AQŞ-tyŋ ışkı ısterımızge aralasqany dūrys

Keşe uäde etılgendei bügın Baiden mem. departamentte kezdesu ötkızıp, onda AQŞ-tyŋ juyq aradaǧy syrtqy saiasaty turaly mälımdeme jasauy tiıs. Äzırge onyŋ mälımdemesı turaly aqparat joq, degenmen de keibır närselerdı aldyn-ala aituǧa bolady. Sonyŋ bırı (Qazaqstanǧa qatysy bar) - İran mäselesı. Kezınde Obama İranmen Kelısımge kelgen bolatyn, ol Kelısım boiynşa İran urandy baiytudy toqtatady, al AQŞ İran mūnaiyn syrtqy naryqqa şyǧaruǧa salǧan sanksiiasyn alyp tastaidy. Ömır körsetkendei, būl Kelısım kezınde öte jaqsy jūmys jasady, ūzaq jyldar boiy AQŞ sanksiiasynda bolyp kelgen İran mūnaiy syrtqy naryqqa aǧyldy, söitıp mūnai baǧasynyŋ tüsuıne aitarlyqtai yqpal ettı. Al urandy baiytu ısın baqylau MAGATE-ge tapsyrylyp, İrannyŋ iadrolyq programmasy ıs jüzınde halyqaralyq MAGATE ūiymynyŋ baqylauyna köştı. AQŞ-tyŋ osyndai saiasaty arqasynda 2014 jyly Saud Arabiiasy men İrannyŋ bırlesıp mūnai baǧasyn qūldyratuy Putinnıŋ şaruasyn şaiqaltyp, ol Ukrainanyŋ RF agressiiasyn toqtatuǧa aitarlyqtai yqpal ettı. Tramp kelısımen osy Kelısımdı sebepsızden-sebepsız būzyp, būrynǧy sanksiia saiasatyna qaityp keldı. Şamasy ol Mäskeudıŋ yqpalynan şyǧa almai, özınıŋ "şpiondyq" äreketın odan ärı jalǧastyrǧan boluy kerek. Nätijesı belgılı - mūnai baǧasy qaita köterıle bastady da, RF būrynǧy agressiialyq saiasatyn odan ärı jalǧastyruǧa mümkındık aldy, Siriiadaǧy soǧysqa kilıktı. Baiden osy saiasatqa qaita oraluy mümkın. Būl ne beredı? İran mūnaiy syrtqy naryqqa şyǧady, ol mūnai baǧasynyŋ sözsız tüsuıne alyp keledı. Osynyŋ tasasynda jasyl energetikany odan ärı damytuǧa mümkındık tuady. İrannyŋ iadrolyq programmasy taǧy da MAGATE-nıŋ baqylauyna köşedı, sebebı ol Kelısım ūzaq jyldar boiy daiyndalǧan, barlyq niuanstary büge-şıgesıne deiın kezınde razrabotka jasalǧan. Mūnai baǧasynyŋ tüsuınıŋ Qazaqstanǧa qatysy bar deitınımız sondyqtan. Tek qana şikı mūnai satyp otyrǧan Qazaqstan siiaqty elderge qiyn bolatyny anyq, alaida bız bärıbır osy joldan ötuge tiıstımız - mūnai bügın bolmasa da erteŋ bärıbır tausylatyny anyq, soǧan aldyn-ala daiyndala bergen dūrys. Taǧy bır mäsele - būrynǧy SSSR qūramynda bolǧan elderdıŋ täuelsızdıkke ūmtylysyna kömek körsetu AQŞ-tyŋ jaqyn aradaǧy saiasatynyŋ arqauy bolmaq dep kütılude. Ärine, mūny Resei jaqtyrmaidy. Onsyz da Reseidegı bügıngı şerulerge qatysuşylardy polisiia küşterınıŋ qataŋ basyp-janşuyn aiyptaǧan AQŞ-ty reseilık BAQ-tar: "Būl AQŞ-tyŋ Reseidıŋ ışkı ısterıne aralasuy" - dep sipattap jatyr. Adam qūqy būzylǧan jerde ışkı ıs degen bolmaidy, adam qūqy barlyq jerde qorǧaluy tiıs. Bıreudı bıreu küş qoldanyp öltırıp jatsa, oǧan syrttai baqylauşy retınde qarap tūru eş adamgerşılıkke jatpaidy, sondyqtan AQŞ-tyŋ aralasuy dūrys dep esepteimın. Olar bızdıŋ de ışkı ısterımızge aralasauy qajet, öitkenı bız öz küşımızben myna bilıkke qarsy dym da bıtıre alar emespız. Aron da, Maks ta, keşegı Marǧūlan Boranbai da syrty küşterdıŋ aralasuynsyz bostandyqqa şyǧatyn türı körınbeidı. Eger kınäsı bolsa söz basqa, al jerın, elın qorǧaǧandardy türmege qamau degen tıptı sūmdyq.