Qazaq halqy üşın kındık qasterlı ūǧym. Tuǧan jerımızdı «kındık qany tamǧan jerge» teŋeimız, anamyzdan keiıngı jaqynymyzdy «kındık şeşe» dep ataimyz. Tyrnaqtai ǧana terıge bailanysty paida bolǧan tyiymdarymyz taǧy bar.Al sız onyŋ qasietıne üŋılıp kördıŋız be?
Barlyǧymyz derlık "Tabaldyryqty baspa", "Ottyŋ basyna tükırme" degen tyiymdardy estıp östık. Al būl eskertpeler ne sebeptı paida boldy? Kezınde ata-babalarymyz ūl balanyŋ kındıgın «şaŋyraqtyŋ iesı , tıregı bolsyn" degen nietpen tuǧan üiınıŋ tabyldyryǧynyŋ astyna kömse , qyz balanyŋ kındıgın "otbasynyŋ ūiytqysy bolsyn, üidıŋ şyraǧy sönbesın" dep ottyŋ basyna kömgen eken. Osydan sız ben bız bıletın tyiymdar şyqty. Al qazır şe? Kındıktı kömbek tügelı, körmeimız de..
«Ata-babalarymyz kındıkke sonşama män berıp, qasietın baǧalaǧandyqtan da jaujürek ūldary, ülkennıŋ aldynan kesıp ötpegen ibaly kelınderı boldy. Kındıgı jerge "jabysqan" babalarymyz ūltaraqtai jerınıŋ özın jatqa bermei jan alyp , jan berıp jaumen şaiqasqan.Bızge osynşama keŋ-baitaq jer qaluynyŋ bır syry osynda jatsa kerek. Būl künde jerdı "satamyz" deitın, qarny toiǧan jerde jüre beretın it tektester köbeidı. Kül-qoqysqa laqtyrylyp, it pen mysyq jegendıkten de, bırımızdı bırımız tyŋdamai, sözımızdı kötere almai, itşe yryldasyp jatatynymyz osydan boluy da mümkın",- deidı etnograf Zeinep Ahmetova.
Kındık şeşe
Sonymen qatar, halqymyzda "kındık şeşe" degen ūǧym bar. Ol - balanyŋ tuǧan anasynan keiıngı erekşe qūrmetpen qaraityn jaqyny. Osy oraida taǧy da Zeinep Ahmetovanyŋ paiymdaularyna süienemız: «Babalarymyz "Bala kındık şeşege tartady",- dep tegın aitpaǧan. Mūny qazır ǧylym da qostaidy. Öitkenı, jaryq düniege şyr etıp tüsken säbidıŋ päk tänın ūstap, kındıgın kesu arqyly ärbır adamnyŋ boiynda ärtürlı deŋgeide bolatyn bioörıs, jaratylysyndaǧy tektık qasietter belgılı bır mölşerde balaǧa berıledı. Sondyqtan balanyŋ öz jaqyndaryna ūqsamaityn keibır mınezderınıŋ kındık şeşege tartatyny anyq. "Oi, būl pälenşenıŋ kındık balasy ǧoi, mınezı sodan aumai qalǧan" deitınımız sodan».
Kındık pen adam arasyndaǧy bailanys
Bügınde medisina kındık pen adamnyŋ arasynda közge körınbeitın näzık bailanys bar ekenın anyqtady. Dese de, ata-babalarymyz būl bailanysty erteden-aq bılgen-dı. Qazaq ana men balanyŋ kındıgıne suyq tigızıp almauyna asa nazar audardy, sebebı onyŋ adam aǧzasyndaǧy asa maŋyzdy bölşek ekenın bıldı. Al şeteldık ǧalymdar kındıktıŋ adam denesınıŋ ortalyǧy ekenın endı ǧana däleldep jatyr. Qytailyqtar būl ışektıŋ sezımtal ekenın eskere otyra, ony müldem aşpauǧa keŋes beredı. Al daoistter kındıktı energiia közı dep esepteidı. Qazırgı taŋda därıgerler kındık qandy onkogematologiialyq (qan auruy), onkologiialyq, gematologiialyq aurulardy emdeude paidalanady.
Äieldıŋ bar bailyǧy kındık tūsynda
Ezoterik mamandar, tylsym syryn zertteuşıler adamnyŋ kındık tūsyn kielı dep sanaidy. Äsırese, äielder denesınıŋ osy tūsyna ülken män bergenı jön eken. Sebebı ärbır äieldıŋ ädemılıgı men äieldık tartymdylyǧyn arttyratyn quat közderı osy kındık tūsyndaǧy chakrada ornalasqan. Kındıktı aşyp jüru osy quat közderınıŋ jabyluyna soqtyryp, äieldı baqytsyz etedı deidı ezoterikter.
Sonymen qatar äieldıŋ analyq organy da osy jerde ornalasqanyn eskersek, kındıktı aşyp jüru arqyly bolaşaq ana bolu armanynan da alystatuy mümkın eken. Tūrmys qūra almau, bedeulık, otbasylyq ömırdegı baqytsyzdyqtyŋ bärı de osy kındık tūsyndaǧy quat közderınıŋ lastanuynan. Sol sebeptı ärbır ata ana kışkentai qyzynyŋ bolaşaǧy üşın säbi kezınen qyzynyŋ är dene müşesıne jıtı nazar audaryp, taza ūstauyn qadaǧalau kerek deidı mamandar.
Mıne, kışkentai ǧana kındıktıŋ qasietı osyndai. Osy oraida ata-babalarymyzdyŋ danalyǧyna qairan qalmasqa şara joq. Qazaqtyŋ är yrymy men tyiymy jaqsylyqqa baǧyştalǧan ǧoi!
Diana ASANOVA,
«Adyrna» ūlttyq portaly
