Qazaqstandyqtarǧa endı qaitys bolǧan jaqyndaryn kremasiialau üşın şet el asyp qajet joq. Almaty qalasynyŋ Alatau audany aumaǧynda krematorii qūrylysyn bastau josparlanuda.
Almatyda krematorii salu üşın jobalyq - smetalyq qūjattar äzırleu üşın tender jariialandy.Jobalyq – smetalyq qūjattaryna 46,8 mln teŋge bölınıp otyrǧan krematorii tehnikalyq şarttarǧa säikes ekı peşı bar bır zaldan tūrady dep jazady informburo.kz saity.
Krematorii Alatau audanynda ornalasqan jaŋa mäiıthananyŋ maŋaiyna salynbaq. Jospar boiynşa krematorii salu jūmystaryn jyl soŋyna deiın aiaqtau közdelude. Qazaqstandyqtar jerleu qyzmetterın körsetu biurosyna marqūmdardy kremasiialau turaly ötınışpen jiı jügınetındıgın aita ketu kerek.
Desek te, krematorii mäselesıne iısı qazaq ürke qaraityny jasyryn emes. Būl sözdıŋ özı sanamyzda qalǧan sonau soiqan jyldardaǧy qorqynyşty körınıstı jaŋǧyrtatyny sözsız. Jalpy, krematorii ne üşın kerek? Ädette, mäiıttı jerleuge arnalǧan oryndardy ünemdeu üşın krematorii öte tiımdı sanalady. Sonymen qatar, bırqatar ūlt ökılderı öz dıni senımderı negızınde mäiıttı örteu ǧūrpyn, iaǧni krematoriidı taŋdaityny taǧy bar. Al Qazaqstanda krematorii salu qandai qajettılıkten tuyndady?
Sız ne deisız?
Dimaş BEKTALY, mūǧalım: «Öte kerek dünie. Adam ölgen soŋ, mümkın bolsa, sau organyn kerek adamǧa auystyrsa jäne mäiıttı örtese, öte tiımdı bolar edı. Ärine, keibır dıni tüsınıktı alǧa tartuşylar krematorii men ölgen adamnyŋ organyn beruge qarsy şyǧuy mümkın. Menıŋşe, adam ölgen soŋ onyŋ denesın jerge kömseŋ de, örteseŋ de bärıbır. Pälen metr jerge mäiıttı kömgenşe, sol jerdı tırı adam öz paidasyna jaratqany dūrys dep sanaimyn».
Erasyl ADAMBEKŪLY, jerleu räsımı biurosynyŋ jūmysşysy: «Kremasiia jasatu jerleu räsımınde baǧasy jaǧynan öte arzanǧa tüsedı. Mäiıttı orauǧa mata satyp almaisyz. Ony juyndyruǧa, jerleuge aparuǧa kölık jaldauǧa, körın qazuǧa şyǧyndalmaisyz. Bar bolǧany kremasiiaǧa aqy töleisız de, 2-3 kelı tartatyn mäiıttıŋ külın alasyz. Ony qalaǧan jerge şaşsaŋyz da, üiıŋızde saqtap qoisaŋyz da özıŋız bılesız. Dästürlı jerleu boiynşa äsırese, bızdıŋ halyqta şyǧyn öte köp bolady. Jerlep bolǧan soŋ, basyna ornatatyn belgıtasynyŋ men qorşauynyŋ baǧasy qyryq, elu myŋnan bastalady».
Aqjol HABİBULLAŪLY, tarihşy: «Krematoriidı paidalanatyn adamdar bar da şyǧar. Sol sebeptı de salynyp jatqan bolar. Alaida qazaq eŋ aldymen aruaqty qūrmetteitın bolǧandyqtan, öz jaqynynyŋ denesın otqa bere qoimas. Dınımızde de är adamnyŋ denesınıŋ qara jerge bütın berıluın qoldaidy. Sondyqtan bızdıŋ halqymyzǧa däl osy krematoriidıŋ asa qajettılıgı bar dep oilamaimyn».
Älıbek SAPARBEKŪLY, zirat şyraqşysy: «Krematorii kerek dünie menıŋşe. Öitkenı kün ötken saiyn mäiıttı jerleitın oryn tarylyp barady. Özıŋız bılesız, elımızdegı ırı qalalarda bır ǧana zirat üşın bölıngen jerdıŋ kölemı tırı adamdarǧa bırneşe üi saluǧa bolardai auqymdy. Aldaǧy uaqytta krematoriidı qolǧa alsa, paidalanuǧa arnalǧan jer telımderı de köbeie tüser edı dep oilaimyn».
Gauhar JŪMAJAN, zeinetker: «Ol peştı bızdıŋ qazaq paidalana qoimas. Sebebı, bızde mäiıttı örteu bylai tūrsyn, organdarymen tügel qara jerge jerleudı dūrys sanaidy ǧoi. Menı alaŋdatatyny, būl krematoriidıŋ qala ışınde salynuy. Qanşa degenmen, mäiıt örteletın mekennen jaǧymsyz iıs şyǧatyny ras qoi. Osy jaǧy qalai bolar eken?»
«Adyrna» ūlttyq portaly.
Ūqsas jaŋalyqtar
