Bolashaqta qandaı maman ıesi bolamyn? Bálkim ata- anamnan surap kóreıin. Qaısy mamandyqqa upaıym jetedi sonysyna túsermin, ash qalmasam boldy áıteýir.
Iá, qazirgi talapkerler arasynda osy syńaıly oılaıtyndar jeterlik, óz degenimen emes, ózgeniń aıtýymen mamandyq tańdaıtyndar , nemese bolashaq mamandyǵyn upaı sheshe salatyndar kóbeıdi qoǵamda. Alaıda bul eń qate sheshim! Qazirgi ıkemine qaraı, júrek únin tyńdaı otyryp bolashaǵyńdy jalǵastyratyn mamandyǵyńdy taba bilseń eń durys sheshimiń osy emespe?!
Mektepti bitirip, bolashaq mamandyǵyn óz qalaýynsha tańdaıtyn talapkerler sırep barady. Sebep : meńgergen bilimi joq, ózi úshin sheshim qabyldap úırenbegen. Jaı ǵana aqshasy kóp maman ıesi bolsam deıdi kóbisi. Óz qalaýyń men ıkmiń basqa salada bolsa odan qalaı aqsha tappaqsyń? Durys sheshim qabyldaý úshin talapker neni eskerýi kerek? Osy san- saýaldyń jaýabyn óz zamandastarym úshin izdep kórgen bolatynmyn.
Keshegi talapker búgingi maman. «31 arnanyń» tilshisi , «Informbıýro» jańalyqtar qyzmetiniń telejúrgizýshisi Janar Joltaeva jýrnalıstıkany tańdaıtyn talapkerlerge óz keńesin usyndy.
- Qazaq tili men ádebıetin jaqsy oqyp, «Abaı, Shákárim oqýlaryna» qatysyp, til baılyǵyn damytyp, kóptegen kórkem ádebıetti oqýlaryna keńes beremin. Kúndelikti aqparat aǵynyn baqylap otyrýǵa, jańalyqtardy qaraýǵa kórkem fılmderdiń barlyǵyn bilýge shaqyramyn. Qazirgi zamanda ǵalamtar bar, kór aqparatqa qoljetkizýge bolady, jýrnalısttiń negizi qyzmeti qandaı? bolashaqta maǵan qandaı júkteme artylady?bul mamandyq rasymen meniki me? Degen suraqtarǵa óz ózine jaýap berýge de keńes berer edim.
- Óte izdenimpaz bolýy kerek, óte aqyldy bolýy kerek jáne de ádil bolýy kerek. Sebebi jýrnalıstıkada ár kezdede eki taraptyń máselesi qarastyrylady. Bireýi – aq, al endi biri- qara bolyp turady ár kezdede. Sol úshin tarazynyń eki ushyn birdeı ustap, bireýine aýyp ketpes úshin, jýrnalıst beıtarap bolýy ári óte ádil bolýy qajet. Jáne ádil kózqaraspen oqıǵaǵa qaraı bilýi tıis. Óıtkeni biz bilemiz adamdar ár kezdede aldaýy múmkin, ótirik aıtýy múmkin, óz paıdasy úshin ózin qorǵaýy múmkin, sondaı jaǵdaılar bolmaýy úshin oǵan álbette , birinshi – bilim kerek, ekinshiden ádiletti bolýy kerek. Jáne óz mamandyǵyn janymen súıýi kerek.
Medıa salasyna endi ǵana aıaq basqan zamandastaryma tyń málimet , paıdaly keńes boldy degen úmittemin.
Keshegi talapker búgingi stýdent.Ál- Farabı atyndaǵy Qazaq Ulttyq Ýnıversıteti jýrnalıstıka fakýltetiniń 3 kýrs stýdenti Gúlsezim Talǵatqyzy daryndy talapkerlermen, bolashaq jýrnalıstterge aqyl- keńesin berdi. Aldaǵy suqbat sizder úshin talapkerler.
- Talapker, eger kıeli shańyraq Qaz UÝ- ǵa túskińiz kelse eń birinshi durys armandaı bilińiz. Durys armandaý degen qandaı? Shyn júregimen ózińniń osy mamandyqty tańdaıtynyńa senimdi bolýyń kerek. Jýrnalıstıka mamandyǵy ol- basqa mamandyqtar sııaqty emes, onyń ereksheligi otpen sýdyń arasynda júredi. Sondyqtan osy mamandyqqa jetý aldyndaǵy kúres- ol jaı ǵana bir baspaldaǵy der edim. Jýrnalıstıka salasyna túskennen keıingi jasaıtyn dúnıelerińiz – ómirlik tájirıbege aınalady. Endigi talapkerlerge aıtar keńesim mektep tabaldyryǵynda júrgende osy salany qalasańyz eń birinshi oqý. Kitap oqý. Iaǵnı ádebıetke jaqyn bolý, kitap oqyp, óz dúnıetanymyńmen qosa aqyl- oıyńdy, jazýyńdy nyqtap alý der edim. Ekinshi keńesim – maqala. Siz, kitap oqysańyz, sol oqýyńyzdan jazýyńyz bilinip turady qandaı deńgeıde ekenińizdi. Sol jazýyńyzben meptepte oqyp júrseńizde qazir múmkindik kóp, tipti áleýmettik jeligede salýyńyzǵa bolady, gazet- jýrnaldarǵa, saıttarǵa berseńiz bolady. Solaı ózińizdi jan jaqqa kórsetip, damytyp, mektep qabyrǵasynda júrip- aq, osy jýrnalıstıkanyń alǵashqy qadamyn bastasańyz bolady. Osy jolda jasaǵan dúnıelerińiz sizge úlken kómegin beredi dep aıta alar edim.
Keshegi talapkerdiń qazirgi talapkerlerge berer keńesi tanymdy ári paıdaly aqparattar boldy. Talapty talapker! Eshqashan óziń qalamaǵan ózge salanyń maman ıesi bolma, bul seniń jáne ózgeniń ómiri úshin qaýipti bolýy múmkin. Tipti ózge maman ıesine grant úshin aýysyp, bolashaǵyńdy búldirme. El erteńi jastardyń qolynda . Sol úshin dál qazirden bastap óziń úshin óz salańdy tańda. Men saǵan senemin!
Erdáýlet Qalıev
Qyzylorda oblysy, Shıeli aýdany,
Ortaqshyl aýyly
Ǵylymı- shyǵarmashylyq jetekshisi: Jıdegúl Ábdijádilqyzy
