İzrail 1990 jyldary “Harpy” atty dron kamikadzeler öndırudı qolǧa alǧan. Qarapaiym motormen jūmys ısteitın, öte şaǧyn, PVO-lardyŋ radaryna tüsu mümkındıgı tömen drondar.
Mūnyŋ tarihy tereŋde. Arab elderımen soǧysta AQŞ İzrailge PVO radarlaryn jaŋalystyru üşın, ornalasqan orynyn tabu maqsatynda şaǧyn drondar beredı. Būl drondar ortalyqqa aqparat, signal beretın maqsatta qoldanylady. Arabtarmen soǧysta evreiler osy drondardyŋ kömegımen jaudyŋ PVO-sy ornalasqan nüktenı anyqtap, artynan däl sol jerdı raketamen bombalap, sanauly künde arabtardyŋ tūtas äue qorǧanys jüiesın joiyp jıbergen.
Osy soǧystan sabaq alǧan evreiler drondardy jetıldırıp “Harpy” dron kamikadzelerdı 1990 jyldardan bastap öndıre bastaidy. Būl drondar jaudyŋ töbesınde saǧattap ūşyp, körınbei, videoǧa tüsırıp, barlyq aqparatty ortalyqqa jıberıp, komanda berılgen nysanaǧa däldep ūşyp, dūşpannyŋ milliondaǧan dollar tūratyn PVO-syn joiuǧa arnalǧan. PVO-syn qiratyp artynan ūşaq, raketamen qalaǧanynşa bombalai beredı.
2008 jyldary evreiler “Harpy” dronyn jetıldırıp “Harop” atty zamanaui dron jasap şyǧardy. Qarabaq soǧysynda osy drondar ıske jarady. Jaudyŋ PVO-sy “Harop” kamikadze drondary töbısıne kelıp jarylǧannan 3 sekund būryn ǧana köre alǧan. Qarsy äreket qoldanuǧa būl tym az uaqyt.Qazır Türkiianyŋ däl osyndai kamikadze dronyndaryn öndıru üşın “Kargi” atty köp mälımetterı qūpiia sanalatyn jobasy bar. Maqsattary “Harop” dronynan da myqty, jyldam ärı ūzaqqa ūşatyn kamikadze dronynyŋ jaŋa türın öndıru. Baiqasaŋyz eldı qorǧaudyŋ şarttary özgerıp barady. Atpen şauyp qorǧamaidy. Adam alystan otyryp, drondy basqaryp, töbeŋnen ainalyp ūşyp, bar qūpiiaŋdy alyp, qajet dep tapqan uaqytynda qalaǧan jerıŋdı bombalaidy. Jasandy intellektpen jaraqtalǧan būl drondar zamanaui qaru sanalady. Myŋdaǧan kilometrge ūşyp baryp, tekserıp, ūşqan jerıne qaita keledı. Jar deseŋ baryp jarady. Elge qyzmet etetın tektı, mınezdı, ruhy myqty drondar ǧoi. Osyǧan ūmtylu kerek.
Bauyrjan SERIKBAEV,
"Adyrna" ūlttyq portaly
Ūqsas jaŋalyqtar
