«Bir mınýttyq» menedjer» kitaby 37 tilge aýdarylyp, 13 mıllıon tırajben satyldy. Álemdik bestsellerge aınalǵan bul týyndy zeıin qoıyp oqyǵan adamǵa eńbek ónimdiligi men tabysty jedel ulǵaıtýdyń joldaryn, óz jumysyna qanaǵattaný jáne adam retinde ósip-órkendeýdiń ádisterin úıretedi. Ujymdy basqarýdyń eń sony jáne óte tıimdi ádis-tásilderi kórsetilgen, bul eńbek búkil álemdegi top-menedjerlerdiń jumysyna orasan zor paıdasyn tıgizdi. Kitap avtorlary - Kennet Blanshar jáne Spenser Djonson.
Basshynyń kóbi ne qatal, ne jumsaq bolady. Al erekshe basshy qandaı bolady?
Menedjerlerdiń jumysy árdaıym aýyr jáne kúrdeli dep esepteledi. Menedjer atqaratyn búkil jumysty oryndaý úshin óte kóp ýaqyt pen asqan yjdaǵattylyq [1] kerek. Avtorlar asynaý aýyr jumysty bir mınýtta atqaryp shyǵýǵa bolatynyn jazady. Nebári 100 betten aspaıtyn shaǵyn eńbekte qyzmetkerlerge jáne olardy basqarýǵa degen kózqarasty ózgertetin [2] asa qundy maǵlumattar men ujymdy basqarýǵa qatysty tıimdi ádis-tásilder jarııalanǵan.
Kitap qyzyqty ańyz-áńgimelermen sıpattalady. Bul týyndy tıimdi menedjerdi [3] izdegen parasatty jas jigittiń saıahaty týraly áńgimeleıdi. Keıipker sondaı basshynyń qolastynda istegisi keledi. Ózi de sondaı basshy bolǵysy keledi. Aqyldy basshyny izdegen jigit dúnıeniń shartarabyn sharlaıdy. Jol-jónekeı árqıly basshylarmen suhbattasady: memlekettik qyzmetkerlermen, áskerı ofıerlermen, qurylysshylarmen, korporaııalardyń dırektorlarymen, ýnıversıtet rektorlarymen, eh bastyqtarymen, kommýnaldyq qyzmet basshylarymen, qor basqarýshylarymen, dúkenderdiń, qoımalardyń, meıramhanalardyń, bankter men qonaqúılerdiń meńgerýshilerimen, jastarmen de, kárilermen de sóılesedi. Biraq kózi kórgen basshylardyń kóbine kóńili tolmaıdy.
Álgi jigit menedjerlerdiń tek eki túrin kezdestiredi. Birinshisin ol: «Óte qatal ári qatygez», – dep sıpattaıdy. Mundaı menedjerdi tek taza paıda ǵana qyzyqtyrady, sol sebepti onyń qolastyndaǵy qyzmetkerler ózderine unasa da, unamasa da, ábden sharshap qaljyraǵansha jumys isteıdi. [4] Menedjerlerdiń ekinshi túri qolastyndaǵylarǵa «jaqsy bastyq»[5] bolǵysy keledi, sol sebepti «jumys mashınasynyń» rólin qolynan shyǵaryp alady.
Kitap avtorlary: «Adamdardy basqarýdyń jalǵyz ári eń jaqsy ádisi joq, biraq basqarýdyń ártúrli stıli bar», – dep atap kórsetedi. «Bir mınýttyq» menedjer» – sońǵy nátıjeni ǵana kózdeıtin «avtokrat menedjer»[6] men qyzmetkerlerdiń qamyn ǵana oılaıtyn «demokrat menedjer» [7] arasyndaǵy teńgerimge qol jetkizip, belortasyn tabýǵa baǵyttalǵan kitap. Jigit úıine qatty sharshap ári kóńili qulazyp qaıtady. Ol «tıimdi menedjer – basqarýdyń joǵaryda kórsetilgen eki túrin ózara úılestirip qoldana alýǵa qabiletti bolýy tıis» degen qorytyndyǵa keledi. Menedjer ózin de, qolastyndaǵy adamdardy da ózi jumys isteıtin kásiporynǵa jáne qyzmetkerlerdiń ózderine de paıdaly bolatyndaı etip basqara bilýi [8] tıis. Jigittiń qolynda asa tıimdi basqara biletin menedjerlerdiń shaǵyn tizimi bar edi. Degenmen olardyń eshqaısysy jigitke ózderiniń basqarý qupııalarynyń syryn ashyp aıtqysy kelmedi.
Sátin salyp, jas jigit kórshi qalada qolastyndaǵylarǵa da unaıtyn, óz kásipornyna da úlken tabys ákelip júrgen «erekshe menedjer»[9] bar ekenin bilip qalady. «Erekshe menedjer» qyzmetkerlerdi tıimdi basqarý qupııasynyń syryn aıtyp berý úshin jigitpen kezdesýge kelisedi.
Erekshe basshyǵa bir mınýt ýaqyt jetedi
Tabandy jigit «erekshe menedjerdi» izdep, keńsesine barady. Aman-saýlyq surasqan soń jata-jastanyp áńgimelesedi. Jigit sonda menedjerden qyzmetkerlerdiń kóńilin taýyp basqarýdyń ádisin suraıdy. Menedjer qyzmetkerlerimen ýaqtyly kezdesip turatynyn aıtady. Mundaı kezdesýlerde ár aptadaǵy jumystyń nátıjesi talqylanyp, kelesi aptada atqarylatyn jumys josparlanady eken. Menedjer ótken aptada atqarylǵan sharýa talqylanǵanda, týyndaǵan problemalar anyqtalǵanda jáne qandaı is oryndaýly tıis ekeni naqtylanǵanǵanda qyzmetkerlerdiń pikirin tyńdaıtynyn [10] aıtady. Sodan soń bári birigip kelesi aptanyń josparyn jasap, strategııasyn daıyndaıdy. Menedjer jospardy daıyndaǵanda ózge adamdar úshin sheshim qabyldaýdy [11] quptamaıtynyn aıtady.
|
Kásiporyn jumysynyń tıimdiligin kóterý týraly sóz bolǵanda, menedjer jumysty durys uıymdastyrýdyń eńbek ónimdiligin edáýir joǵarylatatynyn [12] atap ótedi. Qyzmetkerlerdiń qamyn oılaýdan góri, jumystyń nátıjeliligine basym mán beretinin menedjerdiń sózi jas jigitti oılandyryp tastaıdy. Sebebi ol osyǵan deıin, joǵaryda atap ótkendeı, menedjerlerdiń eki túrin kezdestirgen bolatyn. Alaıda «erekshe menedjerdiń» kásiporyn tıimdiligi men qyzmetkerlerdiń qamyn qamqorlyqty da úılestirip otyrǵany tańǵaldyrady. Jumys nátıjesin de aqsatpaı, qyzmetkerlerdi nazardan shyǵarmaı basshylyq etip otyrǵany úshin ony «erekshe menedjer» dep ataıtyn. Kitap avtorlary nátıje men qyzmetkerler bir-birinen bólek turǵan túsinikter dep eseptemeıdi. Burynnan beligili minez-qulyq faktory [13] bar: árdaıym kóterińki kóńil kúıde júretin adamdar ǵana óte jaqsy nátıjege jete alady. [14]
Tek bir mınýt qana ýaqytyn jumsap, qyzmetkerlerdiń jumysynan asa zor nátıje kóretindikten de, bul menedjer ózin: «Bir mınýttyq» menedjermin», – dep sıpattaıtyn edi. Abydyrap qalǵan jigit jaqsy nátıjege qol jetkizýge bir mınýttan artyq ýaqyt ketpeıtinine[15] tipti sene almaıdy. Jas jigittiń qaıran qalyp turǵanyn kórgen menedjer «meniń basqarý tásilderimdi budan da góri tereńirek zerttesin» degen maqsatpen oǵan: «Meniń birneshe qyzmetkerimmen suhbattasyp kórińiz», – dep usynys jasaıdy. Jigittiń árbir qyzmetkermen jeke kezdesip suhbattasýy úshin menedjer oǵan qolastyndaǵylardyń árbiri týraly tolyq aqparat beredi.
«Qyzmetkerlermen sóılesip bolǵannan keıin qandaı da bir suraqtar týyndasa, maǵan qaıtyp kelip, surap alýyńyzǵa bolady», – deıdi jigitke. Menedjer, osylaısha, jigittiń adamdardy basqarý isin úırenýge qushtarlyǵyn jáne qyzyǵýshylyǵyn joǵary baǵalaıdy.
Jas jigit mıster Trenelmen, mıster Lıvaımen jáne mıssıs Braýnmen kezdesip, basqarý isiniń qyr-syryn tereńirek zertteýdi uıǵarady.
Birinshi qupııa: Erekshe basshy maqsatty bir mınýtta qoıady
Orta jastaǵy jigit aǵasy mıster Trenel jigitti kúlimsirep, jyly qarsy aldy, óziniń bastyǵyn aty-jónimen emes, jaı «bizdiń jigit» dep ataı saldy. Mıster Trenel: «Bastyǵymdy óte sırek kóremin», – dedi. Muny estigen jigit burynǵydan beter qaıran qaldy.
Kitap avtorlary Blanshar men Spenser «erekshe menedjerdiń» ádis-tásilderin úshke bólip, olardy «úsh qupııa» dep ataıdy. Sonymen, Mıster Trenel «bir mınýttyq» menedjerdiń» úsh qupııasy [16] týraly áńgimeleı bastady. Tıimdi menedjer jumysty eń birinshi qupııadan bastaıdy: Menedjer bir mınýttyń ishinde qyzmetkerlerdiń aldyna maqsat qoıady.
Mıster Trenel «erekshe menedjerdiń» qyzmetkerlerge jańa tapsyrma bergende nemese jańa jaýapkershilik júktegende árqashan adamdardyń janynan tabylatynyn aıtady.
Kitap avtorlary rólder men mindetterdiń naqty bólinbeýin [17] kóptegen kásiporynǵa tán ortaq problema ekenin atap kórsetedi.
Sondyqtan, bir mınýtta aldyǵa maqsat qoıý – qyzmetkerlerdiń istep jatqan jumysy men basshylardyń olardyń ne istegenin qalaıtyndyǵy arasyndaǵy aıyrmashylyqty [18] naqty aıqyndap beredi. Bular aıqyndalmaǵan jaǵdaıda qyzmetkerler jumysty kóbine ózderinen kútilgennen múlde basqasha isteıdi.
«Bir mınýttyq» menedjer qol astyndaǵy qyzmetkerlerge qandaı jumystar atqarylýy tıis ekenin aıtqan sátten bastap nemese qyzmetkerlerdiń ózderi atqarylatyn jumystardy kelisip alǵannan keıin árbir maqsat qaǵazǵa jazylady, biraq ol bir betten artyq bolmaýy tıis. [19] Negizgi ıdeıa mynandaı – nátıjeniń 80 paıyzy 20 paıyz maqsatqa baılanysty. Maqsattardyń bárin tize bersek, qyzmetkerler qaısy maqsatqa basymdyq berý kerek ekenin bilmeı, shatysyp qalýy múmkin. Bir bette birneshe negizgi maqsatty tizip kórsetýdiń ózi jetkilikti.
«Bir mınýttyq» menedjer: «Aldaǵy maqsat pen oǵan jetýdiń jospary baıandalǵanda 250 sózden aspaýy kerek jáne kez kelgen qyzmetker ony bir mınýttyń ishinde oqyp shyǵatyndaı bolýy tıis», – dep tujyrymdaıdy. Atqarylatyn isterdiń bári túsinikti bolýy úshin jáne álsin-álsin jumystyń barysyn tekserip turý [20] úshin maqsattar jazylǵan paraqshanyń kóshirmeleri menedjerde de, qyzmetkerde de bolǵany jón. Qyzmetkerde mundaı paraqshanyń bolýy kez kelgen máseleni sheshý úshin menedjerge júgirip barmaı-aq, óz betinshe problemalardy sheshe berýine múmkindik beredi.
Mıster Trenel jigitke óz basynan ótken bir oqıǵany aıtyp berdi: Ol bastapqyda óziniń ne isteý kerek ekenin sheshe almaı qalady, sol sátte «bir mınýttyq» menedjer oǵan kómekke keledi. Menedjer oǵan kez kelgen problemanyń negizgi ózegi bolyp turǵan – qyzmetkerdiń qalaýy men qazirginiń arasyndaǵy aıyrmashylyqty [21] túsindirip beredi. Biraq menedjer mıster Trenelge anyqtalǵan problemany sheshý jolyn aıtpaıdy. Onyń ornyna mıster Trenelge suraqtar qoıý arqyly onyń ózi sheshim qabyldaýyna kómektesedi. Iaǵnı, qyzmetker menedjerdiń ýaqytyn zaıa ketirmeı,[22] qoıylǵan suraqtarǵa durys jaýap berýdiń nátıjesinde qajetti sheshimdi ózi tapty.
Jas jigit mıster Trenelge raqmet aıtyp, bir mınýttyq basqarýdyń ózge eki qupııasy týraly surady. Mıster Trenel kelesi qupııany mıster Lıvaıdan suraýǵa keńes berdi.
Ekinshi qupııa: Erekshe basshy bir mınýt boıy maqtaıdy
Jas jigit mıster Lıvaımen kezdesýge barady. Mıster Lıvaı jigitke aǵynan jarylady. Mıster Lıvaı da, mıster Treneldiń aıtqandaryn qaıtalap, jańa tapsyrma nemese jaýapkershilik alǵan kezde menedjer jandarynan tabylatynyn aıtady. Alǵashqy kezderi menedjerdiń qashan da jandarynan tabylýy Mıster Lıvaıǵa qolaısyzdaý bolǵan eken, sebebi ol: «Menedjer bizdi ańdyp júr, ol bizge senbeıdi», – dep kúmándanypty.
Kitap avtorlary: «Qyzmetkerlerdiń kóbi ózderiniń qalaı jumys istep jatqanyn nemese jumysyn qalaı jaqsartatynyn bilmeıdi»,[23] – dep tujyrymdaıdy. Sondyqtan erekshe menedjer árdaıym qyzmetkerleriniń janynan tabylady.
Alaıda menedjer qyzmetkerlerdiń jumysyn qatesin tabý úshin emes, qyzmetti qanshalyqty jaqsy atqaryp jatqanyn kórý úshin baqylaıdy. Qyzmetkerdiń qandaı da bir nárseni jaqsy istep shyqqanyn kórgen sátte menedjer ony bir mınýt boıy maqtaıdy. Munyń ózi qyzmetkerdi jumysty jaqsy isteýge yntalandyrady. Menedjer qyzmetkerdi bir mınýt boıy maqtap turyp onymen tikeleı baılanys [24] ornatyp, ıaǵnı qyzmetkerdiń kózine tike qarap, arqasynan qaǵyp oǵan dostyq peıil kórsetedi.
Osy arqyly menedjer qyzmetkerlerge qamqor [25] ekenin, olardyń durys jumys istegenin, órkendep óskenin qalaıtynyn kórsetedi. Bir mınýttyq madaqtaý kezinde qyzmetkerge qaısy jumysty durys atqarǵanyn naqty aıtý kerek. Tipti basqa jumystardy durys atqarmasa da, qyzmetkerdi jaqsy istegen bir jumysy úshin maqtaýǵa bolady. Búkil jumys jaqsy júrip jatsa da, bárin jalpylamaı-aq, bir jeke jumysqa baılanysty maqtaǵan jón. [26]
Kitap avtorlarynyń aıtýynsha, menedjer qyzmetkerdi maqtap-marapattaǵanda onyń kemshin tustary qanshalyqty qanyn qaınatsa da, olardy eske almaǵany jón. Menedjerdiń qoly tımeı jatsa da, laıyq qyzmetkerdi madaqtaýǵa [27] tıis.
Sonda qyzmetker menedjerden bir mınýttyq madaqtaý estý úshin bar yntasymen eńbek etýge tyrysady.
Jigit endi úshinshi qupııany bilýge qumartady. Mıster Lıvaı kúlimsirep, ony mıssıs Braýnǵa jiberedi. Endi ol osy qarapaıym ádis-tásilderdiń, shyn máninde, qalaı júzege asatynyna qyzyǵady.
Jas jigit hanymmen kezdesýin kelesi kúnge qaldyrady.
Sonymen, «bir mınýttyq» menedjerdiń ekinshi qupııasy: Bir mınýttyq madaqtaý. Shyn máninde, bul – keri baılanysty qamtamasyz etý qupııasy. Menedjer bir mınýttyq maqsatty belgilep bergennen keıin óz qyzmetkerleriniń jumysyn baqylaıdy. Bul qyzmetkerge óz jumysy jóninde menedjerden óte naqty jáne aıqyn keri baılanys alýyna [28] múmkindik beredi.
Kitap avtorlary qyzmetkerlerdiń jumysty durys atqarǵanyn atap kórsetý óte mańyzdy dep esepteıdi, sebebi mundaı jaǵdaıda qyzmetkerler ózderin jaqsy sezinedi jáne jaqsy nátıjelerge qol jetkizedi.
Úshinshi qupııa: Erekshe basshy eskertý jasasa, ony bir mınýttan asyrmaıdy
Kelesi kúni tańerteń jas jigit alpys jas shamasyndaǵy asa bıpaz ári sándi kıingen Braýn hanymnyń keńsesine barady.
Ekeýi áńgimelesip otyrǵan kezde mıssıs Braýn ózi qatelesse ǵana «erekshe menedjerdi» kóretinin, basqa ýaqytta kórmeıtinin aıtady. Jigit taǵy da qaıran qalady, sebebi bir kún buryn ǵana oǵan: «Erekshe menedjer» jumysty durys istegen adamdardy ózi izdep taýyp alyp maqtan etedi», – dep edi.
Kitap avtorlary úshinshi qupııanyń syryn ashyp, «durys jumys isteý» men «qate jumys isteý» túsinikteriniń arasyndaǵy uqsastyqtardy [29] kórsetedi. Eki jaǵdaıǵa da dereý keri baılanys qajet. Jumys nátıjesine qatysty keri baılanys – qyzmetkerler úshin eń basty yntalandyrýshy kúsh. [30] Menedjer eskertý jasaǵanda qyzmetkerdiń jeke tulǵasyn emes, olardyń jumysy men minez-qulqyn nazarǵa alýǵa [31] tıis. Qyzmetker qatelik jiberse, aqyrzaman ornatýdyń qajeti joq. Menedjer eskertý jasaǵanda da, maqtaǵanda da tym artyq ketpeýge tıis. Qyzmetkerge óz qateligin túzetýge múmkindik berý kerek.
Jas jigit bul ádis-tásildiń jumys isteıtinine senbeıdi. Mıssıs Braýn ózi qatelik jasaǵan saıyn menedjerdiń tez keletinin jáne qateliktiń neden, qalaı bolǵanyn dóp basyp aıtyp beretinin jigitke túsindiredi. Sodan soń menedjer nebári 30 sekýndtyń ishinde ózin ne mazalaıtynyn, kóńili tolmaǵan tusty Braýn hanymǵa jetkizedi. Sol 30 sekýndtyń ózi qyzmetkerge jetkilikti. Ol óziniń qatesin túsinip, endigári ony qaıtalamaýǵa tyrysady.
Sońǵy 30 sekýndta menedjer óz qyzmetkerine: «Sizdi bilikti maman dep esepteımin. Ashýlanyp kóńil tolmaı turǵanynyń jalǵyz sebebi – jibergen qateligińizge ǵana baılanysty», – deıdi.
Menedjerdiń óz qyzmetkerlerimen jaqsy qarym-qatynasta bolýynyń basty sebebi – ol olarǵa jumysty tańbaıdy, kerisinshe óz betterinshe ósip-jetilýine kómektesedi.[32] Kitap avtorlary menedjerlerge qyzmetkerlerdi shyn kóńilmen qoldaıtynyn kórsetý úshin olarmen qol alysýǵa, arqalarynan qaǵýǵa keńes beredi. Sodan soń olardy qoldap-qýattap, qoshtap demeıtinińizdi kórsetý [33] kerek.
Kompanııaǵa qadirli mundaı menedjerdi kórip, jas jigit úlken áser alady. Mıssıs Braýn jas jigitke «erekshe menedjerdiń» ázil-qaljyńdy oryndy qoldanyp, tóńiregindegi qyzmetkerlerge kóterińki kóńil kúı syılaıtynyn aıtady.
Odan soń qyzmetker jasalǵan eskertýge qatty renjı qoımaıdy eken. Kóńiline kirbiń alsa da, qabaǵy tez jazylyp, syn-eskertpe jigerin qum etpeı, kerisinshe, yntalandyra túsedi. Este ustaıtyn taǵy bir keńes – eskertý jasady ma, bitti, ony qaıtalaı berýdiń qajeti joq.
Sonymen, bir mınýttyq basqarýdyń úshinshi qupııasy – bir mınýttyq eskertýler. Hanym úlken qatelik jasasa, menedjer mindetti túrde oǵan bir mınýttyq eskertý jasaıdy.
Jas jigit úsh qupııasy bar bir mınýt boıy maqsatty belgileý, bir mınýttyq madaqtaý jáne bir mınýt ishinde eskertý jasaý bir mınýttyq basqarý ıdeıasynyń qarapaıymdylyǵyna tańǵalady. Ol endi osy fılosofııa nelikten óte jaqsy jumys isteıdi degen saýaldyń syryn ashqysy keledi.
«Bir mınýttyq» maqsat qoıýdyń mańyzdylyǵy
Jas jigit qyzmetkerlermen kezdesip bolǵan soń menedjerdiń jumys isteý fılosofııasyn talqylaý úshin onyń ózimen qaıtadan kezdesedi. Ol endi menedjerdiń ózin ne sebepti «bir mınýttyq» menedjermin» dep ataıtynyn jaqsy túsinedi. Bul menedjer qyzmetkerlerine qandaı jaýapkershilik júkteıtinin jáne jaqsy jumysy qandaı bolýy tıis ekenin túsindirý úshin olardyń aldyna bir mınýttyń ishinde maqsat qoıady. Sodan soń jumysty jaqsy istep jatqanyn baıqap qalsa, qyzmetkerlerdi bir mınýt boıy maqtaıdy. Eger jaqsy jumys isteýge qajetti barlyq bilim-biligi bar qyzmetkerler jumysty durys istemese, menedjer olarǵa bir mınýt boıy eskertý jasaıdy.
«Erekshe menedjer» bir mınýttyq maqsat qoıýdyń ne úshin mańyzdy ekenin boýlıng oıynyn mysalǵa ala otyryp túsindiredi.
«Qyzmetkerler ózderiniń ne isteýi tıis ekenin naqty bilse ǵana jumysqa yntaly bolady», – deıdi ol. Boýlıng oınaýshy shardy qolǵa alǵanda aldynda turǵan tastyń sanyn, qalaı kózdese tasty kóbirek qulatatynyn biledi. Adamdar tasty qulatqanyna máz bolyp, ózderin baqytty sezinedi.
Degenmen, kóp kompanııadaǵy jaǵdaı múlde basqasha. Basshylardyń basym bóligi óz qyzmetkerlerinen qandaı nátıje kútetinin biledi. Alaıda qyzmetkerlerge qandaı jumysty atqarýy tıis ekenin túsinetindeı etip naqty aıtyp berýge ýaqyttaryn jumsaǵysy kelmeıdi. «Qyzmetkerler onsyz da bárin ózderi bilýi tıis», – dep esepteıdi basshylar. Buny boýlıng oıynymen salystyratyn bolsaq, bir túsiniksiz jaǵdaı týyndaıdy. Oıynshy shardy laqtyrýǵa daıyn, biraq tastar perdeniń ar jaǵynda jasyrýly tur. Laqtyrylǵan shar domalap baryp, perdeniń ar jaǵyna bir-aq shyǵady da, kózden ǵaıyp bolady. Oıynshy tastardyń qulaǵanyn estıdi. Biraq ol qansha tasty qulatqanyn bilmeıdi. Sol sebepti boýlıng oınaýdan eshqandaı lázzat ala almaıdy. Sol sııaqty qyzmetkerlerdiń de álgi oıynshy sekildi óz jumysyn atqarýǵa yntasy bolmaıdy.[34] Qyzmetkerler ózderiniń qandaı nátıjege jetkenin naqty bilip otyrsa ǵana, ıaǵnı nátıje boıynsha keri baılanys bolsa ǵana, jumysqa yntaly bolady.
Odan bólek, oıynshy shardy domalatyp jiberedi, sodan soń qulaǵan tastardyń dybysyn estidi dedik. Perdeniń syrtynda turǵan baqylaýshy oıynshyǵa: «Siz eki kegldi qulattyńyz», – deýdiń ornyna: «Segiz tasty qulata almadyńyz», – deıdi. Kompanııalardyń kóbinde basshylar osylaısha qyzmetkerleriniń qateleser sátin baǵyp otyrady.
Budan soń jas jigit menedjerden bir mınýttyq madaqtaýdyń qanshalyqty tıimdi ekenin suraıdy.
Bir mınýt boıy maqtaýdyń mańyzdylyǵy
Kitap avtorlary: «Jumysqa jańa ornalasqan qyzmetker basynda ne isteý kerek ekenin bilmeıdi», – dep jazady. Sol sebepti jaqsy menedjer jańa qyzmetkerdi jumys ornynan tez beıimdelip ketý úshin úıretip, onyń ózindik áleýetin ashýǵa kúsh salady. Óz kezeginde maqtaý adamdardy qanattandyrady.
«Erekshe menedjer» maqtaýdyń paıdasyn kógershindi qolǵa úıretýmen salystyra otyryp túsindiredi. «ırkterde jabaıy kógershindi torǵa sol jaqtaǵy tómengi buryshtan enip, joǵarǵy jaqtaǵy oń buryshqa kóterilip, oń aıaǵymen tetikti ıtertkizip úıretkende bylaı isteıdi. Kógershindi torǵa kirgizip, ol júre bastaıtyn jerge jaqyn mańnan syzyq syzylady. Kógershin sol syzyqty kesip ótken kezde oǵan marapat retinde jem beriledi. Kógershin bastapqy syzyqqa ońaı jetetindeı jattyqqannan keıin onyń aldyna taǵy bir syzyq syzylady. Sodan soń kógershinge burynǵy úırengen syzyǵynda emes, jańa syzyqta jem bere bastaıdy.
Buny kógershinge arnalǵan qysqamerzimdi maqsattardy josparlaý [35] ádisi deýge de bolady. Osyndaı ádistermen kógershindi joǵarǵy jaqtaǵy oń buryshqa baryp, oń sıraǵymen tetikti ıteretindeı etip úıretedi.
«Qyzmetkerdi jańa mindetterdi oryndaýǵa úıretýdiń de eń basty ádisi – onyń jaqsyraq atqaratyn bir isin baıqap, sol isti óte tamasha istep úırengenshe jetekshilik etý», – deıdi menedjer jas jigitke.
Taǵy bir mysal, delfınniń óte bıikte ilýli turǵan arqannan sekirip ótýin adamdardy jumysqa alýymen, óz betinshe jeńiske jetýge úıretýmen salystyrýǵa bolady. Aldymen delfındi basseınniń túbinde ornalasqan arqannan sekirip úıretedi. Delfın arqannan árbir sekirgen saıyn oǵan jem beriledi. Sodan soń arqandy birte-birte joǵary kótere beredi.
Kitap avtorlarynyń pikirinshe, jeńimpaz qyzmetkerdi daıyndaýdyń basty joly – jańadan kelgen qyzmetkerge kómektesip, ol shaǵyn maqsatqa [36] jetken kezde ony marapattaý, sodan soń onyń aldyna joǵaryraq maqsat qoıý. [37]
Avtorlardyń aıtýynsha, menedjerlerdiń basym bóligi qyzmetkerdiń jumysty durys isteýin [38]kútip júredi, solaı bolǵanda ǵana ony madaqtaıdy. Nátıjesinde, adamdardyń kóbi eshqashan óte jaqsy qyzmetkerge aınalmaıdy. Sebebi basshylardyń kóbi qalaı bolǵanda da qyzmetkerdiń jumysty durys istemegen sátin tabýǵa tyrysady. Eger kógershin týraly mysalǵa qaıta oralsaq, buny óte ádemi etip sıpattaýǵa bolady. Kógershindi torǵa qamap qoıyp, jem berý úshin álgi qus tetikti qashan ıterýdi kútip otyrǵan adamdy kóz aldyńyzǵa elestetip kórińizshi. Ol az bolǵandaı, tordyń ishine kógershindi yntalandyrý úshin álsin-álsin jazalap turatyn elektr qurylǵysyn ornatyp qoıyńyz. Olaı isteseńiz, kógershinińiz adamnyń oıyndaǵysyn isteı almaı aqyry ashyǵyp óledi.
Kitap avtorlary: «Menedjer búıtip basshylyq etse, aqyr aıaǵynda qyzmetkerge qolaısyz jumys ortasyn [39] qalyptastyrady», – dep esepteıdi. Menedjerler olarǵa jumys istetkizý úshin álsin-álsin ursyp qoıady.
Tájirıbesi joq qyzmetkerge kompanııanyń odan neni kútetinin túsindirip aıtý kerek. Ondaı qyzmetkerdiń aldyna bir mınýttyń ishinde maqsat qoıý kerek. Sonymen qatar ol bir mınýttyq maqtaýǵa da muqtaj bolady.
Eskertýdyń jasaý bir mınýttan aspaǵany jón
«Erekshe menedjerdiń» aıtýynsha, qyzmetker bir tapsyrmany durys oryndamaǵan jaǵdaıda oǵan kemshin ketken tusy túsindirlise ǵana eskertý paıdaly bolmaq. «Qyzmetkerge onyń nashar istegen jumysy keıinirek túsindirilip, onyń ózi de jumysyna kóńili tolmaı, tunjyrap júrgen kezinde eskertý jasaýdyń qajeti joq. Eskertý der kezinde emes, keıinirek jasalsa, basshy men qyzmetkerdiń arasy sýyp, onyń sońy jumystaǵy streske [40] ákep soǵady.
Mundaı fılosofııa eskertý jasaýdy eki bólikke bólip qarastyrady. Aldymen jumysty nashar atqarǵan qyzmetkerge mán-jaı túsindiriledi, basshylyqtyń kóńili tolmaıtyny aıtylady. Sońynan budan bylaı jumysta jasaǵan qateligin qaıtalamaıtyndaı qyzmetkerdi sendirip, ony jigerlendiredi.
«Yntaly qyzmetker kórsetkishterin jaqsarta otyryp, baryn salyp jumys isteıdi», – deıdi «erekshe menedjer».
«Ári qatal ári meıirimdi bolý kerek» degen osy bir erekshe fılosofııa [42] sonaý ejelgi Qytaıdan bastaý alǵan», – dep jazady kitap avtorlary.
Aldymen meıirimdi, sosyn qatal bolǵannan góri, aldymen qatal, sosyn meıirimdi bolǵan tıimdi. Áýeli qatal minez kórsetip, keıin qoldap-qýattaıtyn basshy qyzmetkerge kóbirek unaıdy eken.
Mundaı tásil basshy men qyzmetkerdiń arasyndaǵy eskertý jasalǵannan keıingi qarym-qatynasyn qalpyna keltirip qana qoımaıdy, sonymen qatar qamqorlyq pen ózara syılastyqty saqtap qalady.
«Qol alysý, arqadan qaǵý sııaqty qarapaıym nárselerdiń ózi qyzmetkerdi bir qýantyp, eńsesin kóterip tastaıdy. Bundaı ısharalar qyzmetkerge eskertýden tez aıyǵýǵa, qaıtadan jumysqa qulshyna kirisýge yntaly bolýǵa kómektesedi», – dep túsindirdi menedjer. Kitap avtorlary «qyzmetkerlermen óte shynshyl ári adal bolý menedjerdiń kúsh-qýaty» degen pikirdi alǵa tartady.
Jas jigit aqyr aıaǵynda qyzmetkerlerdiń ne úshin «bir mınýttyq» menedjermen birge jumys istegisi keletinin túsindi. Jigittiń adal kóńili men iske qushtarlyǵyn baıqaǵan «erekshe menedjer» onyń zor jetistikterge jetken qyzmetker bolýyna kómekteseıin degen nıetpen, jumysqa kirýge usynys jasaıdy.
Jaqsy basshy bolýdyń syryn izdep júrgen jas jigit adal jáne jaqsy menedjer óz qyzmetkerlerine shynaıy qamqor bolyp, ózi úlgi kórsetýi tıis ekenin túsinedi. Sondaı-aq ol árbir qyzmetkerdiń jeke jaýapkershiligin belgilep berýi tıis. Aqyry aıaǵynda álgi jigittiń ózi «bir mınýttyq» menedjer bolady. Ol bir mınýttyń ishinde maqsat qoıady, bir mınýt boıy madaqtaıdy jáne bir mınýttyq eskertýler jasaıdy. Onyń ústine jigit óz qyzmetkerlerin de dál solaı isteýge tárbıeleıdi.
Jaqsydan úırený – úzdiksiz úderis
Bul kitap jas jigittiń kóp jyl ótkennen keıingi ómirin sýretteýmen aıaqtalady. Jigit ótkenge sholý jasap, bir mınýttyq basqarý prınıpterin alǵash estigen kezin eske alady. Oǵan bunyń bári kóp jyl buryn bolǵan sııaqty kórinedi. Ol «bir mınýttyq» menedjerden úırengen nársesiniń bárin jazyp alǵanyna qýanady. Óz jazbasynyń kóshirmesin jurtqa taratyp, olardyń «bir mınýttyq» menedjer bolyp qalyptasýyna kómektesedi.
Jas menedjer osy ilim-bilimdi odan ári qaraı tarata alǵanyna qýanady. Kompanııada isteıtin kóp adamǵa jazbasyn berý arqyly jigit birneshe túıtkildi máseleni sheshedi.
Onymen birge isteıtin árbir qyzmetker ózin qorǵaıtyn kúsh bar ekenin sezedi. Árbir qyzmetker ózine eshkimniń qoqanloqy jasamaıtynyn nemese aldap-arbamaıtynyn uǵady, sebebi olar menedjerdiń ne istegenin jáne ne úshin solaı istegenin aldyn ala bilip otyrady. [43] Ilim-bilimdi osyndaı qarapaıym ári adal jolmen ózgelerge taratý menedjerdiń kóp ýaqytyn únemdeıdi jáne jumysyn jeńildetedi.
Sol jigittiń qol astyndaǵy kóptegen qyzmetker ýaqyt óte kele «bir mınýttyq» menedjer bolyp aldy. Olar da óz kezeginde qol astyndaǵy qyzmetkerlerge ózderi úırengendi úıretedi. Kompanııadaǵy búkil jumys tıimdi atqaryla bastaıdy. Álgi jigit jeke tulǵa retinde de, menedjer retinde de ózine kóńili toldy. [44] Onyń óz qyzmetkerlerine kórsetken qamqorlyǵy óte kóp paıda ákeldi. Aqyry aıaǵynda jigit óziniń asa tıimdi menedjer bolǵanyn túsindi. Sebebi onyń atqarǵan jumysy kompanııaǵa da, qyzmetkerlerge de naqty paıdasyn tıgize bastady.
Kitaptyń eń sońǵy betinde keıipker jigitke óziniń hatshysy telefon soqqany baıanadalady. Hatshy jigittiń óz qyzmetkerlerin qandaı jolmen basqaryp otyrǵanyn zerttep, úırengisi kelgen bir boıjetkenniń onymen kezdesip, sóıleskisi keletinin habarlaıdy. Osylaısha, kitap avtorlary jaqsydan úırenýdiń úzdiksiz úderis ekenin meńzeıdi.
"Mazmundama" jobasy boıynsha shyǵarylǵan qazaq tilindegi kitaptardy Kaspi Gold qosymshasy arqyly satyp alýǵa bolady.
https://kaspi.kz/shop/search/?q=%3AallMerchants%3AMazmyndama&at=1
Avtorlar:
Kennet Blanshar – ǵylym doktory, ujymdy basqarý isi boıynsha álemdegi eń yqpaldy sarapshylardyń biri. 2007-2008 jyldary júrgizilgen «Kóshbasshylyq bilgiri» halyqaralyq saýalnamasynyń nátıjesi boıynsha Kennet Blanshar eki jyl qatarynan «Kóshbasshylyq bilgiri» ondyǵyna kirdi.
Joba jetekshisi Shyńǵys MUQAN
Kitapta jıi kezdesetin uǵymdar men tirkesterdiń aýdarmalary:
[1] óte kóp ýaqyt pen asqan yjdaǵattylyq – much time and attention – mnogo vremenı ı vnımanııa
[2] qyzmetkerlerge jáne olardy basqarýǵa degen kózqarasyńyzdy ózgertý – change the way you see or manage your employees – ızmenıt vash vzglıad na rabotnıkov ı ýpravlenıe ımı
[3] tıimdi menedjer – effective manager – effektıvnyı menedjer
[4] qolastyndaǵy qyzmetkerler ábden sharshap qaljyraǵansha jumys isteıdi – their employees work to the bone – sotrýdnıkı býdýt rabotat do ıznemojenııa
[5] jaqsy bastyq – good boss – «prııatnyı» nachalnık
[6] avtokrat menedjer – autocratic manager – «avtokratıchnyı» menedjer
[7] «demokrat menedjer» – democratic manager – «demokratıchnyı» menedjer
[8] ózin de, qolastyndaǵy adamdardy da basqara bilý – manage himself as well as the people he works with – ýpravlıat soboı tak je, kak ı lıýdmı, s kotorymı on rabotaet
[9] «erekshe menedjer» – special manager — «osobyı» menedjer
[10] qyzmetkerlerdiń pikirin tyńdaý – listen to his people – prıslýshıvatsıa k svoım rabotnıkam
[11] ózge adamdar úshin sheshim qabyldaý – taking decisions for other people – prınıatıe reshenıı za drýgıh lıýdeı
[12] jumysty durys uıymdastyrý eńbek ónimdiligin edáýir joǵarylatady – organized manner of work profoundly raises the level of productivity – organızovannyı sposob raboty znachıtelno povyshaet ýroven proızvodıtelnostı
[13] minez-qulyq faktory – behavioral factor – povedencheskıı faktor
[14] kóterińki kóńil kúıde júretin adamdar ǵana óte jaqsy nátıjege jete alady – people who feel good about themselves can and will produce good results – lıýdı, kotorye horosho sebıa chývstvýıýt, dobıvaıýtsıa horoshıh rezýltatov
[15] jaqsy nátıjege qol jetkizýge bir mınýttan artyq ýaqyt ketpeıdi – getting good results without taking more than a minute – dlıa polýchenııa horoshıh rezýltatov trebýetsıa ne bolshe mınýty
[16] «bir mınýttyq» menedjerdiń» úsh qupııasy – three secrets of one minute manager – trı sekreta odnomınýtnogo menedjera
[17] rólder men mindetterdiń naqty bólinbeýi – lack of clearly defined roles and responsibilities – otsýtstvıe chetko raspredelennyh roleı ı obıazannosteı
[18] qyzmetkerlerdiń istep jatqan jumysy men basshylardyń olardyń ne istegenin qalaıtyndyǵy arasyndaǵy aıyrmashylyq – difference in the answers to what people do and what the managers want them to do – raznıa mejdý tem, chto lıýdı delaıýt, ı tem, chego menedjery hotıat ot nıh dobıtsıa
[19] árbir maqsat qaǵazǵa jazylady, biraq ol bir betten artyq bolmaýy tıis – each goal is recorded on no more than a single page – kajdaıa el zapısyvaetsıa, zanımaıa ne bolee odnoı stranıy
[20] álsin-álsin jumystyń barysyn tekserip turý – periodically check the progress – onı perıodıcheskı otslejıvat proess
[21] qyzmetkerdiń qalaýy men qazirginiń arasyndaǵy aıyrmashylyq – difference between the desired and the actual – raznıa mejdý jelaemym ı deıstvıtelnym
[22] menedjerdiń ýaqytyn zaıa ketirmeı – without wasting the manager’s time – ne tratıa vremıa menedjera
[23] qyzmetkerlerdiń kóbi ózderiniń qalaı jumys istep jatqanyn nemese jumysyn qalaı jaqsartatynyn bilmeıdi – most people don’t know how they are performing, or how they can improve – bolshınstvo lıýdeı ne znaıýt, kak onı rabotaıýt, ılı kak onı mogýt ýlýchshıt rabotý
[24] tikeleı baılanys – direct contact – prıamoı kontakt
[25] menedjer qyzmetkerlerge qamqor – manager cares for the employees – menedjer zabotıtsıa o sotrýdnıkah
[26] bir jeke jumysqa baılanysty maqtaǵan jón – personalize the praise to individual performance – olıetvorıat pohvalý ındıvıdýalnoı rabote
[27] laıyq qyzmetkerdi madaqtaý – praising to the deserving person – hvalıt dostoınogo cheloveka
[28] menedjerden óte naqty jáne aıqyn keri baılanys alý – getting a crystal-clear feedback from the manager – polýchenıe bezýprechno chetkoı obratnoı svıazı ot menedjera
[29] «durys jumys isteý» men «qate jumys isteý» túsinikteriniń arasyndaǵy uqsastyqtar – similarity between doing wrong and doing right – shodstvo mejdý ponıatııamı «delat nepravılno» ı «delat pravılno»
[30] jumys nátıjesine qatysty keri baılanys – qyzmetkerler úshin eń basty yntalandyrýshy kúsh – number one motivator of people is feedback on results – motıvatorom nomer odın dlıa lıýdeı ıavlıaetsıa obratnaıa svıaz po povodý rezýltatov
[31] eskertý jasaǵanda qyzmetkerdiń jeke tulǵasyn emes, olardyń jumysy men minez-qulqyn nazarǵa alý – reprimand is of the actions and behavior, not the person – zamechanıe kasaetsıa tolko deıstvıı ı povedenııa cheloveka, a ne samogo cheloveka
[32] óz betterinshe ósip-jetilýine kómektesý – help them grow on their own – pomogat ım rastı samostoıatelno
[33] olardy qoldap-qýattap, qoshtap demeıtinińizdi kórsetý – encourage, reassure, and show support – poorıat, obodrıat ı demonstrırovat podderjký
[34] óz jumysyn atqarýǵa yntasy bolmaý – feel unmotivated to do their work – chývstvovat sebıa nemotıvırovannymı dlıa vypolnenııa raboty
[35] qysqamerzimdi maqsattardy josparlaý – short-term goals planning – planırovanıe kratkosrochnyh eleı
[36] shaǵyn maqsat – smaller goal – nebolshıe elı
[37] joǵaryraq maqsat qoıý – setting the goals of another higher level – postanovka eleı bolee vysokogo ýrovnıa
[38] jumysty durys isteý – do something exactly right – sdelaet absolıýtno pravılno
[39] qyzmetkerge qolaısyz jumys ortasy – hostile environment for the employee to work in – neblagoprııatnaıa rabochaıa sreda dlıa rabotnıka
[40] jumystaǵy stress – stress at work – stress na rabote
[41] qyzmetkerdiń jumysyna oqtyn-oqtyn aralasyp otyrýy tıis – need of early intervening about someone’s performance – neobhodımost zablagovremennogo vmeshatelstva v chıý-lıbo rabotý
[42] «ári qatal ári meıirimdi bolý kerek» fılosofııasy – philosophy of being tough and nice – fılosofııa byt «sýrovym ı prııatnym»
[43] olar menedjerdiń ne istegenin jáne ne úshin solaı istegenin aldyn ala bilip otyrady – everyone knows beforehand what he is doing and why – kajdyı zaranee znaet, chto menedjer delaet ı pochemý
[44] álgi jigit jeke tulǵa retinde de, menedjer retinde de ózine kóńili toldy – he feels good about himself – as a person and as a manager – on dovolen soboı kak lıchnostıý ı kak menedjerom
