Kúlli álemdi alańdatyp otyrǵan Iran men AQSh-tyń arasyndaǵy qaqtyǵystyń negizgi sebebi ekonomıkalyq-saıası múdde men órkenıettik qaıshylyq ekenin bárimiz bilemiz. Iran terrorıstik áskerı uıymynyń beldi qolbasshysy Qasem Sýleımanıdi jerleý rásimine shyqqan mıllıondaǵan halyqtyń ustanymy retinde "qarýly soǵystyń"sımvoly qara tús nemese "Islamnyń" túsi jasyl emes, otqa tabynýshy zoroastrızmniń sımvoly( qyzyl otty shoq) qyzyl tústi týdy kótergenine qarap parsy ultshyldyǵynyń Iran elinde óte qarqyn alǵanyn kórip otyrmyz. Kezinde qanisher Gıtler ustanǵan ultshyl-soıal ıdeıasynyń paradıgmasy bolyp tabylatyn arıılik taza násil teorııasynyń prototıpi, ıaǵnı fýndamenti parsylyq Zoroastrızmnen bastaý alatyny bárine belgili.Panteıstik dúnıetanymǵa óte etene jaqyn nemese ártúrli ıdeologııalardyń qosyndysy bolǵan sopylyq aǵymdardyń Iranda keń etek jaıýy jáne memleket tarapynan qoldaý tabýy (aıatolla Homeını parsy sýfızminiń ókili) álemdegi súnnıt-shıǵa dep bólingen "Islam" dinindegi eki magıstraldy baǵyttyń ózara konfrontaııasyn ashyq kórsetedi. Anyǵynda "Islam" álemindegi 80/20 dep qabyldaıtyn kópshilik súnnıtterdiń tobyn júzdegen sopylyq tarıqattar quraıtynyn kóbi bile bermeıdi. Sol úshin general Qasem Sýleımanıdiń ólimin tek ırandyqtar ǵana emes,búkil súnnıttik baǵyttaǵy sopylardyń(Qazaq elinde de Irandy jaqtaǵandar óte kóp) aza tutýy bul faktige dálel bola alady.
Sopylyq tarıqattardyń "Islam" tarıhynda "qarýly soǵys" dep kóptegen memleketter men halyqtardy qylyshtyń júzimen baǵyndyrǵany týraly,mysaly álem súnnıtteriniń arasynda bedeli óte joǵary jáne ózin paıǵambar Muhammedtiń urpaǵymyn dep esepteıtin Habıb Alı
https://tengrinews.kz/https://tengrinews.kz/russia/ramzanu-kadyirovu-perelili-krov-potomka-proroka-muhammeda-280645/
Djıfrı qasıetti "qarýly soǵys" týraly óziniń vıdeosuhbatynda bylaı deıdi:
Sopylar jıhad týraly ne aıtady?
Alla jolyndaǵy jıhad salasyn alsaq, onda musylmandardyń Islam dushpandary men jaýlashylarǵa qarsy júrgizgen barlyq shaıqastarynyń jetekshileri men ımamdary sopy ımamdary bolǵan. Ierýsalımdi kim bosatty? (Alla onyń bosatylý kúnin jaqyndatsyn!) Ony bosatý úshin joryq kim uıymdastyrdy? Bul Salah ád-Dın Iýsýf ıbn Aıýbı edi. Ol Alla jolyndaǵy shahıdterdi daıarlaý úshin Sırııadaǵy Kosıon taýynda sopylyq oqý ortalyqtaryn saldy. Salah ád-Dın ıbn Aıýbı pen Nýr ád-Dın Zánkı «Sopylyq týraly úlken kitaptyń» negizinde dinı ǵylymdarynyń jańǵyrylýy arqyly musylmandardy bosatý jolyn ashty. Biraq olar musylmandardyń qorlanýy men óz-ózderin qorǵaýǵa qabiletsizdiginiń sebebi hadıs boıynsha dúnıege degen mahabbat pen ólimnen qorqý ekenin biletin. Sonda olar bul dertti emdeıtin kitapty alyp, adamdardy jıhadqa daıyndady.
Jetinshi krest joryǵyn toıtaryp, Ál-Mansýr qalasynda Lıýdovık IX koroldi tutqynǵa alǵan áskerdiń jalaýgeri kim boldy? Bul Ásh-Sházılııa tarıqatynyń ımamy Ábýl-Hasan Álı ásh-Sházılı (rahımahýllah) bolǵan. Ol kóz janarynan aıyrylǵan toqsan jastaǵy qarııa bolǵan kezde qolyna jalaýdy alyp: «ál-Djıhád, ál-Djıhád!» – degen shaqyrýdy jar saldy, al múrıtteri bolsa onyń qolynan ustady, sosyn onyń mańynda kóptegen uly ǵulamalar jınaldy, olardyń arasynda uly ǵalym Izzý-d-dın ıbn Ábdý-s-sálıam boldy. Olardyń bári soǵys maıdanynda bolyp, Lıýdovık IX franýz korolin tutqynǵa aldy.
Tún basqan kezde kóptegen musylmandardy mońǵol-tatardyń tutqynynan bosatqan áskerlerdiń jalaýgeri kim boldy? Bul tarıqat ımamy Ahmad ál-Bádáýı boldy.
Marokkalyqtardyń otarshyldarǵa qarsy teketiresin kim basqardy? Bul sopylar boldy. Lıvııalyqtardyń ıtalıan otarshyldaryna qarsy úlken jıhadyn kim basqardy? Bul ás-Sánýsııa tarıqatynyń erýshisi Ýmar al-Mýhtar boldy. Sırııa men Iordanııada Islam dushpandary men otarshyldarǵa qarsy kúres týyn kim kóterdi? Bul Naqshbandııa men Sházılııa tarıqattarynyń sheıhteri boldy. Indonezııanyń jáne kórshiles aýmaqtardyń otarlanýyna qarsy kim turdy? (Sonyń ishinde Naqshbandııa tarıqatynyń sheıhi Daǵystan men Sheshenstannyń ımamy Shamıldiń esimin atap ótýge bolady.) Bul ál-Áláýııa tarıqatynyń sheıhi boldy.
Kim bul týraly oılansa – sol aqıqatty túsinedi. Hıjranyń birinshi ǵasyrynan bastap, bizdiń kúnderimizge deıin jıhad týyn sopylardan basqa eshkim kótermegen!
Osyndaı tarıhı dálelge toly derekterdiń toqsan aýyz sózdiń tobyqtaı túıini Islam áleminde súnnıtter,ıaǵnı fýndamentalıstik-ortodoksty musylmandar 20%, al kerisinshe shıǵa-sopylar -80% ekeni týraly paradoks dintanýshylar, mádenıettanýshylar men saıasatkerlerdi oılandyrýy tıis!
Turarbek Qusaıynov,
"Demos" QB tóraǵasy
