Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıymy Qytaıdaǵy tájvırýsy týraly 9 qańtarda habarlady. Bul vırýs týraly AQSh-tyń aýrý túrlerin baqylaý jáne profılaktıka jasaıtyn ortalyqtary 6 qańtarda málimdegen. Al kanadalyq densaýlyq monıtorıngin jasaıtyn platforma atalmysh vırýs týraly boljamdy 2019 jyldyń 31 jeltoqsanynda boljap aıtqan.
BlueDot algorıtimi baǵdarlamasymen aınalysatyn kompanııada qazir 40 dáriger jáne IT salasynyń mamandary saraptamalyq baǵdarlamalar jasaıdy. Olar 65 tildegi barlyq jańalyqtar men aqparattardy súzgiden ótkizedi. Barlyq epıdemııa týdyratyn aýrý túrlerin tolyqtaı zerttep, kerek deseńiz áýe kompanııalarynyń adamdar men janýarlar arasynda bolatyn aýrýlar týraly habarlamalaryn da elekten ótkizip, baza jasap otyrady. Atalmysh kompanııa 2014 jyly 9,4 mln dollar kóleminde venchýrlik qarjylandyrý negizinde ashylǵan.
Sonymen jasandy ıntellekt epıdemııany qalaı boljaı aldy? Biz qandaı da bir ınfekııanyń epıdemııa týdyrýy týraly aldymen ǵalymdar dabyl qaǵatynyn jıi aıtamyz. Ǵalymdardyń paıymynsha, klımattyń jylýyna baılanysty bezgek sııaqty aýrýlardyń jándikter arqyly sýyq aımaqtarǵa da taraý qaýpin týdyryp otyr. Odan qaldy muzdyqtarda 15 myń jyl buryn qatyp qalǵan vırýstar da oıanýy múmkin.
Al osy jaıttardy aldyn-ala bilý úshin Kanadada ǵalymdar jasandy ıntellekt basqaratyn BlueDot algorıtmin paıdalanady. Algorıtm barlyq jan-janýarlar men ósimdikter álemindegi aýrýlar týraly barlyq jańalyqtar, resmı málimdemeler men málimetterdi jınap, monıtorıng jasaı otyryp, sonyń negizinde tıisti ınastanııalarǵa eskertýler jasap otyrady. Mysaly, Ýhan qalasyna barmaý kerektigin, joǵaryda aıtqandaı kanadalyqtar aldyn ala erte habarlaǵan.
Avtomattandyrylǵan irikteýden keıin algorıtmniń nátıjelerin epıdemıolog mamandar mindetti túrde tekseredi jáne sonyń negizinde qorytyndy esep jasalady. Daıyn resmı esep AQSh jáne Kanada sııaqty elderdiń densaýlyq saqtaý organdarynyń basshylaryna, áýe kompanııalaryna jáne aýrýhanalarǵa jiberiledi. BlueDot algorıtmi Ýhan qalasynan shyqqan vırýs aldymen Bangkokta, artynsha Seýl, Taıbeı men Tokıoda kórinis tabatynyn boljaı alǵan.
Atalmysh baǵdarlamanyń boljaýynsha, vırýstyń Eýropada órshý qaýpi basym. Franııada qazir úsh adam osy vırýsty juqtyrǵan. Sondaı-aq, AQSh-ta bes adam, Kanadada bir adam, Avstralııada 4 adam atalmysh vırýsty juqtyrǵan.
Qazir Qytaıdaǵy vırýstyń saldarynan birqatar kásiporyndardyń da túsimi azaıǵan. Ásirese Qytaıdaǵy "Apple" komapnııasynyń ortalyǵynda osy vırýs shyqqaly beri túsim azaıa bastaǵan. "Apple"kompanııasy amerıkalyq bolǵanmen, óz gadjetterin Qytaıda jasap shyǵarady. Atalmysh kompanııada 10 myńnan astam adam jumys istese, ónimdi álemniń túkpir-túkpirine taratýmen 60 myń adam aınalysady. Qytaıdaǵy "Aplle" kompanııacynyń ortalyǵy vırýs oshaǵy sanalatyn Ýhannan 500 shaqyrym jerde ǵana ornalasqan. Kompanııa jumysshylarynyń keıbiri Qytaıdaǵy Jańa jylda elderine qaıtqan. Endi shekara jabyq bolǵandyqtan olardyń basym bóligi qaıtyp jumystaryna kirise almaı otyr.
