30 jylda ekı zaŋ ǧana memlekettık tılde jazyldy

"Salmaqty sūhbat" halyqaralyq onlain studiiasynyŋ qonaǧy professor, saiasi ǧylymdardyŋ doktory, QR Parlamentı Senatynyŋ deputaty, QR Parlamentı Senatynyŋ Äleumettık-mädeni damu jäne ǧylym komitetınıŋ töraǧasy Mūrat Baqtiiarūly boldy. "Salmaqty sūhbattyŋ" moderatory, "Qazaqstannyŋ 100 jaŋa esımı" jobasynyŋ jeŋımpazy, "Lingvistika" mamandyǧy boiynşa filosofiia doktory (PhD) Quanyş Jūmabekūly Mūrat Baqtiiarūlyna tömendegıdei sūraqtar qoidy: 1) Sızdıŋşe memleketşıl azamat qandai bolu kerek? 2) Sızdıŋ "Tıldık zaŋnamany jetıldıru, zaŋ talaptaryn küşeitu arqyly qajettılıktı tuǧyza otyryp, jaŋadan Memlekettık tıl turaly zaŋ qabyldau kerek», – degen sözıŋız bar. Seŋ qozǧalu üşın, ärine, saiasi şeşım qabyldanǧany dūrys. Irgetasy orys tılınde qalanǧan jüienıŋ ırgesın söguge bilıktıŋ saiasi erık jıgerı nege jetpei tūr dep oilaisyz? 3) Özıŋız de aityp jürsız, 30 jylda ekı zaŋ ǧana memlekettık tılde jazyldy. Olar – 1997 jylǧy «Halyqtyŋ köşı-qony turaly» zaŋ men 2002 jylǧy «Qazaqstan Respublikasyndaǧy balanyŋ qūqyqtary turaly» zaŋ. Sızdıŋ oiyŋyzşa, zaŋ jobalaryn aldymen memlekettık tılde daiyndauda eŋ negızgı kedergıler qandai? 4) Kültöbenıŋ basynda qabyldanǧan «Täuke hannyŋ Jetı jarǧysynda» aforizm, maqal-mätel, qanatty sözderdıŋ körınıs tapqanyn tarihtan bılemız. Biler «Qasym hannyŋ qasqa joly», «Esım hannyŋ eskı joly», «Äz Täukenıŋ Jetı jarǧysy» zaŋdar jinaǧyndaǧy negızgı qaǧidalar men normalardy tolyq meŋgerıp qana qoimai, el-jūrtynyŋ ädet-ǧūrpyn, şejıresın, tarihyn, kemel pıkırlerın şeşen tılmen jetkıze alatyn dara jandar bolǧan. Bügıngı taŋda Parlamenttegı keibır deputattar ot auyzdy oraq tıldı boluy bylai tūrsyn, qazaqşa jöndı bılmeidı. Būl tūrǧyda ne aitasyz? 5) Jerımızge tabany tigen özge ūlt ökılderın halqymyzdyŋ erekşe jylylyqpen qarsy alǧany belgılı. Elımız özge etnikalyq toptardyŋ ūlttyq tılderı men ädet-ǧūryptaryn, salt-dästürlerın damytuǧa da qoldau körsetuın toqtatqan emes. Alaida memlekettık tıldıŋ märtebesı älı de öz deŋgeiıne kelgen joq. Jerımız ortaq bolsa, tılımız de ortaq bolu kerek qoi. Memleket basşysy Qasym-Jomart Toqaev naqty şaralar negızınde qazaq tılınıŋ ūltaralyq qatynas tılı retındegı rölın küşeitu qajettıgın atap ötken bolatyn. Osy jaily bırer söz. Tolyq sūhbatty tömendegı sıltemeden köre alasyzdar https://youtu.be/QTMOb2jcQ90