Täuelsızdık alǧanda men on altyǧa jaŋa kelgen «şoq» edım. Keŋes Odaǧy qalyptastyrǧan ädep pen ibany qyzdar «sypyryp» tastap, «malvina» men «mini» kiıp, aiaqtaryn (ibai-ai!) nekei basyp şyǧa keldı. «Mini» men «bosonojka» kelgen soŋ qyzdardyŋ boiyn liberalizm meŋdep…
Qazaq qyzdarynyŋ tarihy qyzyq
Söitkenşe bolǧan joq, bastaryn şälımen bürkegen «qara qarǧalar» qydiyp-qydiyp şyǧa keldı. Öte radikaldy, qorqynyşty körınedı. Kempır ekenı, qyz ekenı mälım emes. Būlar da özgerıp, qūbylyp, älem-jälem bolǧan qazaq qyzdarynyŋ jaŋa toby eken. Sylqymdar būryn da bolǧan. Mynau su jaŋa tür, sony kelbet! Būlar – qazaqtan şyqqan «islam qyzdary»! Älgı qazaqtan şyqqan «amerika qyzdary» siiaqty.
Pah! Beu! Qyzdar öner şyǧardy! Qyzdar ekı partiiaǧa bölındı! Eŋ qyzyǧy – ūstam joq. Ne sylq-sylq liberal külkı, ne älgındei «hidjap»! Sauatty, sabyrly jıgıtter mädeniettı, bılımdı, qylyqty jar taba almai dal boldy. «Hidjaptardyŋ» keibırı bır kezde közın ǧana qaldyrdy. Astapyralla! Alaiǧan ekı-aq köz! Kım qarap tūr?! Qasyŋyzda tūrsa, bır türlı «nervnichit» etedı ekensız. Söitıp on bes jyl öttı. Arty belgılı boldy.Qyzdardyŋ ekı partiiasy da jaqsylyq äkelmedı. Ekı türlı qyz. Ortaq jerı – bılımsız. «Amerika qyzdary» qydyryp jürıp «aqylyn tögıp alǧan». «İslam qyzdaryna» bū düniiaŋ qyzyq emes: «O, o, dünie!» Al ana «amerika qyzdarynyŋ» ışınde oqta-tekte öjetterı kezdesıp jatady. Eŋ qyzyǧy – myna «hidjaptar». Būlardy köp jerde jūmysqa da almaidy. Namaz, oraza ua ǧairi din hukim! Odan basqa – ne estetika, ne etika – tük joq: – Teatr ma? – Aulaq! – Kino… – Käpırdıkı! – Foto… – Ne üşın!? – Sabaq oqyşy onda! – Qyzyq emes! «Endı ne kerek?» Saqaly ketpendei, tobyǧy türılgen, «imany islam tazalyǧy üstınde qūrylǧan» (öz sözderı) bek radikal jıgıt kerek. Boidaq jürgenı imanyna auyr. Oqysa saqabalar tarihyn ǧana oqidy. Qazaqstan tarihynan görı arab tarihy jüz ese dūrys. Odan keiın qyzdaryna oramal salady. Mädeniet kökjiegı taryla kele, osy hidjap qapasynda qalǧan. Mıne, on bes jyldan soŋ bıldık, toidyq – bar qūpiia osy eken! «Adam qūqy» degen qasiettı ūǧym, ollahi, nyspyǧa joq! «Oramal taǧa ma, taqpai ma, balaŋyz öskende özı şeşsın» deseŋ (bıreuıne aityp körıŋız özıŋız!), saitannyŋ özın körgendei alaia qalady. Söitıp, qazaq qyzdarynyŋ osy bır türı terror jasaityn qyzdardan aumai barady, tegı. Al älgı «saqaldarynyŋ tamyry jürekterınen bastalatyn» (öz sözderı) küieulerı balalaryn mektepke bergısı joq. Mektep oramal taqqyzbai qyzdaryn būzady eken! Bırınşı synyptan bastap! Ne degen seksualnyi oilar, a?! Söitıp, mektepke bara almai otyrǧan balalar bar qazır. Qyp-qyzyl nadanǧa ainalǧan ata-anasyn emes, balany aiaisyŋ. Zärem zär tübıne ketedı. Mektepte jürse de, äke-şeşelerı oramalǧa bürkep tastaǧan oquşylardy körgende jüregım ezıledı, auyrady. Eh, qazaqtyŋ jelökpe qyzdary-ai! Aqyryn jürıp, anyq basyŋdarşy!
«Azattyq».
