«Men Ánýar Álimjanovtan Shoqanǵa qatysty qyzyq derek estigen edim. Kezinde Ánekeń qazaqtan tuńǵysh ret Amerıkaǵa baryp, ál-Farabı jaıly eki aı dáris oqyp kelgen. Sonda bir áńgimeleskenimizde: «Sol kezdegi arhıvterden ál-Farabı jaıly derekter izdep otyryp, 1875 jylǵy gazetten Shoqannyń ólimi jaıly qazanama keziktirdim», – dedi. Bul týraly Kazakh tvhabarlady.
Al Shoqan, bizdińshe, 1865 jyly qaıtys bolǵan. Álgi qazanamada «Jaqynda Orys geografııa qoǵamynyń múshesi, áıgili saıahatshy, orys ofıeri Shoqan Ýálıhanov qaıtys boldy» dep berilipti. Ánekeń: «Bir jyl keshigip berilse, jaraıdy, al qalaısha bul on jyldan keıin jarııalanady, soǵan men qatty tańǵaldym», – deıdi. Ol ózi tarıhty jany súıetin, sondaı bilimdi, izdenimpaz azamat edi. Sóıtip, Amerıkadan kelgen boıda Shoqandy zertteı bastaǵan ǵoı. «Sondaǵy anyqtaǵanym, bulardyń máıitti kıimmen kómip, molaǵa qaraýyl qoıǵany tegin emes. Bular Shoqandy Jońǵarııaǵa ekinshi márte jibergen. Ondaı saýatty, patsha ókimetiniń ultyna qarsy jymysqy saıasatyn biletin, orystyń talaı áskerı qupııasynan habardar adamnyń qazaq ortasynda júre bergeni orysqa tıimsiz bolǵan. Al ana jaqtan tiri qaıtpaıtynyn bilgen. Sol úshin de qaıta jumsaǵan. «Shoqan ol jaqta úılengen, tipti qyzy da bar, sonda qaıtys bolǵan» degen áńgime estidim. Endi osyny zertteımin», – dep júretin. Al álgi gazet – ne gazet, ony alyp keldi me, kelmedi me – ol jaǵyn suramappyn. Biraq men biletin Ánekeń tarıhı derekterge, qujattarǵa óte muqııat qaraıtyn, tym bolmasa, kóshirmesin alyp kelgen bolýy tıis. Biraq Ánekeńniń arhıvinde ol saqtaldy ma, saqtalmady ma – ony da bilmeımin. Qalaı bolǵanda da ol kisiniń jurt estimegen, bilmegen osyndaı bir joramaly bar bolatyn. Bul da – Shoqanǵa baılanysty tarıhtyń qupııa betteriniń biri.
