Taǵy da únsizdik. Alyp aýdıtorııanyń shań basqan kóne partalarynda symǵa qonǵan qarlyǵashtaı birinen sońy biri qaz-qatar tizilgen stýdentter janarlary móldirep, esik jaqqa jaltaqtaı beredi. Kózderinen bir kisini kútetini kórinip-aq tur.
Ustanymy myqty ustazymyzdyń den qoıyp tyńdalatyn dáris ýaqyty. Keregedegi kónesaǵattyń tilin ańdyp otyrǵan bizder syqyrlap ashylǵan esikke qaraı jalt qaradyq. Bir emes birneshe adamnyń aıaǵynyń dybysyn ańǵardyq. Ań-tańbyz. Armandarymen qosa altyn dombyrasyn arqasyna asynǵan qara murtty kisi men ustaz aıańdaı kelip, aldymyzdaǵy qos ústelge jaıǵasty. Shýlasyp, sybyrlasyp bir-birimizden suramasaq ta, ishteı "Bul kim boldy eken?" deıtin saýalmen árqaısysymyz oıdyń tunyǵyna súńgip ketip, mıdaǵy mol aqparattyń ishinen taýyp alardaı qazbalap jatqanymyz anyq edi. Ornymyzdan bir sát turyp, iltıpat bildirip, hal-qadirimizshe qurmet kórsetip, meıirimge toly júzimizben amandasqan soń, qaıta jaıǵastyq. Biraq áli de oı ústinde edik.
«Al shákirtterim, myna kisiniń júzi tanys pa edi? Kim boldy eken? Kim aıtady?» Shybynnyń yzyńa da estilmeıtin aýdıtorııanyń ishindegilerde ún joq. Ádette qandaı jaǵdaı bolmasyn kókke kóterip júretin eńsemizdi bárimiz bir-aq sátte tómen túsirdik. Qysylsaq únemi sharasyzdyǵymyzdyń belgisi retinde osylaı jasaıtynbyz. Alaıda aradaǵy únsizdikten keıin, artqy jaqtan bir arý názik únmen "Erkin Shúkimán emes pe, aǵaı?" dedi de, basyn qaıta tómen saldy. Shynymen, kemedeginiń jany bir. Uıalǵannan sýǵa batqandaı kúıde tapjylmaı otyrǵan stýdentterdi myna erekshe jan erlik jasap, jalǵyz ózi qutqaryp alǵandaı sezindik. Taǵy bir ret tereń dem aldyq.
Aldymyzdaǵy qara murtty, susty beıneli, otty kózdi oǵlan ulttyq ánshilik ónerdi damytýshy Erkin aǵaı eken. Uzaq qaradyq. Tańdana da, tamsana da, qyzyǵa da, qyzǵana da kóz almaı qaradyq. "Ulylar áńgimesin ózinen emes, ustazdarynan bastaıdy" deıtin aq jaýlyqtyájem. Ol kisi de jyltyraǵan mańdaıdan tógilgen shyp-shyp terdi qolyndaǵy oramalymen súrtip qoıdy da, ózi pir tutqan Jánibek Kármenovty, onyń shyǵarmashylyǵy týraly áńgimeleı bastady.
Jýyrda jetpiske tolyp, bir kúnderi Júsipbek Elebekov atyndaǵy kolledjde dáris oqyǵan ustazy jaıly Erkin aǵaı mahabbatpen aıtqan bolýy kerek, sharshaǵanymyzdy da esten shyǵaryp, Shyńǵystaýdyń tárbıesin kórip- jetilgen jan jaıly uıyp tyńdap qalyppyz. Abaı áleminiń esigin ashyp, alǵa qaraı qadam basqan Jánibek Kármenov nebári 12 jasynda alpystaǵy shaldyń, qyryqta abyzdardyń sózin sóılep, qazaq ánderiniń tarıhyn zertteýshi, sal-serilerdiń jalǵasy "kishkentaı qarııa" atanǵan desedi. Bizdiń ustaz Saǵatbek Medeýbekuly ótkenniń enshisine qaldyrǵan talaı oqıǵalardy sanasyndaǵy muraǵattan shyǵaryp alsa kerek, 1985 jyly Jánibek aǵamen qalaı tanysqanyn aıtyp berdi. «Ol kisi únemi ishten kúńkildep júretin. Sóıtsek bul eń jaqsy ádetteriniń biri eken. Áýeli aıtar sózin ishten juptap alyp, metafora, sınekdohanyń túr-túrin qosyp, tilin asyl tastarmen kómkerip, kórkem etetin zerger edi. Birde Shyraqbek Qabylbaev ansamblge adam izdepti. Osyny estigen Júsipbek Elebekov oqýdan qol úzgen aýyldaǵy Jánibekti Almatydan tikushaq jiberip, aldyrǵan eken» dedi.
Áńgimemen qulaqtyń quryshyn qandyrǵan bizder aqyldyń da, kómeıdiń de, júrektiń de ánshisine aınalǵan J.Kármenovtyń jaı ǵana shákirt emes, "naǵyz adam" tárbıelegenine kóz aldymyzdaǵy keıipkerge qarap kýá boldyq.
Semeıdegi ýnıversıtettiń til jáne ádebıet fakýltetin bitirgen Erkin Shúkimán : "Men jazǵy demalysqa aýylǵa kelgem. Teledıdar betinen Jánibek aǵamdy kóp kórýshi edim. Birde úıge qaıtyp bara jatyp, jol-jónekeı gazet aldym. Aqtaryp otyryp, sýyq habardy kózim shalǵanda, ústimnen bireý kelip sýyq sý quıyp jibergendeı kúıde edim. Pir tutatyn aǵamnyń ómirden ótkenin kórgende, aǵyl-tegil poezd ústinde janarymnan ǵana jas tógilmedi, júregim qosa qan jylady. Úlgere almadym..." degen sózinen soń, bir ózekti laýlatyp, jandyratyn ókinishtiń bar ekenin ańǵardyq. Ustazymen kezdese, júzdese almaǵany úshin eken ǵoı.
Alǵashqy qorqynysh, qobaljý birte-birte seıildi. Onyń ornyn ystyq sezimder basyp, boıymyzdy bılep-tósteı bastady. "Aqylbaıdyń áni", "Babalar", "Aǵalar-aı" týyndylarynyń avtorymen tereńirek tanys bolǵan soń, júrektiń qylyn shertetin ústelde jatqan dombyraǵa nazar saldyq. Ol kisi de túsingen bolýy kerek , qolyna qos ishekti aspapty aldy da, Kármenovtyń "Tasbalaǵyn" kúmbirlete jóneldi. Daýys degen aýdıtorııany ǵana emes, keń dalany da qıyndyqsyz baǵyndyratyndaı. «Ánniń de estisi bar, eseri bar, Tyńdaýshynyń qulaǵyn keseri bar». Tapjylmaı tyńdadyq, ár kúıden soń qos qolymyz talǵansha shapalaq urdyq. Sharshaǵannan emes, rıza edik. Júzimizdegi kúlkiden-aq kóringen. Sosyn "Alań da , alań, alań jurt"...
2 saǵat janymyzdy berip, eshteńe oılamastan, artyq nárseni oıǵa almastan, zeıin qoıyp, qulaq túrippiz. Sol sát balalyq batyldyq boı berdi me eken, áıteýir stýdentter tolassyz suraqtardy jaýdyra bastady. Mine, án - besik, tyńdaýshy - náreste, ánshi – ana. Qansha án, kúı tyńdasaq ta, ony túsine de, qudiretin sezine de almaıtyn kezderimiz bolýshy edi. Al sol sátte kópten qozǵalmaǵan besikti ánshi terbetip, náresteniń shyryldaǵan únin tátti uıqyǵa almastyra alǵandaı kórindi. Ǵajap kúıde edik...
Aıjan Sylanova,
«Adyrna» ulttyq portaly
