Elımız ǧaryş salasyn igeru jūmystaryna airyqşa köŋıl bölıp jatqany belgılı. Ǧaryş qyzmetı turaly arnaiy zaŋ da qabyldandy. Zaŋ 7 tarau men 37 baptap tūrady. Taraular – jalpy erejelerden, ǧaryş qyzmetı salasyn memlekettık retteu jäne baqylau, ǧaryş qyzmetın jüzege asyru, ǧaryş infraqūrylymy, ǧaryş qyzmetınıŋ qauıpsızdıgı, ǧaryşkerlıkke kandidattyq pen ǧaryşkerdıŋ qūqyqtyq jaǧdaiy jäne olardy äleumettık qamsyzdandyru şaralary, qorytyndy erejeden tūrady. Bır sözben aitqanda, mūnda ǧaryşty igerudıŋ zaŋnamalyq negızdemesı aiqyndalǧan.
Būǧan deiın Baiqoŋyrdan «KazSat-1», «KazSat-2», «KazSat-3» jer serıkterı ūşyryldy. Osynyŋ arqasynda jer resurstary 100 paiyz sifrlandyru jüiesıne köşken. Mysaly, auyl şaruaşyly boiynşa 35,3 mln gektar jer sifrlandyryldy (100%). Geoportaldyŋ kömegımen prokuratura organdary qūny 700 mlrd teŋgelık 9,6 mln gektar bolatyn 37 myŋnan astam paidalynylmaǧan jer uchaskelerın anyqtady. Nätijesınde, qūny 149 mlrd teŋge bolatyn 11 myŋǧa juyq jer uchaskesı (4 mln gektar – avtor.) memleketke qaitaryldy.
Bolaşaqta būl qyzmettı jetıldırıp, paidaly qazbalardy sifrlau jäne monitoringıleu, atmosferany, topyraqty taldau däldıgın arttyruǧa baǧyttalǧan jūmystar ıske asyrylady.
Sondai-aq, ǧaryştyq bailanys jüiesı elımızdegı sputniktık bailanys pen telehabar taratu qajettılıgın 100-ǧa qanaǧattandyryp otyr. Sifrlyq damu, innovasiialar jäne aeroǧaryş önerkäsıbı ministrlıgı mälımetıne süiensek, qazırgı kezde Orta Aziia elderıne ǧaryştyq bailanys jüiesı qyzmetterın eksporttau jūmysy boiynşa jūmystar jürgızılude. Elımız «Baiqoŋyr» ǧaryş ailaǧyndaǧy ıs-äreketın keŋeitu üşın Reseimen bırlesıp «Soiuz-5» zymyran tasyǧyşynyŋ bazasynda «Bäiterek» ǧaryş zymyran keşenın qūru jobasyn ıske asyrudy josparlap otyr. Sonymen qatar, kommersiialyq ūşulardy jüzege asyru maqsatynda «Soiuz-2» zymyran tasyǧyşynyŋ bazasynda Resei jäne BAÄ-men bırlesıp «Gagarin startyn» jaŋǧyrtu jönındegı investisiialyq joba pysyqtaluda.
Qazırgı kezde elımızdıŋ käsıporyndary Türkiia, Fransiia, Qytai, Oŋtüstık Koreia, İordaniia, AQŞ, Japoniia, Ūlybritaniia, Ukraina sekıldı elderdıŋ ǧaryş salasyndaǧy ūiymdarymen belsendı jūmystar jasap jatyr.
Qazaqstan ǧaryştyq äleuetın köterudıŋ jan-jaqty mümkındıgın qarasyruda. Mäselen, byltyr ötken «Qazaqstandaǧy ǧaryş künderı» dep atalatyn halyqaralyq forumǧa «Roskosmos», «Airbus Defence and Space» korporasiialarynyŋ ökılderı, otandyq jäne şeteldık ūiymdar: «M. V. Hrunichev atyndaǧy MǦǦÖO», «M.F. Reşetnev atyndaǧy AJJ» AQ, «Transtelekom», «One Web», «Thales Alenia Space», SES, «Leica Geosystems, Satrec Initiative», «Eutelsat» t.b. ūiymdar qatysty. Mamandar mūndai basqosulardyŋ paidasy orasan degendı aitady. Osy forumda premer-ministr A.Mamin jerdı distansiialyq zondtau derekterı (JZD) men ǧaryş jüielerın qarjylandyrudy 300 mln dollarǧa deiın arttyru josparlanyp otyrǧanyn jariialady.
Bolaşaqta būl qyzmettı jetıldırıp, paidaly qazbalardy sifrlau jäne monitoringıleu, atmosferany, topyraqty taldau däldıgın arttyruǧa baǧyttalǧan jūmystar ıske asyrylady.
Sondai-aq, ǧaryştyq bailanys jüiesı elımızdegı sputniktık bailanys pen telehabar taratu qajettılıgın 100-ǧa qanaǧattandyryp otyr. Sifrlyq damu, innovasiialar jäne aeroǧaryş önerkäsıbı ministrlıgı mälımetıne süiensek, qazırgı kezde Orta Aziia elderıne ǧaryştyq bailanys jüiesı qyzmetterın eksporttau jūmysy boiynşa jūmystar jürgızılude. Elımız «Baiqoŋyr» ǧaryş ailaǧyndaǧy ıs-äreketın keŋeitu üşın Reseimen bırlesıp «Soiuz-5» zymyran tasyǧyşynyŋ bazasynda «Bäiterek» ǧaryş zymyran keşenın qūru jobasyn ıske asyrudy josparlap otyr. Sonymen qatar, kommersiialyq ūşulardy jüzege asyru maqsatynda «Soiuz-2» zymyran tasyǧyşynyŋ bazasynda Resei jäne BAÄ-men bırlesıp «Gagarin startyn» jaŋǧyrtu jönındegı investisiialyq joba pysyqtaluda.
Qazırgı kezde elımızdıŋ käsıporyndary Türkiia, Fransiia, Qytai, Oŋtüstık Koreia, İordaniia, AQŞ, Japoniia, Ūlybritaniia, Ukraina sekıldı elderdıŋ ǧaryş salasyndaǧy ūiymdarymen belsendı jūmystar jasap jatyr.
Qazaqstan ǧaryştyq äleuetın köterudıŋ jan-jaqty mümkındıgın qarasyruda. Mäselen, byltyr ötken «Qazaqstandaǧy ǧaryş künderı» dep atalatyn halyqaralyq forumǧa «Roskosmos», «Airbus Defence and Space» korporasiialarynyŋ ökılderı, otandyq jäne şeteldık ūiymdar: «M. V. Hrunichev atyndaǧy MǦǦÖO», «M.F. Reşetnev atyndaǧy AJJ» AQ, «Transtelekom», «One Web», «Thales Alenia Space», SES, «Leica Geosystems, Satrec Initiative», «Eutelsat» t.b. ūiymdar qatysty. Mamandar mūndai basqosulardyŋ paidasy orasan degendı aitady. Osy forumda premer-ministr A.Mamin jerdı distansiialyq zondtau derekterı (JZD) men ǧaryş jüielerın qarjylandyrudy 300 mln dollarǧa deiın arttyru josparlanyp otyrǧanyn jariialady.
Jasūlan Nauryzaliev,
«Adyrna» ūlttyq portaly
