary: «Qyzmetkerlerdıŋ köbı özderınıŋ qalai jūmys ıstep jatqanyn nemese jūmysyn qalai jaqsartatynyn bılmeidı»,[23] – dep tūjyrymdaidy. Sondyqtan erekşe menedjer ärdaiym qyzmetkerlerınıŋ janynan tabylady.

Alaida menedjer qyzmetkerlerdıŋ jūmysyn qatesın tabu üşın emes, qyzmettı qanşalyqty jaqsy atqaryp jatqanyn köru üşın baqylaidy. Qyzmetkerdıŋ qandai da bır närsenı jaqsy ıstep şyqqanyn körgen sätte menedjer ony bır minut boiy maqtaidy. Mūnyŋ özı qyzmetkerdı jūmysty jaqsy ısteuge yntalandyrady. Menedjer qyzmetkerdı bır minut boiy maqtap tūryp onymen tıkelei bailanys [24] ornatyp, iaǧni qyzmetkerdıŋ közıne tıke qarap, arqasynan qaǧyp oǧan dostyq peiıl körsetedı.

Osy arqyly menedjer qyzmetkerlerge qamqor [25] ekenın, olardyŋ dūrys jūmys ıstegenın, örkendep öskenın qalaitynyn körsetedı. Bır minuttyq madaqtau kezınde qyzmetkerge qaisy jūmysty dūrys atqarǧanyn naqty aitu kerek. Tıptı basqa jūmystardy dūrys atqarmasa da, qyzmetkerdı jaqsy ıstegen bır jūmysy üşın maqtauǧa bolady. Bükıl jūmys jaqsy jürıp jatsa da, bärın jalpylamai-aq, bır jeke jūmysqa bailanysty maqtaǧan jön. [26] Kıtap avtorlarynyŋ aituynşa, menedjer qyzmetkerdı maqtap-marapattaǧanda onyŋ kemşın tūstary qanşalyqty qanyn qainatsa da, olardy eske almaǧany jön. Menedjerdıŋ qoly timei jatsa da, laiyq qyzmetkerdı madaqtauǧa [27] tiıs. Sonda qyzmetker menedjerden bır minuttyq madaqtau estu üşın bar yntasymen eŋbek etuge tyrysady. Jıgıt endı üşınşı qūpiiany bıluge qūmartady. Mister Livai külımsırep, ony missis Braunǧa jıberedı. Endı ol osy qarapaiym ädıs-täsılderdıŋ, şyn mänınde, qalai jüzege asatynyna qyzyǧady. Jas jıgıt hanymmen kezdesuın kelesı künge qaldyrady.

Sonymen, «bır minuttyq» menedjerdıŋ  ekınşı  qūpiiasy:  Bır minuttyq madaqtau. Şyn mänınde, būl – kerı bailanysty qamtamasyz etu qūpiiasy. Menedjer bır minuttyq maqsatty  belgılep  bergennen  keiın  öz qyzmetkerlerınıŋ jūmysyn baqylaidy. Būl qyzmetkerge öz jūmysy jönınde menedjerden öte naqty jäne aiqyn kerı bailanys aluyna [28] mümkındık beredı.

Kıtap avtorlary qyzmetkerlerdıŋ jūmysty dūrys atqarǧanyn atap körsetu öte maŋyzdy dep esepteidı, sebebı mūndai jaǧdaida qyzmetkerler özderın jaqsy sezınedı jäne jaqsy nätijelerge qol jetkızedı.  

Üşınşı qūpiia: Erekşe basşy eskertu jasasa, ony bır minuttan asyrmaidy

  Kelesı künı taŋerteŋ jas jıgıt alpys jas şamasyndaǧy asa bipaz ärı sändı kiıngen Braun hanymnyŋ keŋsesıne barady. Ekeuı äŋgımelesıp otyrǧan kezde missis Braun özı qatelesse ǧana «erekşe menedjerdı» köretının, basqa uaqytta körmeitının aitady. Jıgıt taǧy da qairan qalady, sebebı bır kün būryn ǧana oǧan: «Erekşe menedjer» jūmysty dūrys ıstegen adamdardy özı ızdep tauyp alyp maqtan etedı», – dep edı.

Kıtap avtorlary üşınşı qūpiianyŋ syryn aşyp, «dūrys jūmys ısteu» men «qate jūmys ısteu» tüsınıkterınıŋ arasyndaǧy ūqsastyqtardy [29] körsetedı. Ekı jaǧdaiǧa da dereu kerı bailanys qajet. Jūmys nätijesıne qatysty kerı bailanys – qyzmetkerler üşın eŋ basty yntalandyruşy küş. [30] Menedjer eskertu jasaǧanda qyzmetkerdıŋ jeke tūlǧasyn emes, olardyŋ jūmysy men mınez-qūlqyn nazarǧa aluǧa [31] tiıs. Qyzmetker qatelık jıberse, aqyrzaman ornatudyŋ qajetı joq. Menedjer eskertu jasaǧanda da, maqtaǧanda da tym artyq ketpeuge tiıs. Qyzmetkerge öz qatelıgın tüzetuge mümkındık beru kerek.

Jas jıgıt būl ädıs-täsıldıŋ jūmys ısteitınıne senbeidı. Missis Braun özı qatelık jasaǧan saiyn menedjerdıŋ tez keletının jäne qatelıktıŋ neden, qalai bolǧanyn döp basyp aityp beretının jıgıtke tüsındıredı. Sodan soŋ menedjer nebärı 30 sekundtyŋ ışınde özın ne mazalaitynyn, köŋılı tolmaǧan tūsty Braun hanymǧa jetkızedı. Sol 30 sekundtyŋ özı qyzmetkerge jetkılıktı. Ol özınıŋ qatesın tüsınıp, endıgärı ony qaitalamauǧa tyrysady. Soŋǧy 30 sekundta menedjer öz qyzmetkerıne: «Sızdı bılıktı maman dep esepteimın. Aşulanyp köŋıl tolmai tūrǧanynyŋ jalǧyz sebebı – jıbergen qatelıgıŋızge ǧana bailanysty», – deidı.

Menedjerdıŋ öz qyzmetkerlerımen jaqsy qarym-qatynasta boluynyŋ basty sebebı – ol olarǧa jūmysty taŋbaidy, kerısınşe öz betterınşe ösıp-jetıluıne kömektesedı.[32] Kıtap avtorlary menedjerlerge qyzmetkerlerdı şyn köŋılmen qoldaitynyn körsetu üşın olarmen qol alysuǧa, arqalarynan qaǧuǧa keŋes beredı. Sodan soŋ olardy qoldap-quattap, qoştap demeitınıŋızdı körsetu [33] kerek.

Kompaniiaǧa qadırlı mūndai menedjerdı körıp, jas jıgıt ülken äser alady. Missis Braun jas jıgıtke «erekşe menedjerdıŋ» äzıl-qaljyŋdy oryndy qoldanyp, töŋıregındegı qyzmetkerlerge köterıŋkı köŋıl küi syilaitynyn aitady. Odan soŋ qyzmetker jasalǧan eskertuge qatty renji qoimaidy eken. Köŋılıne kırbıŋ alsa da, qabaǧy tez jazylyp, syn-eskertpe jıgerın qūm etpei, kerısınşe, yntalandyra tüsedı. Este ūstaityn taǧy bır keŋes – eskertu jasady ma, bıttı, ony qaitalai berudıŋ qajetı joq. Sonymen, bır minuttyq basqarudyŋ üşınşı qūpiiasy – bır minuttyq eskertuler. Hanym ülken qatelık jasasa, menedjer mındettı türde oǧan bır minuttyq eskertu jasaidy. Jas jıgıt üş qūpiiasy bar bır minut boiy maqsatty belgıleu, bır minuttyq madaqtau jäne bır minut ışınde eskertu jasau bır minuttyq basqaru ideiasynyŋ qarapaiymdylyǧyna taŋǧalady. Ol endı osy filosofiia nelıkten öte jaqsy jūmys ısteidı degen saualdyŋ syryn aşqysy keledı.  

«Bır minuttyq» maqsat qoiudyŋ maŋyzdylyǧy

  Jas jıgıt qyzmetkerlermen kezdesıp bolǧan soŋ menedjerdıŋ jūmys ısteu filosofiiasyn talqylau üşın onyŋ özımen qaitadan kezdesedı. Ol endı menedjerdıŋ özın ne sebeptı «bır minuttyq» menedjermın» dep ataitynyn jaqsy tüsınedı. Būl menedjer qyzmetkerlerıne qandai jauapkerşılık jükteitının jäne jaqsy jūmysy qandai boluy tiıs ekenın tüsındıru üşın olardyŋ aldyna bır minuttyŋ ışınde maqsat qoiady. Sodan soŋ jūmysty jaqsy ıstep jatqanyn baiqap qalsa, qyzmetkerlerdı bır minut boiy maqtaidy. Eger jaqsy jūmys ısteuge qajettı barlyq bılım-bılıgı bar qyzmetkerler jūmysty dūrys ıstemese, menedjer olarǧa bır minut boiy eskertu jasaidy. «Erekşe menedjer» bır minuttyq maqsat qoiudyŋ ne üşın maŋyzdy ekenın bouling oiynyn mysalǧa ala otyryp tüsındıredı. «Qyzmetkerler özderınıŋ ne ısteuı tiıs ekenın naqty bılse ǧana jūmysqa yntaly bolady», – deidı ol. Bouling oinauşy şardy qolǧa alǧanda aldynda tūrǧan tastyŋ sanyn, qalai közdese tasty köbırek qūlatatynyn bıledı. Adamdar tasty qūlatqanyna mäz bolyp, özderın baqytty sezınedı.

Degenmen, köp kompaniiadaǧy jaǧdai mülde basqaşa. Basşylardyŋ basym bölıgı öz qyzmetkerlerınen qandai nätije kütetının bıledı. Alaida qyzmetkerlerge qandai jūmysty atqaruy tiıs ekenın tüsınetındei etıp naqty aityp beruge uaqyttaryn jūmsaǧysy kelmeidı. «Qyzmetkerler onsyz da bärın özderı bıluı tiıs», – dep esepteidı basşylar. Būny bouling oiynymen salystyratyn bolsaq, bır tüsınıksız jaǧdai tuyndaidy. Oiynşy şardy laqtyruǧa daiyn, bıraq tastar perdenıŋ ar jaǧynda jasyruly tūr. Laqtyrylǧan şar domalap baryp, perdenıŋ ar jaǧyna bır-aq şyǧady da, közden ǧaiyp bolady. Oiynşy tastardyŋ qūlaǧanyn estidı. Bıraq ol qanşa tasty qūlatqanyn bılmeidı. Sol sebeptı bouling oinaudan eşqandai läzzat ala almaidy. Sol siiaqty qyzmetkerlerdıŋ de älgı oiynşy sekıldı öz jūmysyn atqaruǧa yntasy bolmaidy.[34] Qyzmetkerler özderınıŋ qandai nätijege jetkenın naqty bılıp otyrsa ǧana, iaǧni nätije boiynşa kerı bailanys bolsa ǧana, jūmysqa yntaly bolady.

Odan bölek, oiynşy şardy domalatyp jıberedı, sodan soŋ qūlaǧan tastardyŋ dybysyn estıdı dedık. Perdenıŋ syrtynda tūrǧan baqylauşy oiynşyǧa: «Sız ekı kegldı qūlattyŋyz», – deudıŋ ornyna: «Segız tasty qūlata almadyŋyz», – deidı. Kompaniialardyŋ köbınde basşylar osylaişa qyzmetkerlerınıŋ qateleser sätın baǧyp otyrady. Būdan soŋ jas jıgıt menedjerden bır minuttyq madaqtaudyŋ qanşalyqty tiımdı ekenın sūraidy.

Bır minut boiy maqtaudyŋ maŋyzdylyǧy

  Kıtap avtorlary: «Jūmysqa jaŋa ornalasqan qyzmetker basynda ne ısteu kerek ekenın bılmeidı», – dep jazady. Sol sebeptı jaqsy menedjer jaŋa qyzmetkerdı jūmys ornynan tez beiımdelıp ketu üşın üiretıp, onyŋ özındık äleuetın aşuǧa küş salady. Öz kezegınde maqtau adamdardy qanattandyrady.

«Erekşe menedjer» maqtaudyŋ paidasyn kögerşındı qolǧa üiretumen salystyra otyryp tüsındıredı. «Sirkterde jabaiy kögerşındı torǧa sol jaqtaǧy tömengı būryştan enıp, joǧarǧy jaqtaǧy oŋ būryşqa köterılıp, oŋ aiaǧymen tetıktı itertkızıp üiretkende bylai ısteidı. Kögerşındı torǧa kırgızıp, ol jüre bastaityn jerge jaqyn maŋnan syzyq syzylady. Kögerşın sol syzyqty kesıp ötken kezde oǧan marapat retınde jem berıledı. Kögerşın bastapqy syzyqqa oŋai jetetındei jattyqqannan keiın onyŋ aldyna taǧy bır syzyq syzylady. Sodan soŋ kögerşınge būrynǧy üirengen syzyǧynda emes, jaŋa syzyqta jem bere bastaidy.

Būny kögerşınge arnalǧan qysqamerzımdı maqsattardy josparlau [35] ädısı deuge de bolady. Osyndai ädıstermen kögerşındı joǧarǧy jaqtaǧy oŋ būryşqa baryp, oŋ siraǧymen tetıktı iteretındei etıp üiretedı. «Qyzmetkerdı jaŋa mındetterdı oryndauǧa üiretudıŋ de eŋ basty ädısı – onyŋ jaqsyraq atqaratyn bır ısın baiqap, sol ıstı öte tamaşa ıstep üirengenşe jetekşılık etu», – deidı menedjer jas jıgıtke. Taǧy bır mysal, delfinnıŋ öte biıkte ılulı tūrǧan arqannan sekırıp ötuın adamdardy jūmysqa aluymen, öz betınşe jeŋıske jetuge üiretumen salystyruǧa bolady. Aldymen delfindı basseinnıŋ tübınde ornalasqan arqannan sekırıp üiretedı. Delfin arqannan ärbır sekırgen saiyn oǧan jem berıledı. Sodan soŋ arqandy bırte-bırte joǧary kötere beredı. Kıtap avtorlarynyŋ pıkırınşe, jeŋımpaz qyzmetkerdı daiyndaudyŋ basty joly – jaŋadan kelgen qyzmetkerge kömektesıp, ol şaǧyn maqsatqa [36] jetken kezde ony marapattau, sodan soŋ onyŋ aldyna joǧaryraq maqsat qoiu. [37]

Avtorlardyŋ aituynşa, menedjerlerdıŋ basym bölıgı qyzmetkerdıŋ jūmysty dūrys ısteuın [38]kütıp jüredı, solai bolǧanda ǧana ony madaqtaidy. Nätijesınde, adamdardyŋ köbı eşqaşan öte jaqsy qyzmetkerge ainalmaidy. Sebebı basşylardyŋ köbı qalai bolǧanda da qyzmetkerdıŋ jūmysty dūrys ıstemegen sätın tabuǧa tyrysady. Eger kögerşın turaly mysalǧa qaita oralsaq, būny öte ädemı etıp sipattauǧa bolady. Kögerşındı torǧa qamap qoiyp, jem beru üşın älgı qūs tetıktı qaşan iterudı kütıp otyrǧan adamdy köz aldyŋyzǧa elestetıp körıŋızşı. Ol az bolǧandai, tordyŋ ışıne kögerşındı yntalandyru üşın älsın-älsın jazalap tūratyn elektr qūrylǧysyn ornatyp qoiyŋyz. Olai ısteseŋız, kögerşınıŋız adamnyŋ oiyndaǧysyn ıstei almai aqyry aşyǧyp öledı.

Kıtap avtorlary: «Menedjer büitıp basşylyq etse, aqyr aiaǧynda qyzmetkerge qolaisyz jūmys ortasyn [39] qalyptastyrady», – dep esepteidı. Menedjerler olarǧa jūmys ıstetkızu üşın älsın-älsın ūrsyp qoiady. Täjıribesı joq qyzmetkerge kompaniianyŋ odan nenı kütetının tüsındırıp aitu kerek. Ondai qyzmetkerdıŋ aldyna bır minuttyŋ ışınde maqsat qoiu kerek. Sonymen qatar ol bır minuttyq maqtauǧa da mūqtaj bolady.  

Eskertudyŋ jasau bır minuttan aspaǧany jön

  «Erekşe menedjerdıŋ» aituynşa, qyzmetker bır tapsyrmany dūrys oryndamaǧan jaǧdaida oǧan kemşın ketken tūsy tüsındırlıse ǧana eskertu paidaly bolmaq. «Qyzmetkerge onyŋ naşar ıstegen jūmysy keiınırek tüsındırılıp, onyŋ özı de jūmysyna köŋılı tolmai, tūnjyrap jürgen kezınde eskertu jasaudyŋ qajetı joq. Eskertu der kezınde emes, keiınırek jasalsa, basşy men qyzmetkerdıŋ arasy suyp, onyŋ soŋy jūmystaǧy streske [40] äkep soǧady. Mūndai filosofiia eskertu jasaudy ekı bölıkke bölıp qarastyrady. Aldymen jūmysty naşar atqarǧan qyzmetkerge män-jai tüsındırıledı, basşylyqtyŋ köŋılı tolmaityny aitylady. Soŋynan būdan bylai jūmysta jasaǧan qatelıgın qaitalamaityndai qyzmetkerdı sendırıp, ony jıgerlendıredı. «Yntaly qyzmetker körsetkışterın jaqsarta otyryp, baryn salyp jūmys ısteidı», – deidı «erekşe menedjer». «Ärı qatal ärı meiırımdı bolu kerek» degen osy bır erekşe filosofiia [42] sonau ejelgı Qytaidan bastau alǧan», – dep jazady kıtap avtorlary. Aldymen meiırımdı, sosyn qatal bolǧannan görı,  aldymen qatal, sosyn meiırımdı bolǧan tiımdı. Äuelı qatal mınez körsetıp, keiın qoldap-quattaityn basşy qyzmetkerge köbırek ūnaidy eken. Mūndai täsıl basşy men qyzmetkerdıŋ arasyndaǧy eskertu jasalǧannan keiıngı qarym-qatynasyn qalpyna keltırıp qana qoimaidy, sonymen qatar qamqorlyq pen özara syilastyqty saqtap qalady.

«Qol alysu, arqadan qaǧu siiaqty qarapaiym närselerdıŋ özı qyzmetkerdı bır quantyp, eŋsesın köterıp tastaidy. Būndai işaralar qyzmetkerge eskertuden tez aiyǧuǧa, qaitadan jūmysqa qūlşyna kırısuge yntaly boluǧa kömektesedı», – dep tüsındırdı menedjer. Kıtap avtorlary «qyzmetkerlermen öte şynşyl ärı adal bolu menedjerdıŋ küş-quaty» degen pıkırdı alǧa tartady.

Jas jıgıt aqyr aiaǧynda qyzmetkerlerdıŋ ne üşın «bır minuttyq» menedjermen bırge  jūmys ıstegısı keletının tüsındı. Jıgıttıŋ adal köŋılı men ıske qūştarlyǧyn baiqaǧan «erekşe menedjer» onyŋ zor jetıstıkterge jetken qyzmetker boluyna kömekteseiın degen nietpen, jūmysqa kıruge ūsynys jasaidy.   Jaqsy basşy boludyŋ syryn ızdep jürgen jas jıgıt adal jäne jaqsy menedjer öz qyzmetkerlerıne şynaiy qamqor bolyp, özı ülgı körsetuı tiıs ekenın tüsınedı. Sondai-aq ol ärbır qyzmetkerdıŋ jeke jauapkerşılıgın belgılep beruı tiıs. Aqyry aiaǧynda älgı jıgıttıŋ özı «bır minuttyq» menedjer bolady. Ol bır minuttyŋ ışınde maqsat qoiady, bır minut boiy madaqtaidy jäne bır minuttyq eskertuler jasaidy. Onyŋ üstıne jıgıt öz qyzmetkerlerın de däl solai ısteuge tärbieleidı.  

Jaqsydan üirenu – üzdıksız üderıs

  Būl kıtap jas jıgıttıŋ köp jyl ötkennen keiıngı ömırın suretteumen aiaqtalady. Jıgıt ötkenge şolu jasap, bır minuttyq basqaru prinsipterın alǧaş estıgen kezın eske alady. Oǧan būnyŋ bärı köp jyl būryn bolǧan siiaqty körınedı. Ol «bır minuttyq» menedjerden üirengen närsesınıŋ bärın jazyp alǧanyna quanady. Öz jazbasynyŋ köşırmesın jūrtqa taratyp, olardyŋ «bır minuttyq» menedjer bolyp qalyptasuyna kömektesedı. Jas menedjer osy ılım-bılımdı odan ärı qarai tarata alǧanyna quanady. Kompaniiada ısteitın köp adamǧa jazbasyn beru arqyly jıgıt bırneşe tüitkıldı mäselenı şeşedı. Onymen bırge ısteitın ärbır qyzmetker özın qorǧaityn küş bar ekenın sezedı. Ärbır qyzmetker özıne eşkımnıŋ qoqanloqy jasamaitynyn nemese aldap-arbamaitynyn ūǧady, sebebı olar menedjerdıŋ ne ıstegenın jäne ne üşın solai ıstegenın aldyn ala bılıp  otyrady. [43] Ilım-bılımdı  osyndai  qarapaiym  ärı adal jolmen özgelerge taratu menedjerdıŋ köp uaqytyn ünemdeidı jäne jūmysyn jeŋıldetedı.

Sol jıgıttıŋ qol astyndaǧy köptegen qyzmetker uaqyt öte kele «bır minuttyq» menedjer bolyp aldy. Olar da öz kezegınde qol astyndaǧy qyzmetkerlerge özderı üirengendı üiretedı. Kompaniiadaǧy bükıl jūmys tiımdı atqaryla bastaidy. Älgı jıgıt jeke tūlǧa retınde de, menedjer retınde de özıne köŋılı toldy. [44] Onyŋ öz qyzmetkerlerıne körsetken qamqorlyǧy öte köp paida äkeldı. Aqyry aiaǧynda jıgıt özınıŋ asa tiımdı menedjer bolǧanyn tüsındı. Sebebı onyŋ atqarǧan jūmysy kompaniiaǧa da, qyzmetkerlerge de naqty paidasyn tigıze bastady.

Kıtaptyŋ eŋ soŋǧy betınde keiıpker jıgıtke özınıŋ hatşysy telefon soqqany baianadalady. Hatşy jıgıttıŋ öz qyzmetkerlerın qandai jolmen basqaryp otyrǧanyn zerttep, üirengısı kelgen bır boijetkennıŋ onymen kezdesıp, söileskısı keletının habarlaidy. Osylaişa, kıtap avtorlary jaqsydan üirenudıŋ üzdıksız üderıs ekenın meŋzeidı. "Mazmūndama" jobasy boiynşa şyǧarylǧan qazaq tılındegı kıtaptardy Kaspi Gold qosymşasy arqyly satyp aluǧa bolady. https://kaspi.kz/shop/search/?q=%3AallMerchants%3AMazmyndama&at=1   Avtorlar: Kennet Blanşar – ǧylym doktory, ūjymdy basqaru ısı boiynşa älemdegı eŋ yqpaldy sarapşylardyŋ bırı. 2007-2008 jyldary jürgızılgen «Köşbasşylyq bılgırı» halyqaralyq saualnamasynyŋ nätijesı boiynşa Kennet Blanşar ekı jyl qatarynan «Köşbasşylyq bılgırı» ondyǧyna kırdı.  

Joba jetekşısı Şyŋǧys MŪQAN

 

Kıtapta jiı kezdesetın ūǧymdar men tırkesterdıŋ audarmalary:  

  [1] öte köp uaqyt pen asqan yjdaǧattylyq – much time and attention – mnogo vremeni i vnimaniia [2] qyzmetkerlerge jäne olardy basqaruǧa degen közqarasyŋyzdy özgertu – change the way you see or manage your employees – izmenit vaş vzgliad na rabotnikov i upravlenie imi [3] tiımdı menedjer – effective manager – effektivnyi menedjer [4] qolastyndaǧy qyzmetkerler äbden şarşap qaljyraǧanşa jūmys ısteidı – their employees work to the bone – sotrudniki budut rabotat do iznemojeniia [5] jaqsy bastyq – good boss – «priiatnyi» nachalnik [6] avtokrat menedjer – autocratic manager – «avtokratichnyi» menedjer [7] «demokrat menedjer» – democratic manager – «demokratichnyi» menedjer [8] özın de, qolastyndaǧy adamdardy da basqara bılu – manage himself as well as the people he works with – upravliat soboi tak je, kak i liudmi, s kotorymi on rabotaet [9] «erekşe menedjer» – special manager — «osobyi» menedjer [10] qyzmetkerlerdıŋ pıkırın tyŋdau – listen to his people – prisluşivatsia k svoim rabotnikam [11] özge adamdar üşın şeşım qabyldau – taking decisions for other people – priniatie reşenii za drugih liudei [12] jūmysty dūrys ūiymdastyru eŋbek önımdılıgın edäuır joǧarylatady – organized manner of work profoundly raises the level of productivity – organizovannyi sposob raboty znachitelno povyşaet uroven proizvoditelnosti [13] mınez-qūlyq faktory – behavioral factor – povedencheskii faktor [14] köterıŋkı köŋıl küide jüretın adamdar ǧana öte jaqsy nätijege jete alady – people who feel good about themselves can and will produce good results – liudi, kotorye horoşo sebia chuvstvuiut, dobivaiutsia horoşih rezultatov [15] jaqsy nätijege qol jetkızuge bır minuttan artyq uaqyt ketpeidı – getting good results without taking more than a minute – dlia polucheniia horoşih rezultatov trebuetsia ne bolşe minuty [16] «bır minuttyq» menedjerdıŋ» üş qūpiiasy – three secrets of one minute manager – tri sekreta odnominutnogo menedjera [17] rölder men mındetterdıŋ naqty bölınbeuı – lack of clearly defined roles and responsibilities – otsutstvie chetko raspredelennyh rolei i obiazannostei [18] qyzmetkerlerdıŋ ıstep jatqan jūmysy men basşylardyŋ olardyŋ ne ıstegenın qalaityndyǧy arasyndaǧy aiyrmaşylyq – difference in the answers to what people do and what the managers want them to do – raznisa mejdu tem, chto liudi delaiut, i tem, chego menedjery hotiat ot nih dobitsia [19] ärbır maqsat qaǧazǧa jazylady, bıraq ol bır betten artyq bolmauy tiıs –  each goal is recorded on no more than a single page – kajdaia sel zapisyvaetsia, zanimaia ne bolee odnoi stranisy [20] älsın-älsın jūmystyŋ barysyn tekserıp tūru – periodically check the progress – oni periodicheski otslejivat prosess [21] qyzmetkerdıŋ qalauy men qazırgınıŋ arasyndaǧy aiyrmaşylyq – difference between the desired and the actual – raznisa mejdu jelaemym i deistvitelnym [22] menedjerdıŋ uaqytyn zaia ketırmei – without wasting the manager’s time – ne tratia vremia menedjera [23] qyzmetkerlerdıŋ köbı özderınıŋ qalai jūmys ıstep jatqanyn nemese jūmysyn qalai jaqsartatynyn bılmeidı – most people don’t know how they are performing, or how they can improve – bolşinstvo liudei ne znaiut, kak oni rabotaiut, ili kak oni mogut uluchşit rabotu [24] tıkelei bailanys – direct contact – priamoi kontakt [25] menedjer qyzmetkerlerge qamqor – manager cares for the employees – menedjer zabotitsia o sotrudnikah [26] bır jeke jūmysqa bailanysty maqtaǧan jön – personalize the praise to individual performance – olisetvoriat pohvalu individualnoi rabote [27] laiyq qyzmetkerdı madaqtau – praising to the deserving person – hvalit dostoinogo cheloveka [28] menedjerden öte naqty jäne aiqyn kerı bailanys alu – getting a crystal-clear feedback from the manager – poluchenie bezuprechno chetkoi obratnoi sviazi ot menedjera [29] «dūrys jūmys ısteu» men «qate jūmys ısteu» tüsınıkterınıŋ arasyndaǧy ūqsastyqtar – similarity between doing wrong and doing right – shodstvo mejdu poniatiiami «delat nepravilno» i «delat pravilno» [30] jūmys nätijesıne qatysty kerı bailanys – qyzmetkerler üşın eŋ basty yntalandyruşy küş – number one motivator of people is feedback on results – motivatorom nomer odin dlia liudei iavliaetsia obratnaia sviaz po povodu rezultatov [31] eskertu jasaǧanda qyzmetkerdıŋ jeke tūlǧasyn emes, olardyŋ jūmysy men mınez-qūlqyn nazarǧa alu – reprimand is of the actions and behavior, not the person – zamechanie kasaetsia tolko deistvii i povedeniia cheloveka, a ne samogo cheloveka [32] öz betterınşe ösıp-jetıluıne kömektesu – help them grow on their own – pomogat im rasti samostoiatelno [33] olardy qoldap-quattap, qoştap demeitınıŋızdı körsetu – encourage, reassure, and show support – pooşriat, obodriat i demonstrirovat podderjku [34] öz jūmysyn atqaruǧa yntasy bolmau – feel unmotivated to do their work – chuvstvovat sebia nemotivirovannymi dlia vypolneniia raboty [35] qysqamerzımdı maqsattardy josparlau – short-term goals planning – planirovanie kratkosrochnyh selei [36] şaǧyn maqsat – smaller goal – nebolşie seli [37] joǧaryraq maqsat qoiu – setting the goals of another higher level – postanovka selei bolee vysokogo urovnia [38] jūmysty dūrys ısteu – do something exactly right – sdelaet absoliutno pravilno [39] qyzmetkerge qolaisyz jūmys ortasy – hostile environment for the employee to work in – neblagopriiatnaia rabochaia sreda dlia rabotnika [40] jūmystaǧy stress – stress at work – stress na rabote [41] qyzmetkerdıŋ jūmysyna oqtyn-oqtyn aralasyp otyruy tiıs – need of early intervening about someone’s performance – neobhodimost zablagovremennogo vmeşatelstva v chiu-libo rabotu [42] «ärı qatal ärı meiırımdı bolu kerek» filosofiiasy – philosophy of being tough and nice – filosofiia byt «surovym i priiatnym» [43] olar menedjerdıŋ ne ıstegenın jäne ne üşın solai ıstegenın aldyn ala bılıp otyrady – everyone knows beforehand what he is doing and why – kajdyi zaranee znaet, chto menedjer delaet i pochemu [44] älgı jıgıt jeke tūlǧa retınde de, menedjer retınde de özıne köŋılı toldy – he feels good about himself – as a person and as a manager – on dovolen soboi kak lichnostiu i kak menedjerom