Dúnıejúzilik saýda uıymy Reseıdi halyqaralyq sotqa berip jatyr

4492
Adyrna.kz Telegram

Amerıkalyq alpaýyt kompanııalar men ınvestorlar Reseıdiń naryǵyn álemdik ekonomıkalyq naryqtan yǵystyryp shyǵarýdyń josparyna kiristi. Bul jaıynda AQSh-tyń Saýda mınıstrligi málimdedi. Qazir Reseıdiń «Kommersant» baspasynda maqalalar shyǵyp, shýlap jatyr.

AQSh-tyń CF Industries Nitrogen, Terra Nitrogen, Terra International kompanııalary Reseı taýarlaryna qatysty baj salyǵyn arttyryp jiberse, tek qana Reseı emes, Reseımen saýda qatynasyndaǵy elderdiń birazy zardabyn tartatyn sııaqty. AQSh-tyń saýda mınıstri Reseıdi álemdik naryqtan yǵystyryp shyǵarýdy 2002 jyly josparlaǵan eken. Eger proess sońyna barsa, Reseıdiń taý-ken ónerkásibi, metallýrgııa, munaı men gaz salasy, ındýstrııa salasy quldyrap ketedi.

AQSh-tyń naryqtyq ekonomıkasynda álemniń kez kelgen eliniń taýaryn qabyldaýdyń belgilengen krıterııleri bar. Onyń ishine valıýta kýrstarynyń aınalymy men ózgerisi, sheteldik ınvestorlarǵa berilgen erkindik pen básekelestik, óndiristi memlekettik baqylaý, resýrstardy bólisý, baǵasyn kelisý, jumysshylardyń jalaqysyn kóterý jáne taǵy basqa da faktorlar kiredi.

AQSh-tyń Saýda mınıstrligi Reseıdiń syrtqy naryǵymen birge Belorýstiń de syrtqy saýda aınalymyn qarmaqqa aldy. Qazir Belorýstiń ulttyq kompanııalary men qarjy ınstıtýttaryna sankııalar salyndy. Qazir Doing Business aqparattyq portaly Reseı men Belorýstegi qarjylyq toqyraýy men eldegi ulttyq kompanııalardyń akııalarynyń quldyraýy jaıynda jazyp jatyr. Onda Reseı Dúnıejúzilik saýda uıymynyń talaptary men sharttaryn óreskel buzyp jatyr deıdi, ekonomıkalyq sarapshylar.

Reseıdiń dúnıejúzilik saýda uıymynyń talaptary men erejelerin buzyp otyrǵanynyń ózi syrtqy naryqta az ǵana merzimde júzdegen mıllıon dollar shyǵyndarǵa alyp kelip otyr. Tipti syrtqy naryqta jumys jasaıtyn birneshe iri kompanııalarynyń jumystary toqtap tur. Dúnıejúzilik saýda uıymy qazir Reseıdiń ústinen appelııaııalyq shaǵym jasap jatyr. Al, Vashıngton bolsa Dúnıejúzilik saýda uıymynyń naryqtaǵy  protekıonızmdi qorǵap qalatynyna senimdi.

 

Bekbolat QARJAN,

"Adyrna" ulttyq portaly 

 

Pikirler