Redjep Taıyp Erdoǵan oppozıııanyń Túrkııanyń Lıvııa janjalyna aralasýy týraly pikirin elemedi.
Túrkııa Lıvııaǵa halyqaralyq deńgeıde tanylǵan Ulttyq kelisim úkimetine (PNS) qoldaý kórsetý úshin Lıvııaǵa ásker jiberýdi bastady. Bul týraly prezıdent Redjep Taıyp Erdoǵan 16 qańtarda 2019 jylǵy memlekettik saıasattyń qorytyndylaryna arnalǵan jıynda sóılegen sózinde málimdedi. Bir kún buryn Túrkııa parlamentiniń negizgi oppozıııalyq kúshi Lıvııadaǵy zorlyq-zombylyqqa qarsy kezekti ret qarsy shyqty. Respýblıkalyq halyq partııasy (RNP) Erdoǵandy Afrıkanyń soltústiginde sırııalyq qatelikterdi qaıtalamaýǵa shaqyrdy.
Erdoǵan 2019 jyldy qorytyndylaǵan jınalysta áskerı qyzmetshilerdi aýystyrý bastalǵanyn jarııalady. «Túrkııa Lıvııaǵa zańdy Lıvııa úkimetiniń turaqtylyǵyn saqtaý úshin ásker jiberýde», - dedi Túrkııa basshysy. Osy ýaqytqa deıin ol birneshe ret Saraj Mınıstrler Kabınetine belsendi túrde kómektesýge daıyn ekendigin jáne Lıvııa Ulttyq armııasynyń (LNA) qolbasshysy Halıfa Haftar Trıpolıge shabýylyn jalǵastyrsa ásker jiberetinin málimdegen bolatyn. Áskerı kúshterdi aýystyrý úshin qajetti quqyqtyq baza bar. Trıpolı men Ankara áskerı yntymaqtastyq týraly memorandýmǵa qol qoıdy, Túrkııa parlamentiniń kóptegen músheleri shetelde kúsh qoldanýdy maquldady.
Saraı úkimeti Túrkııa basshylyǵynan kómek surap resmı ótinish jasady. Shyn máninde, Lıvııa daǵdarysy jaǵdaıynda Erdoǵan Reseı áskerleriniń Sırııaǵa basyp kirgendeı syltaýdy qoldandy - kem degende qandaı da bir zańdylyqqa ıe qurylymdarǵa ótinish. Al qazirgi ýaqytta PNS mártebesi Haftar mártebesinen góri berik negizge ıe, degenmen ózin-ózi jarııalaǵan dalalyq marshal Trıpolı jaǵynda kóptegen terrorıster jumys istep jatqandyǵyna júginedi, olarmen de bireý kúresýi kerek qoı.
Túrkııa taraby Lıvııaǵa kimdi jiberetini týraly birneshe ret aıtty. Ulttyq kelisim úkimetine kómektesý úshin túrik keńesshilerinen basqa sırııalyq qarýly toptar da ornalastyryldy. Olardyń sany birneshe júz.
Lıvııadaǵy pozıııalarynan bastap, túrik jaǵy endi Shyǵys Jerorta teńizindegi gaz ken oryndaryna qatysty qaqtyǵys kezinde tarıfterdi kóterýge daıyn sııaqty. Prezıdenttik saraıda sóz sóılegen Erdoǵan 2020 jyly Ankara men Trıpolı arasynda qol qoıylǵan offshorlyq aımaqtar týraly memorandýmǵa sáıkes, Túrkııa bıligi offshorlyq ken oryndaryn barlaýǵa jáne ıgerýge lıenzııa bere bastaıdy dep ýáde berdi. Anadolu agenttigi túriktiń Oruc Reis kemesi jaqynda aımaqta seısmıkalyq barlaý jumystaryn bastaıtynyn habarlady. Shyǵys Jerorta teńizindegi janjaldyń negizgi núktesi Kıprdiń jaǵalaýynda ornalasqan Afrodıt ken orny bolyp qala beretini belgili. Ankara men Nıkosııa oǵan quqyqty talasady.
Bir kún buryn Túrkııa Respýblıkalyq Halyq partııasynyń (RNP) jetekshisi Kemal Kylychdaroǵlý el bıligi PNS-ti qoldaýdan bas tartýy kerek degen málimdeme jasady.
«Biz úkimetti Lıvııadaǵy Sırııa saıasatyn qaıtalamaýǵa shaqyramyz, - dedi RNP jetekshisi.» Biz bir tarapty qoldaýǵa emes, soǵysýshy taraptar arasynda deldal bolýǵa shaqyramyz. Túrkııa, mysaly, osy saıasatty Iran men Irak janjalynda ózara qarym-qatynasta ustady.». Parlamentarıı Sırııa daǵdarysy úshin eldiń bıligin aıyptady: «Úkimet adal deldal rólin alýǵa tyrysýdyń ornyna, Túrkııaǵa úlken zalal keltirgen aımaqtyq janjalǵa qatysýdy tańdady».
RNP tóraǵasynyń orynbasary Ýnal Chevıkoz óz kezeginde Izraıl jáne Egıpet sııaqty yqpaldy aımaqtyq oıynshylarmen qarym-qatynastyń nasharlaýy Túrkııanyń Taıaý Shyǵystaǵy jáne Shyǵys Jerorta teńizindegi deldaldyq mıssııasyna nuqsan keltiredi dedi. Lıvııa janjalyna belsendi qyzyǵýshylyq, Ankaranyń osy memlekettermen qarym-qatynasyn nasharlatty.
«Deldal rólin alý úshin Túrkııa Lıvııa daǵdarysy jaǵdaıynda BUU ustanymyna basymdyq berýi kerek jáne qaqtyǵystyń odan ári ýshyǵýyna yqpal etetin áskerı múmkindikterdi paıdalanýdy talap etpeýi kerek», - dedi Chevıkoz Arab News-ke bergen suhbatynda.
Qarýly qaqtyǵys qaýpi Haftar Máskeýdegi kelissózder qarsańynda Reseı Federaııasy men Túrkııa daıyndaǵan beıbitshilik kelisimine qol qoımaı kelissózderden ketkennen keıin aıtarlyqtaı ósti. Reseı astanasyna túrik ókilderi men Saraıdyń ózi keldi. Soǵysýshy taraptar tatýlasý qajettiligi týraly jalpy kelisim jasasady dep kútildi. Alaıda, LNA komandıri jınalys ótetin jerden ketip, demarshe jasady. LNA málimdemesine súıene otyryp, Haftar qujatta onyń múddelerine sáıkes keletin talaptar joq ekendigine kóńili tolmady. Ózin-ózi jarııalaǵan dala marshaly Trıpolıge shabýyl jasaý kezinde alǵan laýazymynan ketýge májbúr boldy dep boljaýǵa bolady.
Erdoǵan 5 qańtarda Lıvııaǵa kúsh jiberetinin jarııalaǵanyn eskersek, 16 qańtardaǵy málimdeme Haftardy Sarajemen kelisim jasasýǵa májbúr etýge baǵyttalǵan bolýy múmkin.
Daıyndaǵan "Adyrna" ulttyq portaly
