Eńbek er atandyrady

3540
Adyrna.kz Telegram

Nurmahan Orazbek  1938 jyly  1jeltoqsanda Ońtústik Qazaqstan oblysy Túrkistan aýdany, Qandóz aýylynda dúnıege keldi. Ol óz qatarynyń  júzden júırik jýrnalısti, bilikti baspager, sózi súbeli jazýshy. Buǵan «Qasıettisiń, sen Otan!», «Qaǵajý kórgen ómirden», «Bar aılasy – bas paıdasy», «Muhıttyń arǵy jaǵy, bergi jaǵy», «Shapyq Shókın» atty tól týyndylary dálel. Nurmahan Orazbekov kim edi, qazir kim? Osy suraqtyń mazmuny  men mańyzyn ashý úshin eńbek jolyna kóz júgirtip óteıik. Jastaıynan   oqý-bilimge qushtar azamat bala kúngi armanyn oryndaǵysy keldi.  Oqýshy kezinen-aq maqalalary jaryq kóre bastady. 1962 jyly   Qazaq   Memlekettik ýnıversıtetiniń jýrnalıstıka mamandyǵyn támámdáıdi. Stýdent kezinde qoly bosaı qalsa «Qazaq ádebıeti»gazetine bara beretin.Sol jerde júrip shyǵarmashylyqta shyńdaldy.   Al keıin, oqýdy bitirgen  jyldann bastap   «Oktıabr týy»,  «Lenınshil jas», «Soıalıstik Qazaqstan» gazetinde tilshilikpen tirshiligin jalǵastyra berdi.

«Eńbek adamnyń kórki, Adam zamannyń kórki»-degen maqal bar. Tap bir Orazbekovtyń  beınesin ashyp turǵan sııaqty. Onyń boıynda eshkimge uqsamaıtyn keremet  qasıet bar ekenin baıqaımyz. Atamyzdy jýrnalıstıka jolyna ákelgen osy bolýy kerek. Bala kezinde qatarlastarynan oılaý qarqyny ózgeshe bolǵan ol,qolynan kitap tastamaǵan.  Mine,sol eńbeginiń arqasynda  sóz qudiretiniń qanshalyqty ekenin sezindi.Sol sebepti, Nurmahan Orazbekov degende tańdana tyńdaısyń. Ol stýdent kezinde-aq úlken izdenispen júrdi.

Al  búgin de Qazaq ádebıeti sondaı-aq,  qazaq jýrnalıstıkasynda esimi dúrkirep tur.

Baspasóz betine kezek-kezek shyǵyp otyrǵan maqalarynyń sanyna jetý múmkin bolmady. Bul oqýdy jańa bitirgen stýdenttiń mamandyǵyna súıispenshiligi bolsa kerek.

Ol baıyppen sóıleıtin. Sózdiń sıqyn ketirgen emes. Onyń halyq nazaryna usynǵan maqalalary – ózindik obrazǵa ıe.   Bul jan-jaqtylyǵy ispetti. Óz zamandastary men salystyrǵan kúnniń ózinde, Orazbekovtyń  jumysy «eń jaqsysy»  bolyp turatyn.

Tereń oıǵa batatyn kózderiniń tunyqtyǵy sondaı qaraǵan jerden kóz almaı qalatyndyǵy  ótkirligin kórsetedi.Samaıyndaǵy aq shashtyń ózi,júrip ótken jolynyń tarıhy tárizdi.  Kóp kúlmese de júzinen jylýlyqty ańǵarýǵa bolady. Abyroı úshin emes,ar úshin qyzmet etken Nurmahan Orazbek atamyz qarapaıym qalpyn saqtaı aldy.

Qysqa ǵumyryn  bir emes,  barsha  qazaqqa arnaǵan jazýshynyń jarq etken júzi qazaq jýrnalıstıkasyn qalyptastyryp ketti. Ol qaıtalanbaıtyn mura qaldyrdy. Aqıqatty aıtty, sypaıy bola bildi.

«Eńbegine qaraı ónbegi». Halyq aıtsa qalyp aıtpaıdy. El aldynda abyroıy asqaq   atamyzdyń artynda qalǵan eńbegi  qashan da qundy  bop qalady.

Ómirdiń mynaý baǵynbas bıik qamalyn,

Otyna kúıip oıyńdy talaı jazǵansyń

Ózińnen oqyp jalyndap sosyn jalyn ap,

Ózińe uqsap bir jyly lebiz jazamyn.

Sen ketkende jurt jylady egilip,

Joqtyǵyńdy júr ǵoı halyq sezinip.

Tarıhtaǵy tulǵa degen atyńa,

Jazǵym keldi júrek jyryn tógilip.

Batyry da batyly bop  elińniń

Shoqtyǵyna  shyǵa bildiń senimniń

Myqtylardy moıyndaý da  bir erlik

Ózgelerden erek erik-jigeriń...

Sen týǵan kún biri edi  jeltoqsannyń,

Juldyz sonda kózin kókke jaqqan myń.

Ata seniń ómirge kelgen kúniń-

Qudaı aqy, Qazaqqa baq qonǵan kún!


Jadyra BAǴAShAR,

ál-Farabı atyndaǵy QazUÝ-diń

  jýrnalıstıka fakýltetiniń stýdenti.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Pikirler