Keńes áskerleri degende «Zulymdyq ımperııasynyń» shetelderge jasaǵan qandy joryqtary eske túsedi. KSRO quramyndaǵy bodan ulttardyń egemendikti kózdegen kóterilisteri men qozǵalystaryn aıaýsyz basyp janyshtaǵany da oıǵa oralady. Keńes áskerleriniń Polsha, Fınlıandııa (1939), Iran (1941), Vengrııa (1956), Chehoslavakııa (1968), Aýǵanstan (1979-1989) elderine, Almaty (1986), Tbılısı (1989), Baký (1990), Erevan (1990) t.b. qalalaryna jasaǵan joryqtary men jazalaý sharalary áli jadymyzdan óshken joq.
Qazaqstanda Keńes úkimetin kúshtep ornatý, ujymdastyrý, kámpeskeleý sharalaryna qarsy kóterilgen jergilikti turǵyndardy júzdep, myńdap oqqa baılaǵan jazalaýshy áskerı jasaqtar jáne asharshylyq náýbetinen bas saýǵalap shetelderge bet burǵan qaraly kóshterdi qyryp tastaǵan shekarashylar da jadymyzda. Ásirese, 1986 jyldyń jeltoqsanynda Almatynyń ortalyq alańynda aq qar, kók muz ústinde qansyrap jatqan jigitter men ıtke talanǵan qyzdar Keńes áskerleriniń zorlyq-zombylyǵyn umyta almaıdy!
Árıne, Keńes áskerleriniń quramynda qazaqstandyqtar men qazaqtardyń da qyzmet etkeni ras. Álgindeı soǵystar men shaıqastarǵa qatysqan jerlester men qandastardyń ary men qoly taza dep eshkimniń kepildik bere almaıtyny da shyndyq. Iá, olar bar bolǵany buıryqty oryndady...
Endi olardy aıyptaý qıyn, al dáripteý múlde aqylǵa syımaıdy! Solaı bola tura, Kereký qalasynda Keńes áskerleri dáriptelip, olardyń qurmetine keshendi eskertkish ornatyldy! Bir túsiniksiz jaıt, eskertkishtiń Qazaqstannyń kúntizbesinde joq KSRO áýe desanty áskerleriniń ataýly kúni 2 tamyzda ashylýy. Dál sol kúni Kerekýdegi Keńes desantshylary QR Prezıdenti Q. Toqaevtyń epıdemııaǵa baılanysty jarııalaǵan karantın talaptaryn aıaqasty ete otyryp, ortalyq kóshelerde zańsyz sherýge shyqty! Kólik qozǵalysyna kedergi keltirgen áreketteri júrginshilerdiń narazylyǵyn týdyryp, polıııanyń nazaryna ilindi.
«Barlyq soǵystar jáne shaıqastardyń qazaqstandyq jaýyngerlerine olardyń erlikteri men ataqtary úshin! Igilikti urpaqtarynan», «Biz qaı jerde bolsaq, jeńis sonda!» tárizdi jazbalar jáne keńestik áskerı forma kıgen jaýyngerlerdiń sýretterimen bezendirilgen eskertkishterde qazaqstandyq patrıotızmniń ısi de joq! Bir sýrette tipti RF Qarýly kúshteriniń ókili beınelengen sııaqty. Shyny qorap ishine Keńes odaǵy kezeńindegi shekarashynyń, desantshynyń, teńizshiniń mańdaı tusyna qyzyl juldyz taǵylǵan bas kıimderi qoıylypty.
Osy tusta aıta keteıin, Aqsý qalasynda teńizshilerge arnalǵan monýment ornatylypty. Alty qyrly tuǵyryna «Baltııskıı flot», «Chernomorskıı flot», «Tıhookenskıı flot», «Severnyı flot», «Kaspııskaıa flotılııa» degen sózder orys tilinde jazylǵan! Budan bul monýmenttiń Keńes odaǵy teńiz flotyn dáripteýge arnalǵan nysan ekeni ańǵarylady. Endi bizdiń oblysta Keńes odaǵy Qarýly kúshteriniń jaıaý áskerleri men ishki ister áskerleriniń, áskerı ushqyshtary men tankısteriniń, t.b. qurmetine eskertkishter ornatý isi qolǵa alynatyn shyǵar...
Durysyn aıtsaq, oblys ortalyǵy men qalalarynda, tipti aýyldyq eldi mekenderde Uly Otan soǵysynda erlikpen qaza tapqan bozdaqtar men jeńispen elge oralǵan jerles maıdangerlerdiń, sondaı-aq Keńes odaǵy batyrlarynyń qurmetine turǵyzylǵan monýmentter, keshendi eskertkishter, ózge de nysandar az emes qoı. Jas urpaqty qazaqstandyq patrıotızmge baýlıtyn áskerı jáne beıbit sharalar sondaı nysandardyń janynda ótkizilýge tıisti.
Meniń oıymsha, memlekettik saıasat pen ulttyq ıdeologııa tıisti deńgeıde júrgizilmegen óńirde Keńes desantshylary uıymynyń, Keńes odaǵyn kókseıtin áskerı qoǵamdyq birlestikterdiń murat-múddesi joǵary turady...
PS: Memleketshildik ustanymdaǵy oblystyq qoǵamdyq uıymdardyń biri jáne otanshyl azamattar maqalada baıandalǵan máseleler jóninde oblys ákimi, oblys prokýrory, UQK oblystyq departamenti men oblys polıııa departamenti basshylarynyń atyna ótinish hat tapsyrdy.
Arman QANI,
Pavlodar qalasy.
