2014 jyly Ukrainaǧa Resei agressiiasy bastalyp, Qyrymdy Mäskeu okkupasiialap aldy. Al Ukraina şyǧysynda separatisterge qaru berıp, Resei äskerın aiyrym belgısınsız kırgızıp, soǧys bastady. 2014 jyldan aşy sabaq alǧan Ukraina äskerın jaŋa qaru türlerımen jaraqtandyryp, qorǧanys salasyn modernizasiialaudy bastady. Ukraina şyǧysyndaǧy soǧysta 15 myŋnan astam adam qaza tapty. Kiev separatister qolyndaǧy şyǧys aimaǧyn azat etu operasiiasyn bastauy mümkın. Qazırgı uaqytta Ukraina äskerınde qandai qaru türlerı bar?
Kiev qarudyŋ basym bölıgın NATO elderın satyp aluda. Tek qana satyp almai, ony meŋgeru boiynşa türlı jattyǧular ötıp jatyr. El şyǧysyndaǧy ūrysta köbıne jeŋıl atys qarulary maŋyzdy röl oinap keledı. Sondyqtan bız tank, tıkūşaq jäne ūşaqtan bölek Ukraina äskerı separatisterge qandai qaru türımen jauap qaitaratynyn qarastyryp körelık.
Bayraktar TB2 soqqy jasauşy drondary. Būl drondardy bılmeitın qazaq joq şyǧar. Ol özınıŋ ūrys dalasyndaǧy quatyn Liviia men Siriiada körsettı. Al Qarabaq soǧysynda tıptı şeşuşı röl oinap, armian äskerınıŋ tas-talqanyn şyǧaruşy qaruǧa ainaldy. 2018 jyly Ukraina Türkiiadan 6 Bayraktar TB2 coqqy jasauşy drondaryn satyp aldy. Drondardyŋ sany 2020 jyly jäne 2021 jyly ekı märte tolyqtyryldy. Qazırgı taŋda separatister qolynda būl drondardy atyp tüsıretın qaru joqtyŋ qasy. Tıptı resmi qorǧanys ministrlıgı bar, äskerı türlı qaru türımen jaraqtalǧan Armeniianyŋ özı Qarabaqta būl drondarǧa aitarlyqtai qarsylyq körsete almady.
Javelin tankke qarsy keşenı. Būl qaru "tank örteuşı" atauyna ie bolǧan. Resmi Vaşington Kievke būl qarudy beru boiynşa ūzaq oilanyp, aqyry berdı. Sebebı būl qaru quatty, jau äskerınıŋ tank, BTR, BMP syndy brondy tehnikasyn tas-talqan etedı. Resei ūzaq jyldar boiy FGM-148 Javelin syndy qaru türın jasaudy oilastyruda, alaida äzırge nätijesız. Qarudyŋ erekşelıgı sol, zymyran traektoriiasy atylǧan soŋ baǧytyn özgertıp, tehnikanyŋ eŋ osal tūsy sanalatyn töbesınen tüsedı. Būl degenımız tank pen BMP, BTRdıŋ äp-sätte otqa oranuyna äser etedı. Qazırgı taŋda Ukrainada aşyq derekterge süiensek 52 Javelin tankke qarsy keşenı bar.
MFTR-2100 radary. Būl radardy Ukraina Daniiadan satyp alǧan. Radar keşenı BPLA, ūşaqtardy, zymyran keşenderınen atylǧan zymyrandardy joǧary däldıkpen tabady. Bır mezette 256 nysanǧa deiın anyqtai alady. Ukraina Daniiadan atalmyş radar keşenın taǧy da eselep satyp aludy josparlap otyr.
"Olha" zymyran keşenı. Būl keŋestık "Smerch" keşenıne ūqsas. Ukrainanyŋ töl tuyndysy. 2018 jyly Ukrainanyŋ qorǧanys salasyna kelıp tüstı. Al 2019 jyly zymyran keşenınıŋ modernizasiialanǧan "Olha-M" türı synaqtan sättı öttı. Zymyran keşenı 120 şaqyrymdaǧy nysandy joia alady.
"Dana-M2" özdıgınen jüretın artilleriialyq qondyrǧysy. Ukraina 26 dana Chehiialyq özdıgınen jüretın artilleriialyq qondyrǧysyn satyp aldy. Būl qondyrǧynyŋ syrtqy brony tözımdı, 20 şaqyrymdaǧy nysandy joia alady.
2S1 «Gvozdika» özdıgınen jüretın gaubisasy. Ukrainada būl gaubisanyŋ 300-den astam danasy bar. Ärine jaŋa qaru türı emes, degenmen ol talai äskeri qaqtyǧysta özınıŋ tiımdılıgın körsetken. Soŋǧy ekı jylda Kiev Chehiiadan taǧy da osy gaubisalardy satyp aldy.
Barrett snaiperlık myltyǧy. Ukraina 2015 jyly AQŞ-tan osy qaru türın ala bastady. Sol uaqyttan bastap Ukrain mergenderınıŋ separatister mergenderınen artyqşylyǧy eselep artty. Öitkenı Barrett snaiperlık myltyǧynıŋ oǧy ūzaqqa ūşady, däl tiedı jäne oǧy tigen jerdı jūlyp tüsedı.
Ärine būl Ukraina äskerınde bar jüzdegen qaru türlerınıŋ bırşamasy ǧana. Kievte tankter, ūşaqtar men tıkūşaqtar, zeŋbırekter, jaǧalau küzetıne arnalǧan kemeler men avtomat, pulemet türlerı, ai saiyn NATO elderınen kelıp jatqan barlauşy drondar, granata türlerı men qorǧanyş kostiumderı, minalar men tapanşalar jäne basqa qarular bar.
Javelin tankke qarsy keşenı. Būl qaru "tank örteuşı" atauyna ie bolǧan. Resmi Vaşington Kievke būl qarudy beru boiynşa ūzaq oilanyp, aqyry berdı. Sebebı būl qaru quatty, jau äskerınıŋ tank, BTR, BMP syndy brondy tehnikasyn tas-talqan etedı. Resei ūzaq jyldar boiy FGM-148 Javelin syndy qaru türın jasaudy oilastyruda, alaida äzırge nätijesız. Qarudyŋ erekşelıgı sol, zymyran traektoriiasy atylǧan soŋ baǧytyn özgertıp, tehnikanyŋ eŋ osal tūsy sanalatyn töbesınen tüsedı. Būl degenımız tank pen BMP, BTRdıŋ äp-sätte otqa oranuyna äser etedı. Qazırgı taŋda Ukrainada aşyq derekterge süiensek 52 Javelin tankke qarsy keşenı bar.
MFTR-2100 radary. Būl radardy Ukraina Daniiadan satyp alǧan. Radar keşenı BPLA, ūşaqtardy, zymyran keşenderınen atylǧan zymyrandardy joǧary däldıkpen tabady. Bır mezette 256 nysanǧa deiın anyqtai alady. Ukraina Daniiadan atalmyş radar keşenın taǧy da eselep satyp aludy josparlap otyr.
"Olha" zymyran keşenı. Būl keŋestık "Smerch" keşenıne ūqsas. Ukrainanyŋ töl tuyndysy. 2018 jyly Ukrainanyŋ qorǧanys salasyna kelıp tüstı. Al 2019 jyly zymyran keşenınıŋ modernizasiialanǧan "Olha-M" türı synaqtan sättı öttı. Zymyran keşenı 120 şaqyrymdaǧy nysandy joia alady.
"Dana-M2" özdıgınen jüretın artilleriialyq qondyrǧysy. Ukraina 26 dana Chehiialyq özdıgınen jüretın artilleriialyq qondyrǧysyn satyp aldy. Būl qondyrǧynyŋ syrtqy brony tözımdı, 20 şaqyrymdaǧy nysandy joia alady.
2S1 «Gvozdika» özdıgınen jüretın gaubisasy. Ukrainada būl gaubisanyŋ 300-den astam danasy bar. Ärine jaŋa qaru türı emes, degenmen ol talai äskeri qaqtyǧysta özınıŋ tiımdılıgın körsetken. Soŋǧy ekı jylda Kiev Chehiiadan taǧy da osy gaubisalardy satyp aldy.
Barrett snaiperlık myltyǧy. Ukraina 2015 jyly AQŞ-tan osy qaru türın ala bastady. Sol uaqyttan bastap Ukrain mergenderınıŋ separatister mergenderınen artyqşylyǧy eselep artty. Öitkenı Barrett snaiperlık myltyǧynıŋ oǧy ūzaqqa ūşady, däl tiedı jäne oǧy tigen jerdı jūlyp tüsedı.
Ärine būl Ukraina äskerınde bar jüzdegen qaru türlerınıŋ bırşamasy ǧana. Kievte tankter, ūşaqtar men tıkūşaqtar, zeŋbırekter, jaǧalau küzetıne arnalǧan kemeler men avtomat, pulemet türlerı, ai saiyn NATO elderınen kelıp jatqan barlauşy drondar, granata türlerı men qorǧanyş kostiumderı, minalar men tapanşalar jäne basqa qarular bar.
Ashat Qasenǧali
"Adyrna" ūlttyq portaly
