1971-ınşı jyly Arab Ämırlıkterı täuelsızdık alǧanda memlekette asfalt jol bolmapty. Eŋ alǧaşqy avtomagistral 1972-ınşı jyly salynypty. Aitulary boiynşa Ämırlık eŋ alǧaşqy jyldary täuelsızdık alǧanda şeih Zaid ibn Sūltan aǧylşyn kompaniialaryn şaqyryp alyp olarmen jasaǧan kelısım şarttardyŋ ūnamaitynyn aitypty. Ol kelısımderge qarai mūnaidan tüsetın tabystyŋ 90%-aǧylşyndarǧa, 10%-y ǧana arabtarǧa qalady eken. Şeih aǧylşyndardan bas tartyp jaŋadan amerikandyq kompaniialarmen kelısım jasapty. Nätijesınde 1970-ınşı jyldary emirlerge mūnai satudan 160 million funt sterling qalsa 1979-ynşy jyldary 7 milliard dollardan köp aqşa qalatyn bolypty. 1974-ınşı jyly memleket eldegı mūnai salasyndaǧy kompaniialardy satyp ala bastaidy. Nätijesınde qazır mūnai men gaz satudan tüsetın tabystyŋ 92%-y Arab Ämırlıkterıne tiesılı.
Qūrylys salasyna keletın şeteldık firma 51% aksiiasyny jergılıktı arabqa tırkeu kerek. Qūrylys salynatyn jer tek jergılıktı arabqa tiesılı bolu kerek ne bolmasa Arab Ämırlıgı memleketıne. 1970-ınşı jyldar JIÖ 1.1 milliar dollar bolsa 2018-ınşı jyly 400 milliard dollardan asyp kettı.
Qazır Arab Ämırlıkterınde 9 millionnan astam adam tūrsa onyŋ 85%-y şeteldık jūmysşylar. Ämırlıktıŋ azamattyǧyn alu mümkın emestei qylyp qoiǧan. Qyzdary şeteldıkke tise azamattyqtan şyǧarylady. Kedei bolǧylary kelse de bola almaidy. Sebebı memleketten är janūiaǧa aiyna aqşa berıledı eken. Üilense 20 000 dollar jaǧdaiy joq bolsa ui soǧuǧa jer tegın berıledı.
Arabtardai potensialy bar Venesuela nege aş ta Arab Ämırlıgı qalai baiyp kettı dep oilauymyz mümkın. 1) Sättı ekonomikalyq reformalar. 2) Qazba bailyqqa memlekettıŋ ielık etuı. 3) Ekonomikany ärtaraptandyru. Tek turizmnen memleket jylyna 20 milliard dollar paida tabady. 4) Bır halyq bır janūia. Ärbır arabty şeihtar öz janūiasyndai köredı. 5) Baǧany memleket öz baqylauynda ūstaidy. Antimonopolnyi komitettıŋ bastyǧy paramen ūstaldy degen äŋgıme joq. 6) Jeke biznestı memlekettıŋ qoldauy. 7) Kez kelgen immidjdık joba paida alyp kelu kerek. 8. Dubaidan qarjy ortalyǧyn jasai aldy.
Sabit Rysbaev
"Adyrna" ūlttyq portaly
