Kanadalyq rejisser, antropolog Naiobi Tompsonnyŋ aituynşa, jylqyny qolǧa üiretu qazaq jerınde bastalǧanyn eşkım bılmeidı. Endı osy tarihty bükıl älemge paş etuge mümkındık bar. Qazaqstan şeteldık kompaniialarmen bırlesıp, EQUUS (jylqy) derektı trilogiiasyn tüsırmek.
«Qazaqstan atbegılık mädeniettıŋ otany. Būl mädeniet osy jerde bastaldy. Jylqylardy qolǧa üiretu Qazaqstan aumaǧynda bastalǧanyn bılemız. Bıraq būl turaly eşkım derlık bılmeidı dep aita alamyn. Batys elderı bılmeidı, tıptı osy jerde de beihabar boluy mümkın. Botaida jürgızılgen bıregei qazba jūmystary jylqyny qolǧa üiretu Qazaqstan aumaǧynda bastalǧanyn körsettı. Endı osy tarihty bükıl älımge paş etuge mümkındıgımız bar», — dedı bügın jylqy turaly derektı filmnıŋ tüsırılımne arnalǧan baspasöz mäslihatynda Naiobi Tompson.EQUUS (jylqy) — «Qazaqstan» telearnasy men Cleawater Documentary Inc kompaniiasynyŋ bırlesken jobasy. Baspasöz mäslihatynda Aqparat jäne kommunikasiialar ministrı Däuren Abaev atalmyş joba elımızdıŋ tarixy men dästürın qamtyp, kino jäne turizm boiynşa xalyqaralyq arenadaǧy imidjın qalyptastyruǧa yqpalyn tigızetının erekşe atap öttı. Jobanyŋ negızgı maqsaty — Qazaqstan jerın mekendegen ertedegı jylqylardyŋ ömır süru salty men materialdyq mädenietın eŋ üzdık ǧylymi jetıstıkter negızınde zerdeleu. Mamandardyŋ aituynşa, Qazaqstan jylqyny alǧaş qolǧa üiretken jäne atbegılık önerdıŋ negızın qalyptastyrǧan el. Sondai-aq älemge äigılı jetı tıldıŋ (indo-europalyq) paida bolǧan mekenı, Soltüstık Europadan Ortalyq Şyǧys jäne Ündıstanǧa deiıngı köne genetikalyq mädeniettıŋ otany. Soŋǧy jyldary tabylǧan arxeologiialyq jädıgerler jylqyny qolǧa üiretken alǧaşqy adamdar qazaq jerınde ömır sürgenın aiqyndai tüstı. EQUUS serialy jylqy januarynyŋ adamzat tarixyndaǧy rölın aşyp, Ortalyq Aziiada jylqynyŋ şyǧu tegı turasyndaǧy jaŋalyqtardy baiandaidy. Jobaǧa bastama bolǧandardyŋ bırı prodiuser Nūrbol Baimūhanovtyŋ aituynşa, jylqy turaly derektı trilogiianyŋ elımız üşın maŋyzy öte zor.
«Sebebı, bükıl adamzattyŋ tarihyna bızdıŋ elımızdıŋ, jerımızdıŋ qosqan ülesı ülken. Jiyrma bırınşı ǧasyr biologiia ǧasyry deidı ǧoi. Bükıl adamzat tarihqa, adamnyŋ taraluyna, saiahatyna jaŋa közqaraspen qarauda. Bügınde Batys Orta Aziia halyqtaryna öte ülken qyzyǧuşylyq tanytyp jatyr. Tek genetika ǧylymy ǧana emes, basqa ǧylymdar da osy jerge tıreledı. Bız Euraziianyŋ ortasynda tūrmyz. Bızdıŋ jerımızden ǧaryşqa keme ūşqan, bızdıŋ jerımızde adamzat jylqyny qolǧa üirete bastaǧan. Būl bız üşın maqtanyş qana emes, ülken jauapkerşılık. Sondyqtan osyndai jobaǧa bız qatyspaǧanda, kım qatysady? Ūly dala ideologiiasyna däl keletın joba. Jylqy qazaq üşın qasiettı. Bıraq soŋǧy kezde jylqyny tek as retınde paidalanyp jürmız. Būl dūrys emes dep oilaimyn. Jylqy bızdıŋ mädenietımızge üles qosqan tört tülıktıŋ bırı. Evoliusiialyq tūrǧydan qarasaq jön bolady», — dep tarqatty oiyn Baimūhanov.«EQUUS» jobasynyŋ tüsırılım jūmystary 2017 jyly Qazaqstan aumaǧynda ötedı. Oǧan qazaqstandyq kinematografister,akterler, dublerler, öner jäne dizain salasyndaǧy käsıbi mamandar tartylyp, kanadalyq tüsırılım tobymen bırlesıp jūmys ısteidı. Qazaqstandyq kinematografister üşın būl mol täjıribe ǧana emes, sonymen qatar ǧylymi dereknama baǧytynda ruxani-mädeni almasu bolmaq. Jalpy, būl jobaǧa Qazaqstannan basqa tört memleket qatysady. Derektı trilogiia Kanada, AQŞ, Germaniia jäne Fransiia elderınıŋ ūlttyq aqaparat taratu korporasiialary arasyndaǧy halyqaralyq ärıptestık nätijesı. Filmnıŋ tüsırılımı 2018 jyly aiaqtalyp, 50 elge taratylady dep josparlanǧan.
Aiymgül ÄBIL
