AQSh memlekettik departamentiniń basshysy Entonı Blınken bir sózinde aldaǵy 2022 jyly Pekınde ótetin qysqy Olımpıada oıyndaryna AQSh boıkot jarııalaýy múmkin degendi aıtyp qaldy. Bul, bylaısha aıtqanda, bizdiń elge berilgen ym, ıshara sııaqty bolyp kórindi maǵan. Nege?
Birinshiden, sondaı joǵary deńgeıdegi basshy jaıdan-jaı ym jasamaıdy, ol onyń statýsyna saı emes jáne sport saıasattan tys degen halyqaralyq jazylmaǵan zańdy elemeýshilik bolyp tabylady. Endeshe ondaı oıdy memleket basshylary emes, azamattyq qoǵam ókilderi kótergeni qısyndy bolmaq.
Ekinshiden, Qytaı ekspansııasynan shyn qorlyq kórip otyrǵan qaı el? Shyńjańdaǵy qazaqtardy genoıdke ushyratyp otyrǵan Qytaı saıasatynan japa shegip otyrǵan bizdiń el emes pe? Qytaı elshiliginiń aldynda nesheme kúnderden beri adamdaryn bosatýdy surap zarlaǵan analardyń daýsyn estı tura elshilikten bir adam shyǵyp jaýap bermeýin qalaı túsinýge bolady? Bul tek astamshylyq qana emes, tipti eshqandaı moralǵa syımaıtyn, adamgershilikten jurdaı, naǵyz ıttik qoı? Soǵan shydap ún qatpaı otyrǵan bizdiń memleketti qazaqqa janashyr memleket deýge kimniń aýzy barady?
Talaı qorlyqty qazaqpen birdeı kórip kele jatqan uıǵyrda tipti memleket te joq. Endeshe bizder, azamattyq qoǵam ókilderi, nege osy máseleni kótermeımiz? Inııatıva tómennen bastalǵany durys emes pe? Aıtalyq, Pekınde ótkeli otyrǵan qysqy Olımpıada oıyndaryna boıkot jarııalaıyq! Muny Batys elderi qoldasa, eger AQSh qoldasa basqalary da qosylady dep oılaımyn, bul Qytaıǵa abyroı ákele qoımas. Eń bolmaǵanda óshimizdi solaı alsaq? Báribir basqasha qolymyzdan ne keledi?
Jalpy osy Olımpıadanyń ótýine 2014 jyly Almaty men Pekın daýysqa túsip, nebári tórt daýyspen Pekın jeńip ketipti. Al kóptegen elder bastapqyda qatysqanmen de artynan óz kandıdatýralaryn qaıtyp alypty. Mysaly Polsha, Ýkraına, Norvegııa, Shveııa qarjylyq qıynshylyqtar týdyrady degen eseppen jarystan bas tartqan. Al Shveıarııa, Ispanııa, Germanııa óz elderinde referendým ótkizip, nátıjesinde halqy qarsy shyqqan.
Sonda aqshasy kóp, referendým ótkizý oılaryna da kelmegen, halqynan suraýdy da qajet dep tappaǵan aqymaq úkimet - eki avtorıtarlyq eldiń úkimeti bolyp otyr. Tipti basqalar olardy ádeıi arandatyp, artynan jorta jarys jolynan shyǵyp qaldy ma, kim bilipti? Qalaı bolǵanda da bizdi qudaı saqtapty, áıtpese naǵyz korrýpııanyń kókesi, aqsha jeý osy kezderde júrip jatar edi.
Qýanysh EDILHANTEGI
"Adyrna" ulttyq portaly
