Halqymyzdyń «Kelisip pishken ton kelte bolmas» degen danalyǵy HHI ǵasyrda da mánin joıǵan joq. Qaı máseleniń bolsyn artyn daýǵa aınaldyrmaı, aqyldasa, keńese otyryp sheshý — eldigimizdiń irgesin bekite túseri sózsiz. Babalarymyz aıtqandaı, «Óletuǵyn taı úshin, kóshetuǵyn saı úshin» EL BIRLIGI degen asyl qazynamyzǵa syzat túsirýge ásti bolmaıdy. Osy aqıqatty tereńnen sezingen bolsa kerek, Shymkent qalasynyń búgingi basshylyǵy qoǵamnyń qyzý talqysyna túsken «ıppodrom aımaǵynda turǵyn úı keshenin salý» máselesi boıynsha qoǵamdyq tyńdaý ótkizdi.
Búkil álemdi sharpyp bara jatqan indetten saqtaný úshin qoǵamdyq tyńdaý onlaın rejımde ótti. Biraq, bul atalǵan is-sharanyń ashyqtyq pen jarııalylyq jaǵdaıynda, demokratııa prınıpterine saı ótýine eshqandaı kedergisin tıgize qoımady. Mamandar kóptiń talqysyna túsken jobanyń sáýlettik, ekologııalyq jáne ekonomıkalyq turǵydaǵy qaýip-qateri men tıimdi jaqtaryn tarazylap, jiliktep turyp ashyp kórsetti. Odan keıin el aǵalaryna, zııaly qaýym ókilderine, sáýletshilerge, qoǵamdyq oıdyń kóshbasshylaryna óz oıyn ortaǵa salyp, pikirleri men argýmentterin usynýǵa múmkindik berildi. Jobany jaqtaýshylar ǵana emes, oǵan qarsy tarap ta ózderiniń ýájderi men dálel-dáıekterin jetkizdi. Bul pikirler men syn-eskertpeniń barlyǵy hattamaǵa túsirildi. Túpkilikti sheshim qabyldaý kezinde olardyń nazarǵa alynaryna senemiz.
Eń bastysy, Shymkent qalasynyń ákimdigi osy áreketi arqyly halyqpen ashyq áńgimelesýge, konstrýktıvti dıalog qurýǵa daıyn ekenin dáleldedi. Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev aıtqan «Halyq únine qulaq asatyn memleket» tujyrymdamasyn basshylyqqa ala otyryp jumys isteýge ázir ekenin kórsetti. Eń mańyzdysy — osy. Qos tarap bir-birine qurmetpen qarap, salıqaly, baısaldy túrde pikir almasa bilse, sheshilmeıtin problema, kelisimge kelemeıtin másele bolmaıdy.
Iá, turǵyn úı kesheniniń jobasyna qarsy shyǵyp jatqandardyń azamattyq pozıııasy da qurmetpen qaraýǵa turarlyq. Olar súıikti qalamyz Shymkenttiń jasyl qalaǵa aınalǵanyn, onyń ekologııasyna zııan tımegenin qalaıdy. Biraq, bul jobany qolǵa alǵandar da osy el kórkeıse, damysa eken degen tilektiń ústinde júrgen azamattar.
Mysaly, BI Group holdınginiń basshysy Aıdyn Rahymbaev — Qazaqstannyń shynaıy patrıoty ekenin sózben emes, isimen dáleldep qoıǵan azamat. Bireý biler, bireý bilmes, Rahymbaevtyń bastamasymen ashylyp, sonyń qarjylandyrýymen jumys istep jatqan «BI Juldyzaı», «Ana úıi» jáne «IQanat» deıtin qoǵamdyq uıymdar bar. Bul uıymdar sońǵy jyldary 4 500 búldirshinniń anasynan ajyrap, balalar úıine ótkizilýiniń, tiri jetim atanýynyń aldyn aldy. Sóıtip, elimizde náresteler men jetimder úıine ótkiziletin sábılerdiń sanyyń 3 ese qysqarýyna sebepshi boldy. Oǵan qosa osy qoǵamdyq uıymdar jetimder úıin panalap júrgen 1400-den astam balanyń qazaqstandyq otbasylardyń qamqorlyǵyna alynýyna muryndyq boldy. Qudaıshylyǵyn aıtyńyzshy, bul úlken saýapty is qoı, solaı emes pe?! Ol az deseńiz, Aıdyn Rahymbaev ashqan «Aıqanat» qory aýyl oqýshylarynyń arasynda olımpıada ótkizip, ishindegi eń daryndy, eń talapty degenderin iriktep alyp, Býrabaıda óz qarjysyna ashqan eýropalyq úlgidegi elıtalyq mektepte tegin oqytyp jatyr. Qazaqtyń eń talantty 200 balasy tereń ári jan-jaqty bilim alyp jatyr. Bıyl sol qaradomalaqtardyń aldy elimiz ben álemniń úzdik ýnıversıtetterine oqýǵa túsedi. Erteń onyń árqaısysy Qazaq eliniń tasyn órge domalatatyn tulǵalarǵa aınalady. (Eger bul uıymdardyń qyzmeti jaıly tolyǵyraq bilgińiz kelse «Shymkent kelbeti» gazetiniń ótken sandarynda jaryq kórgen ıkldi maqalalardy oqýyńyzǵa bolady). Eger Rahymbaev Qazaqstannyń úlken patrıoty bolmasa, mıllıondaǵan dollaryn jumsap elge, eldiń erteńine paıdaly osyndaı isterdi atqarar ma edi?! Qazaqstanda iri kompanııa da, dáýletti adamdar da az emes qoı. Qaısysy elge tap osynsha paıdasyn tıgizip jatyr?!
Endi osynsha qaıyrly is atqarǵan azamattyń Shymkenttiń bolashaǵyna zalal keltirerlik jobany iske asyraryna Siz senesiz be? Men senbeımin.
Qaı ınvestor bir turǵyn úı keshenin salý úshin aınalasyna mektep, emhana men promenadty tegin salyp berip jatyr?
Jalpy, bul jobanyń tıimdiligin keshe sarapshylar aıtýdaı-aq aıtty ǵoı. Estir qulaq bolsa, sózge toqtaıtyn esti adam bolsa nanymdy argýmentter aıtyldy emes pe? Men onyń bárin qaıtalap jatpaı-aq bir ǵana máselege kópshiliktik nazaryn aýdarmaqpyn:
Ippodrom aımaǵynda turǵyn úı keshenimen birge birneshe áleýmettik nysan boı kóteredi. Sonyń biri — ortopedııalyq aýrýlary bar balalarǵa arnalǵan ońaltý ortalyǵy. Iaǵnı, sal aýrýyna shaldyqqan balalarǵa sapaly medıınalyq qyzmet kórsetetin mekeme. Shyndyǵynda, DP-men aýyratyn balalardyń daǵdaıy qoǵamdy qatty alańdatatyn problema ǵoı. Endi ıppodromdaǵy jobanyń aıasynda sol naýqas balalardy emdeıtin, halyqaralyq standarttar boıynsha jabdyqtalǵan, eldegi eń tańdaýly dárigerler jumys isteıtin ortalyq salynsa jáne ol memleket bıýdjetinen bir tıyn bólinbeı «BI Juldyzaı» korporatıvtik qorynyń qarjylandyrýymen salynyp, jumys istese, bundaı jobany qalaı tıimsiz, qajetsiz dep aıtpaqpyz?!
Sóz joq, atshabar aýmaǵy — qalanyń eń jaqsy, qymbatty jeri. Bul jobaǵa sondaı tańdaýly oryn berilse, esesine merdiger tarap ta osy qoǵamnyń eń ózekti, kúrdeli problemalarynyń birin sheshýge atsalysyp jatyr ǵoı.
Ardaqty aǵaıyn, jobaǵa qatysty pikir aıtqanda osyndaı mán-jaılardy da esten shyǵarmasaq eken.
Aıdar Quljanov,
Júrnalıster odaǵynyń múshesi
