Amerikalyq alpauyt kompaniialar men investorlar Reseidıŋ naryǧyn älemdık ekonomikalyq naryqtan yǧystyryp şyǧarudyŋ josparyna kırıstı. Būl jaiynda AQŞ-tyŋ Sauda ministrlıgı mälımdedı. Qazır Reseidıŋ «Kommersant» baspasynda maqalalar şyǧyp, şulap jatyr.
AQŞ-tyŋ CF Industries Nitrogen, Terra Nitrogen, Terra International kompaniialary Resei tauarlaryna qatysty baj salyǧyn arttyryp jıberse, tek qana Resei emes, Reseimen sauda qatynasyndaǧy elderdıŋ bırazy zardabyn tartatyn siiaqty. AQŞ-tyŋ sauda ministrı Reseidı älemdık naryqtan yǧystyryp şyǧarudy 2002 jyly josparlaǧan eken. Eger prosess soŋyna barsa, Reseidıŋ tau-ken önerkäsıbı, metallurgiia, mūnai men gaz salasy, industriia salasy qūldyrap ketedı.
AQŞ-tyŋ naryqtyq ekonomikasynda älemnıŋ kez kelgen elınıŋ tauaryn qabyldaudyŋ belgılengen kriteriilerı bar. Onyŋ ışıne valiuta kurstarynyŋ ainalymy men özgerısı, şeteldık investorlarǧa berılgen erkındık pen bäsekelestık, öndırıstı memlekettık baqylau, resurstardy bölısu, baǧasyn kelısu, jūmysşylardyŋ jalaqysyn köteru jäne taǧy basqa da faktorlar kıredı.
AQŞ-tyŋ Sauda ministrlıgı Reseidıŋ syrtqy naryǧymen bırge Belorustıŋ de syrtqy sauda ainalymyn qarmaqqa aldy. Qazır Belorustıŋ ūlttyq kompaniialary men qarjy instituttaryna sanksiialar salyndy. Qazır Doing Business aqparattyq portaly Resei men Belorustegı qarjylyq toqyrauy men eldegı ūlttyq kompaniialardyŋ aksiialarynyŋ qūldyrauy jaiynda jazyp jatyr. Onda Resei Düniejüzılık sauda ūiymynyŋ talaptary men şarttaryn öreskel būzyp jatyr deidı, ekonomikalyq sarapşylar.
Reseidıŋ düniejüzılık sauda ūiymynyŋ talaptary men erejelerın būzyp otyrǧanynyŋ özı syrtqy naryqta az ǧana merzımde jüzdegen million dollar şyǧyndarǧa alyp kelıp otyr. Tıptı syrtqy naryqta jūmys jasaityn bırneşe ırı kompaniialarynyŋ jūmystary toqtap tūr. Düniejüzılık sauda ūiymy qazır Reseidıŋ üstınen appeliiasiialyq şaǧym jasap jatyr. Al, Vaşington bolsa Düniejüzılık sauda ūiymynyŋ naryqtaǧy proteksionizmdı qorǧap qalatynyna senımdı.
Bekbolat QARJAN,
"Adyrna" ūlttyq portaly
Ūqsas jaŋalyqtar
