Mádına Omarova. "Jol ústinde" (áńgime)

14.09.2020

4160

Tún bolatyn. Aýadan bólek ıis seziledi. Qarańǵylyqtyń ıisi. Sýyq. Ekeýmiz kele jatyrmyz. Aldymyzdaǵy jylansha ıreleńdegen qara joldyń shegi kóriner emes. Kózimdi jumdym da, joldan shyǵyp ketem be degen qaýipke shydaı almaı qaıta ashtym. Báribir túnek. Oǵan jaqyndap ıyǵyna súıengim kelgen. Batpadym. Kenet:
— Nege jalǵyz kele jatylsyń? – dedi ol, jerdiń astynan shyqqandaı kúńgirt daýyspen.
Ózimmen ózim bolyp kele jatqan men qapelimde jaýap bere almaı qaldym. Únsizdik jáne kúshine ene bastady. “Men jalǵyz emespin ǵoı” dep oıladym. Sodan soń nege dereý osylaı jaýap bermedim dep ókindim. Sol kezde ol bir nárse der edi, sodan keıin men... Jaýrap kettim. Oǵan jaqyndap, aqyryn denemdi tıgizgenmin. Boıymdy jyly tolqyn shaıyp ótti. Taǵy umsyna berdim de, bul áreketimniń ábestigin uǵyp, tartynyp qaldym. Tómen qadalyp qolyn sermep tez kele jatqan ol esh nárseni sezbegen syńaıly. Keýdemdi renish býdy.
Júrip kelemiz. Aspan men jerdi qatar qaptaǵan qarańǵylyq aıdalada kele jatqan eki adamdy janshyp tastaǵysy kelgendeı túıilip, keýdeme úreı bolyp endi. Men oǵan qaradym. Qaraıǵan sulbasy ǵana ajyratýǵa keledi..
“Tezirek aýylǵa jetsek eken, — dep kúbirledim, — bul ne sumdyq áıtpese”.
– Bil nálse dep kelesiń be?
“O, qudaı, saqtaı kór”.
– Joq, ásheıin. Sýyq deımin.
Taǵy úndemeı qaldy. Oıyma “Óziń de jigit qyzyqsyń, syryńdy qaıdan qyz uqsyn” degen maǵynasyz sózder oratyla bergen soń, janushyra:
– Bizdiń aýyldan emes sııaqtysyz ǵoı, — dep áńgime bastadym.
– Nege? Kókqaınaldanmyn.
– Tanymaıtyn sııaqtymyn.
– Nege?
Ol esine áldene oralǵandaı júrisin jedeldete tústi.
— Aýyl kishkentaı ǵoı, bárin bilemin dep júrsem...
Túrin kórgim kelip betine qansha úńilsem de, qarańǵylyq qurǵan shymyldyq kólegeılep jibermedi.
— Men sizdi tanymaımyn.
– Sen etikshi shaldyń qyzy emessiń be? Kontolda esepshi bolyp isteısiń.
– Iá. Ákem byltyr qaıtys bolǵan.
– Bilemin.
– Al siz she?
– Men Almabektiń balasymyn.
– Qaı Almabek? It asyraıtyn ba?
– Iá.
Myrs ete qaldy. “Onyń balasy bar ma edi” dep oıladym. Almabektiń ózin aýyl turmaq búkil aýdan biledi. Qaıda barsa da qasyna artyq-kemsiz on ıt ertip, dúnıeni azan-qazan etip júrgeni. Jalǵyzilik adam tárizdi edi, soqtaldaı balasy baryn kim bilgen.
– Ortalyqqa jaı baryp pa edińiz?
– Men be?
Tańdanǵany sonsha sýyt júrisinen jańylyp, betime úńilgen. Sodan keıin sabasyna tústi bilem, baıaǵy jyldamdyǵyn qaıta tapty. “Esi durys emes pe” degen oıdyń basyma jańa kelgenine qaıran qaldym. Ózi saqaý, ózi jyndy. Qudaı, saǵan ne jazdym?
– Kelisinshe, oltalyqtan kelemin. Aýylda tyǵyz shalýa bolyp. Túkke tulmaıtyn shalýa, bilaq ózim kelmesem bitpeıtin boldy.
– M-m-m.. Túsinikti.
Qatyp qaldym. Túnniń óz sýyǵy az bolǵandaı, týra jelkemizden yzǵar tógip jel tura bastady. Men oǵan amalsyz tyǵyldym. Eń bolmasa, qolymdy qaltasyna salsam ǵoı. Biraq aldymen áıeli bar ma, joq pa sony bilip alsa bolar edi. Degenmen, esiniń durys emestigi ras bolsa, boıdaq shyǵar. Kúlkim keldi. Bul kezde aýyldyń shamy kórinip, ıti úre bastaǵan. Ol aı-shaı joq birden kóshe syrtyndaǵy óz úıine bettedi. Shyǵaryp sala ma degen álsiz úmit óz-ózinen óshti. Esi shyǵyp qarsy alǵan apama qaıǵyly pishinmen:
– Jaıaý keldim, — dedim.
– Oıbaı-aý, jalǵyz ba? Qasqyr jep ketse qaıter ediń.
– Qaıtýshy em. Qyzyqsyz...
Betime baǵjıyp qaraǵan apama mán bermegen kúıi kórpeniń astyna kirip kettim. Apam kózin alar bolmaǵan soń:
– Jalǵyz kelgen joqpyn. Almabek shaldyń balasy ekeýmiz keldik, — dep shynymdy aıttym.
– Qaı Almabek?
– Itteri bar she.
Apam ernin sylp etkizdi.
– Onyń balasy ólip qalmap pa edi.
– Ólmeı-aq tiri. Birge keldik dep turmyn ǵoı.
Apam sandyqtyń ústine otyra ketti.
– Onyń jalǵyz saqaý balasy avarııadan ketken. On jyl boldy, mine.
– Saqaý deımisiń?
Men jún kórpeniń salmaǵyn elemeı kóterilip aldym.
— Saqaý bolatyn...
Erteńinde ulyǵan ıtterdiń daýysy astynda qalǵan aýyl Almabek qarttyń qazasyn estidi.