Memleket basşysy Qasym-Jomart Toqaevtyŋ Tötenşe jaǧdai rejimın qamtamasyz etu jönındegı memlekettık komissiianyŋ qorytyndy otyrysynda söilegen sözın akorda.kz jariialady.
Qūrmettı keŋeske qatysuşylar!
Soŋǧy ekı ai elımız üşın oŋai bolǧan joq. Daǧdarys älı tolyq eŋserılmei tūr. Degenmen, ındettıŋ şaryqtau şegınen öttık. Tötenşe jaǧdai rejimın qamtamasyz etu jönındegı memlekettık komissiia auqymdy jūmys atqardy. Halyqtyŋ densaulyǧyn qorǧau, olardyŋ tabysyn arttyru jäne biznesın qoldau üşın 500-ge juyq şeşım qabyldanyp, jüzege asyryldy. Endı Tötenşe jaǧdai rejimın qamtamasyz etu jönındegı komissiia Ekonomikalyq ösımdı qalpyna keltıru jönındegı memlekettık komissiia bolyp qaita qūrylady. Bügın bükıl elımızdegı tötenşe jaǧdai rejimı aiaqtaldy. Alaida, keibır aimaqtarda derttıŋ taraluy bäseŋdemei otyr. Indet tolyǧymen joiylyp ketken joq. Pandemiia halyqtyŋ densaulyǧyna älı de qauıptı. Sondyqtan karantindık şekteuler är öŋırdegı jaǧdaidyŋ jaqsaruyna qarai bırtındep alynady. Soǧan qaramastan köptegen salanyŋ qyzmetı qalpyna kele bastady. Qazırdıŋ özınde 1 million 100 myŋnan astam azamat jūmysqa şyqty. Bügınnen bastap elımız boiynşa dükenderdıŋ bırazy aşylady, sän salondarynyŋ, bılım ortalyqtarynyŋ, taǧy basqa nysandardyŋ qyzmetı qaita jandanady. Saiabaqtar aşylady. Jolauşylarǧa arnalǧan äue tasymalynyŋ jūmysy qalpyna keledı. Būǧan deiın 6 qalanyŋ äuejaiy aşylǧan bolatyn. Endı oǧan taǧy 7 qala qosylady. Köptegen şekteuler alynyp tastaldy. Alaida, kündelıktı ömırde saqtyq şaralaryn qataŋ ūstanǧan jön. Ükımet jaŋa sanitarlyq erejelerdı daiyndap, engızuı qajet. Şaǧyn, orta, ırı kompaniialar jaŋa erejelerge säikes jūmys ısteuı kerek. Äleumettık araqaşyqtyqty saqtau, köpşılık jinalǧan jerde betperde taǧyp jüru qalypty jaǧdaiǧa ainaluǧa tiıs. Oblystar arasyndaǧy kölık qatynasyna qatysty şekteuler qala beredı. Qoǧamdyq kölıkter jartylai jüktememen jūmys ısteidı. Jolauşylardan betperde taǧu talap etıledı. Köşede toptasyp jüretınder 3 adamnan aspauy kerek. Memlekettık qyzmetşılerdıŋ 50 paiyzy qaşyqtan jūmys ıstei beredı. Jeke käsıporyn basşylary qanşa qyzmetkerdı jūmysqa şyǧaratynyn özderı anyqtauǧa tiıs. Jūrttyŋ köbı älı de üide otyra tūrǧany dūrys bolar edı. Būl – eŋ aldymen, adamdardyŋ qauıpsızdıgıne bailanysty mäsele. Jūmys ornynda äleumettık araqaşyqtyq jäne qataŋ sanitarlyq rejim saqtaluy qajet. Indettıŋ ekınşı kezeŋı bastalyp ketuı mümkın. Sondyqtan, özımızdıŋ aman-saulyǧymyzǧa, eŋ aldymen, özımız jauapty boluymyz kerek. Indet qaita örşıgen jaǧdaida Ükımet naqty şūǧyl ıs-qimyl josparyn daiyndaidy. Özderıŋızge mälım, menıŋ tapsyrmam boiynşa elımızde daǧdarysqa qarsy şaralardyŋ ekı toptamasy jüzege asyryluda. 4,5 millionnan astam adamǧa 42500 teŋge kölemınde qarjylai kömek körsetılude. 1 millionnan astam azamatqa azyq-tülık pen tūrmystyq zattar ülestırılude. Kommunaldyq tölemderdıŋ tarifı tömendetıldı. Ony töleu üşın asa mūqtaj jandar qosymşa kömek alady. 2 millionǧa juyq azamattyŋ nesie töleu merzımı keiınge şegerıldı. Qoljetımdı nesie beru, köktemgı egıs nauqanyn jürgızu, jūmys oryndaryn aşu jäne saqtau üşın aitarlyqtai qarajat bölındı. 700 myŋnan astam kompaniia men käsıpkerler üşın salyq jüktemesı azaityldy. Sol arqyly olar 1 trillion teŋgege juyq qarjy ünemdeuge mümkındık aldy. Jūmys barysynda olqylyqtardyŋ bolǧanyn da moiyndauymyz kerek. Indet köp taralyp, ekonomikalyq mäseleler qatty uşyǧyp ketkenı ras. Soǧan orai, bız der kezınde şūǧyl şaralar qabyldadyq. Köptegen mäsele qoǧam ökılderınıŋ belsene qatysuy arqyly şeşıldı. Būl «Halyq ünıne qūlaq asatyn memleket» tūjyrymdamasyn jüzege asyrudyŋ maŋyzdy kezeŋıne ainaldy. Koronavirus pandemiiasy älemdık resessiianyŋ bastaluyna sebep boldy. Tıptı ūzaqqa sozylatyn ekonomikalyq daǧdarysqa da alyp keluı äbden mümkın. Jer-jerde proteksionizmnıŋ küşeiuı beleŋ aluda. Ekonomikanyŋ tūtas salalary toqyrauǧa ūşyrap jatyr. 400 millionnan astam käsıporyn bankrot boludyŋ aldynda tūr. Älemdegı eŋbekke jaramdy halyqtyŋ jartysyna juyǧynyŋ tabysy azaidy. Sarapşylar jahan ekonomikasy soŋǧy jüz jyl ışınde bolmaǧan deŋgeige tüsetının boljap otyr. Osyndai jaǧdaiǧa qaramastan, elımız bırqatar basymdyqqa ie bolyp otyrǧanyn aitqym keledı. Bızde qarjy rezervı jetkılıktı jäne memleket qaryzynyŋ kölemı mümkındıgımızge orailas. Eŋ bastysy, bız jaŋa ahual jaǧdaiynda jūmyspen qamtamasyz etu jäne ekonomikalyq tiımdılıktı arttyru üşın resurstardy qaida jūmsau kerektıgın bılemız. Endı daǧdarys kezındegı jäne odan keiıngı damudyŋ basymdyqtaryna toqtalyp öteiın. Eŋ bastysy, barşa azamattardyŋ ömırı men densaulyǧyn saqtau. Azamattardyŋ tabysyn arttyru. Biznestı qoldau jäne ony damytu. Bılım jäne ǧylym jüiesın jetıldıru. Juyq arada eŋ özektı degen mynadai mäselelerdı şeşuımız kerek. Ekınşı. Bız «Jūmyspen qamtu jol kartasy» baǧdarlamasyn jüzege asyruǧa 1 trillion teŋgege juyq qarjy bölıp otyrmyz. Būl – qomaqty qarajat. Ony şaǧyn biznestı nesieleuge de paidalanuǧa bolady. Sonyŋ bärı qūzyrly oryndardyŋ baqylauynda bolyp, tolyǧymen maqsatqa sai jūmsaluǧa tiıs. Osy kürdelı kezeŋde qarjylandyrylyp jatqan jobalar arqyly eŋ aldymen jaŋa jūmys oryndaryn aşu qajet. Būǧan jūmysşylardy barynşa köptep tartu kerek. Ünemı ekonomikalyq tabys äkeletın nemese adami kapitaldy damytatyn bastamalar qolǧa alynuy qajet. Osyǧan orai, mektep, auruhana jäne basqa da nysandar salynyp, jaŋǧyrtu jūmystary jürgızıluge tiıs. Bırkelkı nysandardyŋ är aimaqtaǧy qūny öte alşaq boluyna jol bermeu asa maŋyzdy. Ökınışke qarai, mūndai jaǧdai bızde köp kezdesedı. Jüzege asqan jobalardyŋ äleumettık-ekonomikalyq tiımdılıgıne taldau jasalady. Azamattardy qoldau men biznestı damytuǧa arnalǧan osy jäne basqa da şaralardy jüzege asyru üşın Ekonomikalyq ösımdı qaita qalpyna keltıru jönındegı keşendı jospar äzırlenıp jatyr. Būl jospar juyq arada bekıtıledı. Memlekettık organdar ony jüzege asyrudyŋ barlyq joldaryn mūqiiat pysyqtauy qajet. Sondai-aq, olar özderınıŋ orynsyz äreketterı arqyly būl şaralardyŋ maŋyzdylyǧyn joqqa şyǧaruǧa jol bermeuı kerek. Daǧdarystyŋ kürdelı kezeŋın qalai eŋseretınımız, elımızdı jäne ekonomikany odan ärı damuǧa qalai beiımdeitınımız osyǧan bailanysty. Bız daǧdarys saldarynan älemdegı ahualdyŋ jäne ūlttyq ekonomikanyŋ tübegeilı özgergenın anyq körıp otyrmyz. Qazırgı ahual men faktorlar, aldaǧy özgerıster 2025 jylǧa deiıngı strategiialyq damu josparynyŋ jaŋa nūsqasynda eskerıluge tiıs. Josparda ekonomikany jäne memlekettı basqaru ısın barynşa jandandyratyn institusionaldyq jäne qūrylymdyq reformalar qamtyluy qajet.Qūrmettı ärıptester!
1 mamyr künı Özbekstan Respublikasyndaǧy Sardoba su qoimasy bögetınıŋ būzyluy saldarynan Türkıstan oblysynda su tasqyny boldy. Būl – tehnogendı sipattaǧy tötenşe jaǧdai. Maqtaaral audanyna qarasty 5 auyldyŋ 1 myŋnan astam tūrǧyn üiın su basyp qaldy. Sondai-aq 9 eldı mekendı su basu qaupı tuyndady. Şūǧyl qabyldanǧan şaralardyŋ arqasynda su tasqynynyŋ ärı qarai taraluyna jol bermedık. Qazır su tasqynynyŋ zardaptaryn joiu, tazalau jūmystary jürgızılude. Qoǧamdyq tärtıp pen tūrǧyndardyŋ dünie-mülkınıŋ saqtaluyn qamtamasyz etu basty nazarda. Bız audannyŋ kündelıktı tırşılıgın qaita qalpyna keltıru üşın qajettı şaralar qabyldaimyz. Jalpy küzge deiın qiraǧan üilerdıŋ ornyna jaŋa tūrǧyn üiler salynady. Zardap şekken ärbır adamǧa 100 myŋ teŋge kölemınde ötemaqy tölenedı. Mal şyǧyny, tasqynnyŋ auyl şaruaşylyǧy alqaptaryna tigızgen ziiany öteledı. Jalpy, zardap şekken auyldardyŋ ärbır azamaty qamqorlyqsyz qalmaidy. Olarǧa järdem beremız. Zardap şekken audanǧa kömektesıp jatqan azamattardyŋ bärıne rizaşylyǧymdy bıldıremın. Tasqyn bolǧan jerde äkımdık, sondai-aq, Qorǧanys ministrlıgı, Ūlttyq ūlan men Tötenşe jaǧdai jönındegı komitet bölımşelerı jäne polisiia qyzmetkerlerı jūmys ısteude. Otandyq jäne şeteldık ırı biznes ökılderı de zardap şekken tūrǧyndarǧa aitarlyqtai kömek bergenın erekşe atap ötken jön. Mūndai azamattardy halqymyzdyŋ şynaiy patriottary, tıleulesterı deuge bolady. Barşaŋyzǧa alǧys aitamyn! Qazaqstandyqtar būl joly da bır jeŋnen qol, bır jaǧadan bas şyǧara bıldı. Bız bırge bolsaq, barlyq qiyndyqqa tözemız. Kez kelgen mındettı oryndauǧa mümkındıgımız jetedı.* * *
Bız kürdelı kezeŋdı bastan ötkerudemız. Halqymyzdyŋ bekem bırlıgı bärımızge küş-quat beredı. Jūmyla kötergen jük jeŋıl. Bız būǧan deiın talai synaqtan sürınbei öttık. Būl qiyndyqty da eŋseremız dep senemın.Ūqsas jaŋalyqtar
