Jyl basynan beri áleýmettik mańyzy bar taýarlar baǵasy ósýde. Ásirese, maýsym saıyn baǵasy qubylyp turatyn kókónis, ımportqa táýeldi jáne syrtqy naryqta suranysqa ıe taýarlar qymbattaǵan. Statıstıkalyq derekterge kóz jibersek, kúnbaǵys maıy, qyzylsha, kartop pen sábizdiń quny eselep ósken.
Aqyrynda azyq-túlik baǵasynyń qymbattaýy eldi alańdatqan kókeıkesti máselelerdiń birine aınaldy. Halyqtyń kúndelikti tutynatyn ónimderiniń baǵasyna, tipti el Parlamenti men Memleket basshysy nazar aýdardy. Prezıdent Q.Toqaev Úkimet basshysy A. Mamındi qabyldaǵanda, oǵan áleýmettik mańyzy bar azyq-túlik taýarlarynyń baǵasyn ustap turý jónindegi sharalardy júzege asyrýǵa basa mán berýdi tapsyrdy. Úkimet otyrysynda azyq-túlik pen tutyný taýarlary, qyzmetter baǵasynyń ósýi talqylandy. Jalpy aıtar bolsaq, el boıynsha azyq-túlik baǵasyn turaqtandyrý úshin saýda jelilerine 33 mıllıard teńge sýbsıdııa bólindi. Aldaǵy ýaqytta bul qarjy 50 mıllıardqa jetkiziledi. Bul týraly Premer-mınıstrdiń birinshi orynbasary Álıhan Smaılov málimdedi. Onyń aıtýynsha, búginde óńirlik turaqtandyrý qorlarynda 20 myń tonna azyq-túlik bar. Buǵan qosa taýardy satyp alýǵa kelisimshart jasalyp otyrǵan kórinedi. Sondaı-aq, aldaǵy ýaqytta kóterme taratý ortalyǵyn salý mindeti tur.
Al, elimizdiń Aýyl sharýashylyǵy Saparhan Omarovtyń aıtýynsha,
Qazir naqty kartop joq emes, bar. Byltyrǵy kartop el astanasynyń ózinde 200 teńgeden satylyp jatyr. Biraq, adamdar jańa shyǵyp jatqan kartopty alǵysy keledi. Jańa shyǵyp jatqan kartop qazirgi kezde Ózbekstan, Qyrǵyzstannan kelip jatyr, onyń baǵasy árıne joǵary, -degen edi.
Bazar narqy qandaı ekenin kúndelikti tutynatyn taýarlar narqynan bilýge bolady. Baǵa qymbatshylyǵy jalǵasýda. Elde kartoptyń 1 kelisiniń quny orta eseppen 300-350 teńgege, al sábiz – 400-500 teńgege jetti. Baǵa qymbattyǵy týraly suraǵanymyzda saýdagerler ózderine taýarlardyń burynǵydan álde qaıda joǵary baǵamen kelip jatqanyn aıtyp qaldy.
Byltyr osy kezde kóterme saýdalaýshylardan kókónisterdi arzanǵa alatynbyz, bıyl kartop ta, sábiz de óte qymbat. Onyń sebebin surasaq, ár nárseni alǵa tartady. Janar-jaǵarmaı qymbattady. Teńge qunsyzdandy. Qýańshylyqqa baılanysty kókónistiń shyǵymy az bolypty. Odan qaldy pandemııany alǵa tartady,- deıdi Janar esimdi saýdager.
Al, Taldyqorǵan qalasynyń ákimdigi baǵany turaqtandyrý baǵytynda qandaı jumystar atqaryp jatyr degen saýalymyzǵa jaýap izdep kórdik. Barshaǵa aıan, qaladaǵy «Kommýnaldy bazarda» aptanyń senbi kúnderi jármeńke ótkizý dástúrge aınalǵan.
-Oblys ortalyǵy Taldyqorǵan qalasynda áleýmettik mańyzy bar taýarlardyń baǵasyn turaqtandyrýǵa baılanysty sharalar jasalyp jatyr. Oblystaǵy kásipkerlik jáne ındýstrıaldy- ınnovaııalyq damý basqarma, Statıstıka deapratamentimen bizdiń bólim birlesip, Úkimet qaýlysymen bekitilgen halyq tutynatyn 19 túrli áleýmettik mańyzy bar taýarlarǵa monıtorg jasalyp keledi. Halyq kúndelikti tutynatyn nan ónimderiniń baǵasyn ustap turý úshin «Jetysý» áleýmettik –kásipkerlik korporaııasy AQ (SPK ) 180 tonna 1-surypty undy naýbaıhanalarǵa taratty. Máselen, «Dýısenbınov» JK-40 tonna, «Jýmankýlovoı» JK- 20 tonna, «Vatýlko» JK-120 tonna bólindi. Munan ózge korporaııanyń áleýmettik 3 dúkeni bar. Olar: Eskeldi kóshesi 242/2,«Sanjar» dúkeni, Abylaıhan 113, Ótenaı aýylyndaǵy «Aızere» dúkenderi. Jergilikti ónim shyǵaratyn «Akkýs» JShS, «JLC Sút» JShS, «Aıdyn» JK sút pen sút ónimderin, jumyrtqa men qus eti, maı-qaımaq saýdalaıtyn 4 dúken men 12 saýda dúńgirshekteri jumys jasaıdy,-deıdi «Taldyqorǵan qalasy kásipkerlik bólimi» MM basshysy Nurbol Qalıahmetov.
Qazirgi tańda jeńildetilgen qarjylandyrý arqyly saýda jelileri óz taýarlaryn jurtshylyqqa jeńildetip usynýǵa yntaly. Bul baǵytta, jeńildetilgen qaryz alǵan «Sabyrjan ı K» JShS, «Toımart» pen «Sanjar» dúkenderinde halyq kóp tutynatyn taýarlardyń baǵasyna jeńildik beretin sórelerge nazar aýdarýǵa bolady.
Budan basqa, «Jetysý» ÁKKAQ qoımalary men saýda jelilerinde mańyzdy taýarlardyń qory bar jáne de bul ónimderdi belgilengen baǵada satýǵa múmkindik beredi.
Máselen, «Magným» saýda úıinde 1 tonna-kúrish, 1,1 tonna- qant, 1,0 tonna- kespe, 970 myń lıtr- suıyq maı bolsa, osyndaı mólsherde «Skıf Treıd» saýda ortalyǵynda da azyq-túlik qory bar. Sondaı-aq, «Jetysý» ÁKK kúrish 81,6 tonna, qant- 438,8 t, kespeler- 15,3 t, suıyq maı-13,0 tonna saqtalyp otyr.
Jalpy alǵanda, qala boıynsha el úshin mańyzy bar taýar túrleriniń baǵasyn qalypty ustap turýǵa qatysty jumystar júrgizile beredi.
Al mamandardyń sózine súıensek,kókónister baǵasynyń bıylǵy ósýine elektr energııasy, tasymaldaý, tas joldardyń aqyly bolýy da óz áserin tıgizgen. Aldaǵy ýaqytta, kókónis máselesi sheshiledi dep kútilýde. Elde sharýalar alqaptaryndaǵy ónimdi jınaıdy.
