Ýhan qalalyq bir aýrýhananyń Respıratorlyq jáne renımatologııalyq bólimniń Bas dárigeri ao Bın: "Rasyn aıtqanda, vırýstyń naqty qaıdan kelgenin bilmeımiz”
Bundaı tujyrymdaǵy maqalany Qytaıdyń jańalyqtar portaly jazdy. Maqalada, Ýhan qalasynyń qaq ortasynda ornalasqan teńiz ónimderi bazary jańa táj vırýsynyń birden-bir indet kózi retinde qarastyrylmaıtyny aıtylady. Birqatar qytaılyq ǵalymdardyń zertteý nátıjesi ondaı tujyrymdy rastamaıtyn bolyp shyqty.
24-qańtarda Hýan Chaolın bastaǵan ǵalymdar “Ýhanda jańa táj vırýsyn juqtyrǵan adamdardyń klınıkalyq erekshelikteri” atty qujat jarııalap, 2-qańtar kúni ýhandyq aýrýhanaǵa densaýlyqtaryna shaǵym aıtyp kelgen 41 adamnyń densaýlyq jaǵdaıynyń tarıhyn baıandaıdy. Jańa vırýs juqtyrǵan adamdardyń taldaý nátıjeleri boıynsha, olardyń tek 27-niń ǵana aýrýdyń oshaǵy sanalǵan álgi bazarǵa qatysy bar bolyp shyqqan. Onyń ústine, aýrýhanaǵa alǵash jáne keıin túsken emdelýshilerdiń epıdemıologııalyq aýrýǵa qatysy bolmaǵan.
Ýhan qalalyq bir aýrýhananyń Respıratorlyq jáne renımatologııalyq bólimniń Bas dárigeri ao Bınniń aıtýynsha, teńiz ónimderiniń bazary indettiń jalǵyz oshaǵy emes. “Rasyn aıtqanda, vırýstyń naqty qaıdan kelgenin bilmeımiz”, - dedi ol.
Atalǵan qujattan, vırýs juqtyrǵan eń alǵashqy adamnyń 2019 jyldyń 1-jeltoqsanyna deıin tirkelgenin kórýge bolady. Alaıda ol ýaqyt ońtústik Qytaıdaǵy atyshýly bazardyń bylyǵy áli ashylmaǵan kez. Ári 10-jeltoqsanda aýyrǵan úsh adamnyń ekeýiniń de ol bazarǵa barmaǵany anyq bolǵan.
Densaýlyq saqtaý boıynsha Ýhandyq komıssıanyń esebinde, aýrýdyń eń alǵashqy belgileri jeltoqsannyń 8-de anyqtalyp, onyń “kóp jaǵdaıy” teńiz ónimderiniń bazarymen baılanysty bolǵany aıtylady. Sóıtip, ótken jyldyń 31-jeltoqsany kúni Ýhannyń densaýlyq saqtaý komıssııasy teńiz ónimderiniń bazary jóndeý jumystary úshin 2020 jyldyń 1-qańtarynan bastap jabylatynyn habarlaıdy.
AQSh-taǵy Djordjtaýn ýnıverstetiniń ınfekııalyq aýrýlar boıynsha sarapshysy Danıel Lıýsı «Science” veb-saıtynda, “Adamdardyń aýrý juqtyrǵan jáne aýrý belgileriniń paıda bolý ýaqyty aralyǵyndaǵy málimetter naqty bolsa, onda vırýs 2019 jyldyń qarashasynda bastalýy kerek” dep málimdedi. Demek, vırýs sol ýaqytta adamdardyń arasynda birtindep taraı bastaǵan.
Al, AQSh-tyń San-Dıego shatyndaǵy Skrıpps zertteý ınstıtýtynyń bıolog-evolıýıonısti Krıstıan Anderson, vırýs juqtyrǵan eń alǵashqy adamnyń 2019 jyldyń 1-jeltoqsanynda paıda bolýyn “erekshe kórinis” dep esepteıdi. Onyń aıtýynsha, bireý vırýsty bazardan tys jerde juqtyryp, ony keıin bazarǵa ákelgen. Bul ári ǵalymdar keltirgen málimetterge sáıkes keledi.
Qalaı degenimen de, teńiz ónimderi bazary táj vırýsymen tyǵyz baılanysty. 26-qańtar kúni Densaýlyq saqtaý Ulttyq komıssııasynyń dırektory Ma Sıaoveı dál qazirgi tańda táj vırýsy týraly túsiniktiń áli de shekteýli ekenin, ári ınfekııanyń naqty kózi tabylmaǵanyn málimdedi.
Beıresmı aqparat dereginshe, bul indetti Ýhan vırýsologııalyq ınstıtýty “bıologııalyq qarý” retinde qoldan jasaǵan bolýy da múmkin. Ondaǵy málimetterde, ınstıtýtta adam ólimine ákeletin Ebola vırýsy sııaqty eń qaýipti mıkroorganızmdermen synaqtar júrgiziletini, sóıtip onda, jylan, jarqanattyń geninen adam aıtqysyz dúnıeler jasap shyqqany aıtylady. Aqparat taratýshylar bul týraly Denı Shoham atty ızraıldik tyńshy habarlaǵan dep jazady. Ókinishtisi, ol abaısyzda syrtqa tarap, endi oǵan jetekshilik etetinderdiń ózine úlken qaýip tóndirip otyr dep esepteıdi.
Qytaıdyń sońǵy resmı derek kózderi, BAÁ-i elde táj vırýsyn juqtyrǵan Ýhannan kelgen bir otbasy múshesiniń tirkelgenin týraly habarlaǵanyn jazdy. Al Qytaıda vırýs juqtyrǵandardyń sany 6014-ke jetip, kúdiktiler qatary 9239 adamdy quraǵan. Al qaza tapqandar sany – 132.
Ertaı NÚSIPJANOV
