«Ataŋa qaiyr bermegen mal saǧan qaidan būiyrsyn?»

12088
Adyrna.kz Telegram
https://adyrna.kz/content/uploads/2021/05/img-20170729-wa0033-1000x_.jpg
Körnektı aqyn, Memlekettık syilyqtyŋ laureaty Esenǧali Rauşanovtyŋ dünieden ötkenıne, mıne, qyryq kün boldy. Ädebiet süier qauym belgılı aqyndy älı künge deiın qimaidy. Osy oraida bız aqynnyŋ estelıgınen myna bır üzındını ūsynamyz: «Bızdıŋ üĭde arǧy atalarymyzdan qalǧan kümıs er, jiegı altyn jıppen ädıptelgen aq jabu, kemer belbeu, jauperı pyşaq, besatar myltyq, şeşemnıŋ altyn bılezıgı men baldaqty syrǧasy, salpynşaq kümıs öŋırjiegı boldy. Sol zattardy 1970 jyldardyŋ basynda Almatydan suretşı Qūlahmet Qojyqov bastaǧan top kelıp qolqalasyn. Qūlahmet aqsaqal bızdıŋ elge küĭeu eken, kezınde KazSİK-tıŋ töraǧasy bolǧan Jalau Myŋbaev kökemızdıŋ qyzyna üĭlengen. Sony būldap äkeme: «Äbeke, küĭeu men jiennıŋ nazasy jaman bolady, bermeseŋız ökpeleĭmın» dep jatyp aldy. Bauyry Sūltanahmet Qojyqov «Qyz Jıbek» degen film tüsırmekşı eken, soǧan kerek deĭdı. Film jaryqqa şyqqan soŋ ol zattardan bız köz jazyp qaldyq. Almatyda eşkımnıŋ adresın de almappyz. Kımnıŋ qolynda nenıŋ ketkenın bılmeĭmız. Äkeĭ qaĭtys boldy. Men bolsam sol būĭymdardy ūzaq uaqyt ızdeumen jürdım. Äsırese, kümıs erdı. Sondaĭda anam: «Qoĭşy, ızdeme. Kerek emes. Bar päle sonymen ketsın. Ükımetke tiıspe, qūrysyn. Tynyş jürşı» — deĭ beretın. Kämpeskenı közımen körgen şaĭlyqpaly jürek qoĭ ol. Bırde täuekel dep Qūlahmet aqsaqaldy ızdep baryp: «Men baiaǧy Rauşanov Äbdıjappar degen kısınıŋ balasymyn» dep jönımdı aĭttym. Ol bolsa maǧan: «Senıŋ äkeŋ sol joly deŋment belbeudı bermeĭ qaldy. Milisiia jıberıp aldyrtam. Onyŋ toǧasynan ıldırmesıne deĭın ışkı qabatyna qatarlap hanteŋge degen qyzyl altyn tyqqanyn bılemız»  — dep qyŋyraĭdy. Şeşeme aĭtyp keldım. «Küĭeu dep, aiaq astynan tuys tauyp edıŋder, tuystaryŋ osylaĭ dep jatyr» demeĭmın be? «Aĭttym ǧoĭ saǧan. Basyŋ pälege qalady degenım joq pa? Ataŋa qaĭyrsyz bolǧan mal saǧan qaĭdan abyroĭ äperedı?!» — dep saryuaĭymǧa salsyn-aĭ kelıp. Sodan qaĭtyp ol zattardy ızdemedık. Balalyq qoĭ, aŋqaulyq taǧy bar, şeşem menen ötken aŋqau, küĭeudıŋ qaĭyn jūrtyna qaljyŋy bolatynyn qaĭdan bıleĭın, şynymen bır pälenı bastap otyr dep senıppın. Bır esımde qalǧany, sol joly Qojyqovtyŋ janyna bır sūlu qyz erıp kelgen. Aty Baian sekıldı edı. Endı men Baiandy ızdeĭın. Önerdıŋ maŋyndaǧy jıgıtter muzeĭ salasynda bılıktı önertanuşy Baian Aldabergenova degen kısı bar degen soŋ ızdep jürıp ony da taptym. Jolyqtym. Söilestım. «İä, senderdıŋ üilerıŋe Qūlahmet aǧaǧa erıp barǧan men bolatynmyn» degende, jüregım jarylyp keter me eken dep oiladym. Qazır 72-ge kelıptı. Bıraq bärı esınde, adamnyŋ közı özgermeidı ǧoi, tani kettım, oiy būldyramapty. «Qūrandy er, altyn bılezık, kümıs öŋırjiektı senderdıŋ üiden alǧanbyz. Barlyq qūjatty öz qolymmen toltyrǧam. Eşteŋe joǧalǧan joq. Ol zattar qazaqtyŋ sol zamandaǧy asyl būiymdary retınde Ä.Qasteev atyndaǧy muzeige aparyp qoiyldy. Qazır sol muzeidıŋ qorynda saqtauly tūr. Astyndaǧy äinekke «Äbdıjapparovtardan alyndy» dep jazylǧan», – deidı. Suretterı albomdarǧa da şyǧypty. Qyryq jyldan astam uaqyttan soŋ äkem tırılıp kelgendei quandym. Bır kezde renjıgen Qūlahmet aqsaqalǧa ıştei rahmetımdı aittym. Baian tätemız menı zaŋdy mūrager retınde qūndy dünielerdı özıne qaitaryp alǧysy keledı dep oilasa kerek, maǧan ol endı halyqtyŋ mülkı ekenın tüsındıre bastaǧanda, küldım. Anamnyŋ «Ataŋa qaiyr bermegen mal saǧan qaidan būiyrsyn?» degenın esıme tüsırdım...

«Adyrna» ūlttyq portaly.

Pıkırler