"Aq jol" qarjy naryǵyn retteý jáne damytý agenttiginiń tóraıymy M.Ábilqasymovaǵa ekinshi deńgeıli bankterdiń nesıe tólemderin úsh aıǵa shegerý sharalarynyń jetkiliksiz ekenin aıtyp hat joldady.
Qazaqstan Respýblıkasy
Qarjy naryǵyn retteý
jáne damytý
Agenttiginiń tóraıymy
M. Ábilqasymovaǵa
«Aq jol» Demokratııalyq partııasy Agenttiktiń ekinshi deńgeıli bankterdiń nesıe tólemderin 3 aıǵa shegerý is - sharalaryn jetkiliksiz dep sanaıdy.
2020 jylǵy 4 sáýirdegi Sizdiń kenetten kelgen qıyndyqtar jaǵdaıynyń ózinde (QR Azamattyq Kodeksiniń 374 jáne 359 baptaryna siltememen) nesıeniń ústeme paıyzy men negizgi qaryzdy shegerý múmkin emes, tek aýystyrýǵa ǵana bolatyny týraly bergen túsiniktemede qazirgi daǵdarystyń aýqymy men onyń zardaptary eskerilmegen.
«Aq jol» partııasyna jeke tulǵalardan, shaǵyn jáne orta bıznestiń qaryz alýshy ókilderinen túsken aryz-shaǵymdar olardyń kópshiligi tolyǵymen kúıreý aldynda turǵanyn kórsetedi. Mundaı habarlar «Atamaken» UKP-nyń málimetterimen de rastalady: kásipkerlerdiń úshten bir bóligi (29%) ózderiniń qarjylyq jaǵdaıynyń qaýipti ekenin, al jartysyna jýyǵy (46%) turaqsyz dep baǵalaıdy. Basqasha aıtqanda, kásipkerlerdiń tórtten úsh bóligi qazirgi daǵdarysta belgisizdik jaǵdaıynda otyr, kez-kelgen qosymsha jaǵdaı olardy bankrotqa ushyratýy múmkin.
QR Prezıdenti Q.Toqaevtyń tapsyrmalaryn oryndaý maqsatynda Tótenshe jaǵdaılar jónindegi Memlekettik komıssııa buryn-sońdy bolmaǵan qadamdarǵa barǵany, mysaly, birqatar ekonomıka sektorynyń ónimderi úshin qosymsha qun salyǵyn tómendetý sııaqty sharalar qabyldaǵany tegin emes. Degenmen, qazirgi qoldanystaǵy Salyq kodeksinde bundaı mólsherlemeler eskerilmegen, ıaǵnı, Memleket basshysy zańǵa qaramastan, qazirgi Tótenshe jaǵdaı kezeńinde áleýmettik múdde men ekonomıkalyq saldarǵa saı sheshim qabyldady.
«Aq jol» Demokratııalyq partııasy bundaı sheshimderdi oryndy jáne ókiletti dep sanaıdy jáne salyq zańnamasyna engiziletin ózgertýlerdi talqylaý kezinde (2012 jyldan beri) taǵy da basymdy áleýmettik mańyzdy taýarlardyń qosymsha qun salyǵy mólsherlemelerin tıisinshe tómendetý týraly ózgeris engizedi.
Sonymen qatar, biz osynaý jaǵdaıdyń aýyrtpalyǵyn jáne kútiletin daǵdarys zardaptaryn eskere otyryp, zańnamalyq retteýler kezinde osyndaı ahýaldar boıynsha qajetti kómek kórsetýge daıyn ekenimizdi jetkizemiz.
Joǵaryda aıtylǵandaı, shaǵyn jáne orta bıznestiń aýyr jaǵdaıǵa túskenine budan bólek daǵdarys basynda QR Ulttyq bankiniń qate qabyldaǵan, ıaǵnı aǵymdaǵy jyldyń 10 naýryzynda bazalyq mólsherlemelerdi 9,25%-dan 12%-ǵa deıin kóterý týraly shuǵyl sheshimi de yqpalyn tıgizbeı qoımady. Osynyń saldarynan kóptegen ekinshi deńgeıli bankter (kásipkerlerdiń ózderiniń bastamasyna saıyp) sol sátte nesıeler boıynsha paıyzdardy 3-5%-ǵa ósirdi. Alaıda, QR Ulttyq banki óziniń sheshimin qaıta qaraǵanmen, nesıelerdiń qaıta tómendemedi.
Sonymen, nesıe tólemderin shegerý týraly máselege qaıta oralsaq, alǵan nesıe somalaryn bankterge qalaı bolǵanda da qaıtarylatyny eskerilgenmen, qazirgi Tótenshe jaǵdaı kezinde qaryz alýshynyń tabysy múldem eskerilmegen. Óıtkeni, olardyń kirisi eshqaıda «shegerilgen» joq, tek tabys bolǵan joq, sondyqtan olarǵa shegerilgen tólemderdi tóleıtin múlde múmkindik joq. Olardy ary qaraı da qyspaqqa alý shaǵyn jáne orta bıznesti bankrottyqqa dýshar etip, qanshama otbasylardy kedeıshilikke ıtermeleıdi.
«Aq jol» Demokratııalyq partııasy mundaı amaldar memlekettik múddege saı emes dep sanaıdy. Agenttiktiń qyzmeti qazirgi qoldanystaǵy zańnamany túsindirý ǵana emes, sondaı-aq, bankterdiń kirisimen birge, qoǵamnyń negizgi bóliginiń tólemdik qabiletin eskerip, qarjy naryǵy turaqtylyǵyn saqtaýǵa kózdelgen sheshimderdi qabyldaý dep sanaımyz. Qaryz alýshy shaǵyn jáne orta bıznestiń úlken bóligi, 75% -y qıyn jaǵdaıda qalýyna kóz jumyp qaraýǵa bolmaıdy.
Osyǵan oraı, «Aq jol» Demokratııalyq partııasynyń parlamenttik frakııasy atalǵan máseleni qarap, ekinshi deńgeıli bankter men memleketpen birlese otyryp, Tótenshe jaǵdaı kezeńinde aýyr jaǵdaıǵa ushyraǵan azamattar men shaǵyn jáne orta bıznes qaryz alýshylarynyń negizgi qaryzy men paıyzdary boıynsha tólemderdi joıý týraly sharalardy qarastyrýdy suraımyz. Ondaı qaryz alǵandardy anyqtaý qazirden bastap júrgizilýi tıis. Bankter árbir qaryz alýshynyń jaǵdaıyna qarap, dırektıvalyq nusqaýdy kútpeı, ózderiniń sheshimderin usynýy qajet dep sanaımyz. Al, Agenttik óziniń tarapynan qabyldanǵan qadamdardy júıelendirip, sonda-aq, Úkimetpen mundaı qadamdarda memlekettiń úlesi men is-sharalaryn ázirleýmen shuǵyldanýy qajet dep sanaımyz.
Qurmetpen,
«Aq jol» demokratııalyq partııasynyń tóraǵasy,
QR Parlamenti Májilisiniń depýtaty
A.Perýashev
