Men Mūhtar Jäkışevtı tabalap otyrǧandarǧa taŋ qalamyn. 1991-2000 jyldar aralyǧynda Qazaqstannyŋ tehnologiialyq-öndırıstık äleuetınıŋ boi köterıp ketuıne eŋ bırınşı yqpal etken de osy Jäkışevter bolatyn. Tek öndırıstık sala ǧana emes, saiasatta da osy buynnyŋ qarqyny talailardy oilandyryp tastaǧan edı. Būlar naǧyz reformatorlar edı.
Sol kezde bızdıŋ eldegı ekonomikany ärtaraptandyru men öndırıs pen ūlttyq ǧylymdy, tehnologiiany damytudy osyndai jıgıtterge bergende, däl qazır qazaq jūrty feisbukte şuyldap, bırınıŋ etın bırı jep otyrmai, qalyŋ qaiǧyǧa batyp, jūmyssyz aqsap, qabat-qabat kriziske tap kelmei otyratyn edı. Sebebı, tehnologtar men tehnokrattar kez kelgen eldıŋ öndırısı men äleumettık ahualyn tüzei alady.
Jäkışev QazaqAtomÖnerkäsıbınıŋ tasyn örge domalatqan tūŋǧyş tehnolog, tehnokrat. Onyŋ geniilıgı, önertabysy batys elderınde özınıŋ baǧasyn äldeqaşan alyp qoiǧan. Eger Jäkışev Qazaqstandy oilamaǧan bolsa, kezınde AQŞ-tyŋ şaqyrtuy boiynşa ketıp te qalar edı. 1990 jyldary QazaqAtomÖnerkäsıbınıŋ äleuetı adam aitqysyz aianyşty edı.
Mūhtar Jäkışevtıŋ basty maqsaty – qazaq uranyn erkın naryqqa şyǧaru bolatyn. Onyŋ qazaq uranyn älemdık erkın naryq pen bäsekege şyǧaruǧa bılımı men täjıribesı, qairaty jettı. Menedjerlık qolynan keldı. Otandyq önerkäsıptı şeteldıŋ aldyŋǧy qatarly bırlesken käsıporyndary arqyly igeruge talpyndy. Onyŋ ışınde AQŞ, Kanada, Japoniia, Avstraliia elderınıŋ käsıporyndary da boldy. Sol bırlesken käsıporyndardyŋ zamanaui innovasiialyq-tehnologiialyq basqaru jüiesı men qondyrǧylaryn paidalanyp, Qazaqstan uranyn erkın naryqqa şyǧaruǧa baryn saluǧa tyrysty. Jäkışev qolǧa tüsken sätten-aq elden Japoniianyŋ käsıporyny ketıp qaldy. Būl bızdıŋ ülken ūtylysymyz boldy.Jäkışev QazaqAtomÖnerkäsıbınıŋ reitingın damyǧan AQŞ, Japoniia, Kanada, Avstraliia elderınıŋ bırlesken käsıporyndary kelmei jatyp-aq älemdık deŋgeige köterıp tastaǧan. Sonyŋ arqasynda el biudjetıne talai-talai milliardtar tüstı, talai-talai mektepter men nysandar boi köterdı. Al endı osyndai azamatty tabalau kerek pe... Bızdıŋ qoǧam özınen şyqqan tehnokrattardy baǧalamai, eşqaşan da jetıstıkke jete almaidy. El bolamyz desek, bız eŋ aldymen tehnika men tehnologiianyŋ tehnokrattaryn qoǧamǧa ülgı etuımız kerek. Ol da qolymyzdan kelmei otyr ǧoi. Bızdıŋ pırımız, tabynarymyz änşıler, saiqymazaqtar bolǧannan keiın bızge qaidaǧy damu men ösu... Endı mūndai azamatty jerden alyp jerge salyp otyrǧandar Jäkışevtıŋ taǧdyryn basynan ötkerse de tüsıne almaityn siiaqty. Olarǧa söz şyǧyn, aitarym joq...
Bekbolat QARJAN,
«Adyrna» ūlttyq portaly
