Qazaqstandyqtarǵa endi qaıtys bolǵan jaqyndaryn kremaııalaý úshin shet el asyp qajet joq. Almaty qalasynyń Alataý aýdany aýmaǵynda krematorıı qurylysyn bastaý josparlanýda.
Almatyda krematorıı salý úshin jobalyq - smetalyq qujattar ázirleý úshin tender jarııalandy.Jobalyq – smetalyq qujattaryna 46,8 mln teńge bólinip otyrǵan krematorıı tehnıkalyq sharttarǵa sáıkes eki peshi bar bir zaldan turady dep jazady informburo.kz saıty.
Krematorıı Alataý aýdanynda ornalasqan jańa máıithananyń mańaıyna salynbaq. Jospar boıynsha krematorıı salý jumystaryn jyl sońyna deıin aıaqtaý kózdelýde. Qazaqstandyqtar jerleý qyzmetterin kórsetý bıýrosyna marqumdardy kremaııalaý týraly ótinishpen jıi júginetindigin aıta ketý kerek.
Desek te, krematorıı máselesine ıisi qazaq úrke qaraıtyny jasyryn emes. Bul sózdiń ózi sanamyzda qalǵan sonaý soıqan jyldardaǵy qorqynyshty kórinisti jańǵyrtatyny sózsiz. Jalpy, krematorıı ne úshin kerek? Ádette, máıitti jerleýge arnalǵan oryndardy únemdeý úshin krematorıı óte tıimdi sanalady. Sonymen qatar, birqatar ult ókilderi óz dinı senimderi negizinde máıitti órteý ǵurpyn, ıaǵnı krematorııdi tańdaıtyny taǵy bar. Al Qazaqstanda krematorıı salý qandaı qajettilikten týyndady?
Siz ne deısiz?
Dımash BEKTALY, muǵalim: «Óte kerek dúnıe. Adam ólgen soń, múmkin bolsa, saý organyn kerek adamǵa aýystyrsa jáne máıitti órtese, óte tıimdi bolar edi. Árıne, keıbir dinı túsinikti alǵa tartýshylar krematorıı men ólgen adamnyń organyn berýge qarsy shyǵýy múmkin. Menińshe, adam ólgen soń onyń denesin jerge kómseń de, órteseń de báribir. Pálen metr jerge máıitti kómgenshe, sol jerdi tiri adam óz paıdasyna jaratqany durys dep sanaımyn».
Erasyl ADAMBEKULY, jerleý rásimi bıýrosynyń jumysshysy: «Kremaııa jasatý jerleý rásiminde baǵasy jaǵynan óte arzanǵa túsedi. Máıitti oraýǵa mata satyp almaısyz. Ony jýyndyrýǵa, jerleýge aparýǵa kólik jaldaýǵa, kórin qazýǵa shyǵyndalmaısyz. Bar bolǵany kremaııaǵa aqy tóleısiz de, 2-3 keli tartatyn máıittiń kúlin alasyz. Ony qalaǵan jerge shashsańyz da, úıińizde saqtap qoısańyz da ózińiz bilesiz. Dástúrli jerleý boıynsha ásirese, bizdiń halyqta shyǵyn óte kóp bolady. Jerlep bolǵan soń, basyna ornatatyn belgitasynyń men qorshaýynyń baǵasy qyryq, elý myńnan bastalady».
Aqjol HABIBÝLLAULY, tarıhshy: «Krematorııdi paıdalanatyn adamdar bar da shyǵar. Sol sebepti de salynyp jatqan bolar. Alaıda qazaq eń aldymen arýaqty qurmetteıtin bolǵandyqtan, óz jaqynynyń denesin otqa bere qoımas. Dinimizde de ár adamnyń denesiniń qara jerge bútin berilýin qoldaıdy. Sondyqtan bizdiń halqymyzǵa dál osy krematorııdiń asa qajettiligi bar dep oılamaımyn».
Álibek SAPARBEKULY, zırat shyraqshysy: «Krematorıı kerek dúnıe menińshe. Óıtkeni kún ótken saıyn máıitti jerleıtin oryn tarylyp barady. Ózińiz bilesiz, elimizdegi iri qalalarda bir ǵana zırat úshin bólingen jerdiń kólemi tiri adamdarǵa birneshe úı salýǵa bolardaı aýqymdy. Aldaǵy ýaqytta krematorııdi qolǵa alsa, paıdalanýǵa arnalǵan jer telimderi de kóbeıe túser edi dep oılaımyn».
Gaýhar JUMAJAN, zeınetker: «Ol peshti bizdiń qazaq paıdalana qoımas. Sebebi, bizde máıitti órteý bylaı tursyn, organdarymen túgel qara jerge jerleýdi durys sanaıdy ǵoı. Meni alańdatatyny, bul krematorııdiń qala ishinde salynýy. Qansha degenmen, máıit órteletin mekennen jaǵymsyz ıis shyǵatyny ras qoı. Osy jaǵy qalaı bolar eken?»
«Adyrna» ulttyq portaly.
